Η Μιρέλλα Παπαοικονόμου είναι μία από τις τηλεοπτικές σεναριογράφους που άφησαν πολύ αξιοπρεπές έργο και δεν υπέκυψαν στις εκπτώσεις των καιρών που ήρθαν. Μία από τις σειρές που θυμάμαι έντονα είναι το «Η ζωή που δεν έζησα». Ναι, ο τίτλος είναι ο βασικός λόγος. Κρύβει τόσα πολλά μέσα του. Κάπως έτσι θα ήθελα να είναι η ταινία της ζωής μου και να αφορά την δεκαετία του 1980. Η μουσική είναι το μεγάλο επιχείρημα για να είχα πάρει έστω και λίγη μυρωδιά από εκείνη την εποχή. Α, και η Βίνα Ασίκη. Η έκθεση της Τεχνόπολης, το GR80’s, μου έδωσε πολλούς ακόμα λόγους να φαντάζομαι με νοσταλγία αυτό που προϋπήρξε ελάχιστα της γέννησης μου.
Στα εγκαίνια του GR80’s που έγιναν χθες, το Menshouse, που τόσο έχει αναπολήσει την πράσινη εποχή του Αντρέα, τη δεκαετία που πήρε η Λαρισάρα πρωτάθλημα, δε μπορούσε να απουσιάζει. Στα 18 περίπτερα που έχουν στηθεί μπορείς να βρεις αντικείμενα, αφίσες, εικόνες που στιγμάτισαν την δεκαετία του ’80 από την πρώτη της μέρα ως και της αρχής του ’90. Άλλωστε, οι επιδράσεις μιας τόσο ισχυρής και έντονης περιόδου δεν τελειώνουν χρονολογικά.
Παιχνίδια, μόδα, μουσική, αθλητισμός, μέσα μεταφοράς, περιοδικά, εφημερίδες, επεισόδια, τρομοκρατία, εγκλήματα και φυσικά πολιτική. Κάθε πιθανή έκφανση της τότε καθημερινότητας έχει και το δικό του ξεχωριστό σημείο στο GR80’s.
Ο χώρος που θα κολλήσεις και θα ξεχάσεις πως υπάρχει χρόνος γύρω σου είναι το trailer με τις παιχνιδομηχανές που έβρισκαν τότε οι πιτσιρικάδες και χαλούσαν δραχμές με τη σέσουλα. Amstrad, Sega Mega Drive, Atari και ό,τι άλλο προσέφερε ανεπανάληπτες στιγμές στην παιδική, εφηβική και – γιατί όχι; – ενήλικη εποχή σε σένα που είχες την τύχη να ονειρευτείς και να σχεδιάσεις την ζωή σου σε έναν ευοίωνο αναδυόμενο κόσμο. Τον κόσμο του ΠΑΣΟΚ, τον κόσμο του Αντρέα.
Μιλάμε για την δεκαετία που ξεκίνησε την κυριαρχία του Πράσινου Ήλιου. Η εξουσία στον λαό. Αφίσες, φλυτζανάκια, σημαίες, ως και μπερέδες με τη λέξη ΠΑΣΟΚ πάνω τους. Η Ολυμπιακή ήταν η δεύτερη πιο «πράσινη» λέξη της εποχής.
Πολιτικά πρόσωπα που έστησαν το σκηνικό της εποχής, ευρισκόμενοι στα πρώτα τους βήματα. Λαλιώτης, Τσοχατζόπουλος, Δαμανάκη, Μεϊμαράκης με μαλλιά και μεγαλύτερο μουστάκι, Καραμανλής ο πρεσβύτερος. Εκλογές, 3κομματική Βουλή με ΠΑΣΟΚ-ΝΔ να ξεπερνούν για πλάκα το 40άρι και το ΚΚΕ σε διπλάσιο ποσοστό από το σημερινό του.
Οι κομματικές νεολαίες αναπτύσσονταν ραγδαία, ενώ κάθε κόμμα έχτιζε την λαϊκή του βάση με οπαδική ιδεολογία.
Η πολιτική δεν ήταν απλώς μια ιδεολογία που αφορούσε τις βαριές αποφάσεις της ζωής μας. Ήταν και ένας καθοριστικός παράγοντας για το modus vivendi. Κάθε τι συνδέθηκε με την περιρρέουσα ατμόσφαιρα.
Ο Φ.Π.Α. εφαρμόστηκε για πρώτη φορά. Η προίκα που αποτελούσε νομική δικλείδα του γάμου καταργήθηκε. Κάπου σε αυτή τη δεκαετία πέθανε οριστικά και ο περίφημος νόμος 4000.
Κομμωτήρια βγαλμένα από ταινία βιντεοκασέτας. Αυτή η ταμπέλα που σήμερα έχει μείνει ως κατάλοιπο ανάμνησης στα μαγαζιά που φτιάχνουν κλειδιά και παπούτσια, ήταν τότε ο κανόνας.
Ποιος δεν πήγαινε για να φάει πατάτες και μπέργκερ στο Jolly…;
Οι αστικές μετακινήσεις γίνονταν μόνο με λεωφορεία, τρόλεϊ, άντε και το παλιό τραμ. Μάλιστα, υπήρχαν κάποια που ανέγραφαν στην πινακίδα τους ότι δεν απαιτείται εισιτήριο για να μπεις.
