Όλα στη ζωή έχουν την σημειολογία τους. Μικρή ή μεγάλη. Σημαντική ή ασήμαντη. Την έχουν πάντως. Ακόμα και η ασημαντότητα τους είναι ένα σύμβολο, μια ένδειξη. Το Παιχνίδι της Σφαγής ήρθε να υπενθυμίσει τι σημαίνει το κάθε τι. Πόσο σπουδαίο μπορεί να γίνει το ελληνικό θέατρο για παράδειγμα. Πού βρίσκεται το ύψος του και πόσο ψηλά είναι τα όρια του. Κι αυτό γίνεται από έναν μαέστρο της σκηνής, τον Γιάννη Κακλέα. Άλλο ένα ύψιστο σημαίνον. Σε έναν χώρο θρυλικό, σε έναν χώρο ταυτόσημο του μεγέθους του ελληνικού πολιτισμού. Στο Εθνικό, στη σκηνή Μαρίκας Κοτοπούλη. Επόμενος κρίκος ο θίασος. Ηθοποιοί και μουσικοί. Παράγουν συνθήκες και εικόνες σπουδαιότητας. Μουσική που ομοιάζει με την ανάσα της ίδιας της γης.
Όλοι τους παιδιά που έχουν ρίξει ιδρώτα πάνω σε διάφορες σκηνές, όλοι τους παίρνουν το παρελθόν τους και το αναπλάθουν μαζί με αυτά των άλλων. Ένας μεγάλος θίασος, σχεδόν 20 άτομα. Συν 4 μουσικοί. Μια παράσταση που λες πως αξίζει κάθε ευρώ που ξοδεύτηκε. Όχι μόνο από σένα ως θεατή. Αλλά και από το ίδιο το Εθνικό και την παραγωγή για να δώσουν τα εφόδια που έχει ανάγκη ο σκηνοθέτης για να δει να απλώνεται στη σκηνή αυτό το ιδιάζον τσίρκο. Δεν κάνει ακροβατικά, ούτε δαμάζει ζώα. Καταθέτει απλώς ανθρώπινα χαρακτηριστικά που δεν έχουμε την δύστυχη τύχη να τα συναντάμε κάθε μέρα.
Το Παιχνίδι της Σφαγής είναι μια αποπλάνηση. Δεν υπάρχει κάποια σφαγή. Όχι όπως τη φανταζόμαστε. Ο Ιονέσκο περιγράφει μια πολιτεία σε ένα καθεστώς αντίστοιχο με το Περί Τυφλότητας του Σαραμαγκού. Μια επιδημία δίχως πηγή κακού έχει εξαπλωθεί και κάθε μέρα πεθαίνουν άνθρωποι. Χωρίς συμπτώματα. Μέσα σε λίγες στιγμές.
Ο διαχωρισμός ορθώνεται. Οι πλούσιοι με τους φτωχούς. Οι πλούσιοι βάζουν αόρατες μπάρες στις γειτονιές τους και θεωρούν ότι όλα είναι αποτέλεσμα της κιβδηλότητας που φέρνει η φτώχεια. Φυσικά και εθελοτυφλούν. Αυτή η αρρώστια δεν κάνει διαχωρισμούς. Έρχεται να ισοπεδώσει τους ανθρώπους και να τους δείξει ότι είναι έρμαια.
Η επιδημία στην παράσταση του Κακλέα ξεκινά με κωμικότητα. Με μια γαλλική αισθητική χιούμορ. Όλοι γελάνε μπρος στο θάνατο. Πεθαμένοι και ζωντανοί. Κυρίως οι πρώτοι που τον έχουν μάθει πλέον. Και μετά ακολουθεί η τραγωδία. Ξεχωριστές ιστορίες λες και η σκηνή είναι ένας διαστημικός δορυφόρος που ζουμάρει σε ένα διαφορετικό σημείο της πόλης. Σαν να βλέπεις μια κάμερα να σηκώνεται πολύ ψηλά και να στρέφεται αλλού. Μια πανέμορφη κινηματογραφικότητα.
Μπροστά στην περατζάδα του θανάτου ανάμεσα τους, οι άνθρωποι δεν έχουν άλλο τι να κάνουν παρά να ολοφύρονται. Η αφορμή του θρήνου τους είναι οι νεκροί γύρω τους. Όμως η πραγματική αιτία είναι η σκέψη ότι η σειρά τους πλησιάζει. Γιατί όταν δεν ξέρεις τι προκαλεί τόσους θανάτους, δεν μπορείς ποτέ να σκεφτείς ότι θα τη γλυτώσεις. Ίσως να συμβαίνει το εξής. Ίσως όσοι σκέφτονται ότι είναι οι επόμενοι, ίσως οι πιο πεπεισμένοι ότι θα πεθάνουν είναι αυτοί που ξεφεύγουν από το Παιχνίδι της Σφαγής.