Η Yamaha μηχανή από το «Καμικάζι Αγάπη Μου» που νόμιζες ότι την έβλεπες παντού στην Αθήνα. Αυτή και το κλασσικό παπί του υδραυλικού.
Η μουσική. Η χρυσή εποχή της heavy metal και της rock. Μια δεκαετία που τα ελληνικά γήπεδα και συναυλιακοί χώροι φιλοξένησαν συναυλίες από: Ρόρι Γκάλαχερ, Έρικ Κλάπτον, Ρότζερ Γουότερς.
Αλλά όχι μόνο ξένη μουσική. Στα 80’s γεννήθηκαν θρυλικά ονόματα. Μουσικές Ταξιαρχίες, Τρύπες, Ντέμης Ρούσσος και Panx Romana είναι ονόματα που όρισαν τα είδη τους στην εγχώρια μουσική σκηνή.
Εννοείται πως τα λαϊκά ακούσματα δεν έχασαν ποτέ την πρωτοκαθεδρία τους σε αυτή τη χώρα. Αφού μέχρι και στο κλαμπ της Αυτοκίνησης είχαμε δει Μητροπάνο και Ζαμπέτα. Το πρώτο όνομα βέβαια ήταν ο Στράτος Διονυσίου. Αυτός ο ροκ τύπος. Ή Στράτο θα άκουγες ή Λευτέρη Πανταζή. Δες εδώ εξώφυλλο δίσκου με τον τύπο δίπλα στο ταξί να είναι ο Φράνσις Φορντ Κόπολα σε ελληνική έκδοση!
Ας μην ξεχνάμε και τη ντίσκο. Το μέρος που καθόριζε αν ένα τραγούδι θα ήταν επιτυχημένο. Το πρώτο billboard.
Ο περιοδικός τύπος της εποχής ήταν αρκετά εφευρετικός. Το λεσβιακό περιοδικό Λαβρύς, το Κράξιμο και φυσικά το Παπάρι είχαν σαφή σκοπό: να ευτελίσουν, να εκμηδενίσουν τον επιφανειακό πουριτανισμό και την θρησκευτική ευθιξία της εποχής. Έδωσαν μάλιστα βήμα σε ανθρώπους που έρχονταν για πρώτη φορά σε επαφή με την διαφορετική τους σεξουαλικότητα, να νιώσουν ότι δεν είναι μόνοι, ότι υπάρχουν κι άλλοι να τους στηρίξουν.
Ο δεύτερος καλύτερος χώρος στην έκθεση της Τεχνόπολης είναι το installation κλασσικού σπιτιού της εποχής. Μάλιστα, έβαλαν και δύο παιδιά να κάνουν το ζευγάρι. Κλασσική φωτογραφία στο σκρίνιο με μαλλί κάτι μεταξύ περμανάντ και μπούκλας. Τηλεόραση χοντρή, που αλλάζεις τα κανάλια από το πλάι με γυριστά κουμπιά. Κεντητά και ψηφιδωτά στους τοίχους.
Το τηλέφωνο με το καντράν, που το γύρισες υπομονετικά μέχρι να πάρεις τον αριθμό.
Η ηλεκτρική σκούπα που έκανε θόρυβο λες και είχε καταπιεί λιοντάρι ή σα να φλέρταραν ταυτόχρονα 20 γάτες μέσα της.
Το παιδικό δωμάτιο με αφίσες Ντέιβιντ Μπόουι και Μάρκο Φαν Μπάστεν. Η κουζίνα που μοιάζει με χρονομηχανή και όταν τη δεις θα σκεφτείς «η κουζίνα της γιαγιάς μου είναι έτσι ακόμα και σήμερα».
Με αυτό το χαρακτηριστικό άρωμα γιαγιάς-παππού-χωριού, αυτή η κουζίνα έχει καταργήσει το χωροχρόνο. Βρίσκεται πάντα και παντού.
Φωτογραφίες: Ιωσήφ Χαλαβαζής
* Η έκθεση GR80’s στην Τεχνόπολη θα διαρκέσει ως 12 Μαρτίου με ωράριο από τις 10 το πρωί ως τις 10 το βράδυ και γενική είσοδο στα 5 ευρώ. Παράλληλα με την βασική έκθεση έχουν προετοιμάσει μια σειρά από εκδηλώσεις και ομιλίες για όλο το διάστημα. Μπορείς να δεις το πρόγραμμα ΕΔΩ ή να τσεκάρεις το έντυπο που θα σου δώσουν στην είσοδο της Τεχνόπολης.
Χώρος – Αίθουσα : Δεξαμενές Καθαρισμού (Δ10) , Αεριοφυλάκιο 1 – Αμφιθέατρο (Δ2) , Αεριοφυλάκιο 2 (Δ4) , Παλαιοί Φούρνοι (Δ6) , Νέοι Φούρνοι (Δ7) , Μηχανουργείο (Δ12) , Κεντρική Αυλή , Προαύλιο αίθουσας – Μηχανουργείο (Δ12) , Ανω Αυλή , Νέο Υδαταέριο