Οι δύο πιο δυνατές σκηνές είναι φυλαγμένες για το τέλος. Ένα ζευγάρι ηλικιωμένων κάνει την περπατησιά του με τα ρούχα του γάμου τους και κοιτάζουν τα γκρίζα σύννεφα που εμποδίζουν την ευτυχία τους. Η ευτυχία και των δύο εξαρτάται από την ευτυχία του άλλου. Παρά το ότι είναι γέροι, έχουν το θάρρος της νεότητας να πιστεύουν ότι έχουν να ζήσουν πολλά ακόμα μαζί. Η μετάβαση από μια σκηνή ελπίδας για το αύριο της «αποκεφαλισμένης» κοινωνίας ανατρέπεται από μια σκηνή σήψης των σχέσεων.
Εκεί όπου όλοι έχουν παραδοθεί. Λεηλατούν τα σπίτια νεκρών, πεινάνε και σκοτώνουν ένα μωρό και εν τέλει μπορούν να καθαγιάσουν και να σβήσουν το έγκλημα στο άψε σβήσε από τη στιγμή που η επιδημία τελειώνει. Κι είναι σαν να μην υπήρξε ποτέ. Όλα γυρίζουν τόσο απότομα στην προτεραία τους κατάσταση.
Το έργο του Ιονέσκο δεν χρειάζεται αναλυτές σαν και του λόγου μου ή να τονίσει κανείς την αξία του σε κάθε σημείο κάθε εποχής. Αυτό που χρειάζεται όμως είναι να αναφέρω την ματιά του Κακλέα και την καλλιτεχνική αξία αυτού που δημιουργεί. Με μια λέξη: αποθεωτικό. Εξυψωτικό με πολλούς τρόπους. Και κάθε ηθοποιός συμβάλλει πιστά ως προς αυτό. Και κάθε μουσικός, κάθε νότα που εκπέμπει τινάζει πάνω από τον θεατή ένα διάφανο πέπλο. Τον απορροφά και τον εγκλωβίζει αδιαμαρτύρητα.
Όταν σηκωθείς από την θέση σου, για ένα πράγμα να είσαι σίγουρος. Θα νιώθεις περήφανος που έγινες συνένοχος σε αυτή τη μυσταγωγία. Θα συγχαίρεις τον εαυτό σου για το ότι έγινες ο αποδέκτης των μηνυμάτων του Κακλέα και κατ΄επέκταση του Ιονέσκο. Γιατί ο εκάστοτε συγγραφέας μεταφέρει τα μηνύματα που θέλει ο ίδιος, αλλά κι εκείνα που ερμηνεύονται από ατομικότητες.
Μια τελευταία κουβέντα θα φυλάξω για τις εικόνες. Για το σκηνικό. Σύμπτυξη πολλών στοιχείων. Όλα γύρω από την έννοια του τσίρκου. Όπως ο P. T. Barnum, αλλά αυτή τη φορά όχι με τη μεγαλοσύνη της χαράς. Αλλά με την χαζοχαρούμενη στάση του όλεθρου μιας κατιούσας κοινωνίας.
Ταυτότητα Παράστασης:
Μετάφραση – Διασκευή: Γεράσιμος Ευαγγελάτος
Σκηνοθεσία: Γιάννης Κακλέας
Σκηνογραφία: Γιάννης Κακλέας – Σάκης Μπιρμπίλης
Κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Μουσική: Σταύρος Γασπαράτος
Χορογραφία: Αγγελική Τρομπούκη
Βοηθός σκηνοθέτη: Νουρμάλα Ήστυ
Video: Στάθης Αθανασίου
Διανομή:
Στεφανία Γουλιώτη, Μαρία Διακοπαναγιώτου, Στέλιος Ιακωβίδης, Ιερώνυμος Καλετσάνος, Λαέρτης Μαλκότσης, Λεωνή Ξεροβάσιλα, Αγορίτσα Οικονόμου, Γιώργος Παπαγεωργίου, Νικόλας Παπαγιάννης, Πασχάλης Παπαδάκης, Πάνος Παπαδόπουλος, Ευδοκία Ρουμελιώτη, Γιώργος Στάμος, Αναστασία Στυλιανίδη, Αρετή Τίλη, Έλενα Τοπαλίδου, Γιωργής Τσουρής, Αλέξιος Φουσέκης, Βικτωρία Φώτα
Εθνικό Θέατρο – Ρεξ Σκηνή Κοτοπούλη, Πανεπιστημίου 48, Αθήνα, 210 3301881-210 3305074
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη με Σάββατο στις 20:00 και Κυριακή στις 19:00, Τιμές εισιτηρίων: 15€ (Γενική Είσοδος)
5€ (B’ Εξώστης)
Παρασκευή
13€ (Γενική Είσοδος)
5€ (B’ Εξώστης)
Σάββατο & Κυριακή
Διακεκριμένη: 22€
Α Ζώνη: 17€
Β Ζώνη: 15€ (Α’ εξώστης)
Γ Ζώνη: 5€ (Β’ εξώστης)