Η εικόνα που έχουν οι περισσότεροι για εκείνον είναι του τύπου που θα κάνει τον καραγκιόζη της παρέας και θα κλέψει την παράσταση με αυτόν τον τρόπο. Για ένα διάστημα ήταν επίσης ένα πρόσωπο που έβλεπες πολύ συχνά στην τηλεόραση λόγω των διαφημίσεων. Είναι από τις περιπτώσεις που αξίζει να έχεις μια συγκεκριμένη εντύπωση πριν τον γνωρίσεις.
Ο Λευτέρης Ελευθερίου επιβεβαιώνει κι αναιρεί κατά το δοκούν όλα όσα σκέφτεται κάποιος για εκείνον. Όλα όσα έχει διαμορφώσει κάποιος βασισμένος στην πορεία του ως ηθοποιός και ως άνθρωπος μέσα από αυτά που δείχνει στις συνεντεύξεις του, παίρνουν μια διαφορετική διάσταση στην face to face επαφή.
Ήρεμος στον λόγο του, δεν καταφεύγει σε υπερβολικές εκφράσεις, δείχνει να ζυγίζει πάρα πολύ τα πράγματα μέσα του. Σίγουρα σε αυτό έπαιξε μεγάλο ρόλο η πατρότητα. Όλη του η ζωή έχει αλλάξει εκ θεμελίων.
Αυτές τις μέρες θα τον δεις στις κινηματογραφικές αίθουσες στην ταινία Περιμένοντας Τη Νονά. Μια ταινία του Νίκου Ζαπατίνα σε παραγωγή της Odeon. Μια ταινία για την οποία ο ίδιος δηλώνει περήφανος. Το γιατί θα το διαβάσετε προς το τέλος της συζήτησης μας. Μιας συζήτησης που δεν στέκει ως συνέντευξη με την αυστηρή της έννοια.
Αν δηλαδή η συνέντευξη επιτάσσει ερωτήσεις, καμία τέτοια δεν τέθηκε στον Λευτέρη. Ο Λευτέρης Ελευθερίου κλήθηκε να διαλέξει γράμματα της αλφαβήτου και κάθε γράμμα που επέλεγε τον έβαζε σε ένα δίλημμα λέξεων, ένα δίλημμα εννοιών. Έννοιες που υπάρχουν σε κάθε ζωή, αλλά για τον καθένα αποκτούν διαφορετική σημειολογία και αξία.
Ποια είναι λοιπόν αυτή η αξία για τον Λευτέρη;
Γυναίκα
Δόξα/Δημοσιότητα
«Η δημοσιότητα στο κομμάτι το δικό μου είχε να κάνει περισσότερο με μια ανασφάλεια μου. Ήθελα να αποδείξω ότι είμαι καλός, ήθελα να γίνω συμπαθής, να αυξήσω το κασέ μου. Επίσης, νομίζω ήταν και μια ανασφάλεια να σταθώ αντάξιος στα μάτια των γονιών μου. Όταν καλύπτεις αυτά τα κενά για τους άλλους, αρχίζεις και αναρωτιέσαι. Ο ηθοποιός είναι κι ένα εργαλείο, ένα εκτελεστικό όργανο. Μπορεί να γίνει γνωστός για την τέχνη του, έναν ρόλο του, αλλά ποτέ για το τι πιστεύει, τι πρεσβεύει.
Ένα έργο τελειώνει από τη στιγμή που ο θεατής έχει λάβει αυτό που είναι να λάβει. Είτε πρόκειται για στόχο του σκηνοθέτη, του ηθοποιού είτε κάτι που ο θεατής από μόνος του το αναζήτησε. Σε αυτή την περίπτωση είναι δοσμένο το μήνυμα προς τον θεατή.
Εγώ από φύση μου είμαι πολύ δεκτικός. Προτιμώ να μη βγω από το σπίτι παρά να πάω κάπου και να κρύβομαι και να αρνηθώ σε κάποιον να βγούμε μια φωτογραφία. Γιατί ξέρω ότι δεν έχει πολλές ευκαιρίες να βρεθεί δίπλα σου, να σου σφίξει το χέρι, να σου πει τι είναι αυτό που του προσφέρεις. Εκεί εκπληρώνεται κι ένα ζήτημα που έχουμε απορία οι ηθοποιοί. Τι κάνουμε για την κοινωνία; Εκπληρώνουμε την ματαιοδοξία μας; Εκμεταλλευόμαστε την εξουσία μας και την αναγνωρισιμότητα μας σε ανθρώπους και καταστάσεις της καθημερινότητας;
Αυτά είναι ερωτήματα που τα κουβαλάω σε δουλειές, σε σχέσεις. Εγώ προσπαθώ να βλέπω τα πράγματα στο μέτρο της δουλειάς. Να είμαι σωστός απέναντι στον συνάδελφο μου, να βρω μια ισορροπία στο ρόλο μου σε σχέση με τους άλλους».
Ευτυχία
«Η ευτυχία ετυμολογικά είναι η καλή τύχη. Η τύχη από μόνη της είναι δηλαδή μια ουδέτερη έννοια. Ευτυχία σημαίνει καλή τύχη. Η καλή τύχη πιστεύω είναι κάτι που το χτίζεις. Οι συγκυρίες είναι κάτι που το χτίζεις. Υπάρχει βέβαια η τύχη των απρόβλεπτων παραγόντων, αλλά κυρίως το χτίζεις. Σε αυτή τη βάση θα σου έλεγα ότι αν κάθε πρωί δεν έχεις ως σκέψη ότι είσαι ευτυχισμένος, δε νομίζω ότι θα γίνεις μέσα στην ημέρα. Πρέπει να ξεκινάς με αυτή τη σκέψη.
Δε λέω να ζεις και στη σφαίρα μιας κενής αισιοδοξίας. Μπορεί για παράδειγμα όμως να σου έρθουν στραβά τα πράγματα και να δεις ότι είσαι υγιής. Κι αυτό ευτυχία είναι. Προσωπικά πιστεύω ότι ευτυχία στη βάση της σημαίνει να επιδιώκεις να είσαι καλά. Αυτό σημαίνει να έχεις υγιείς σχέσεις με τους άλλους, με τον εαυτό σου, να τον προσέχεις, να ψάχνεις γιατί δεν είσαι καλά, να μην κοροϊδεύεις τον εαυτό σου λέγοντας ότι είσαι ευτυχισμένος.
Το να πεις μέσα σου “μη νιώθω για να είμαι ευτυχισμένος” είναι ένα χαπάκι που περνάει η επίδραση του. Και μετά θα θες κι άλλο. Αυτό το χαπάκι κάνει επιδρομή στο σώμα σου, πάει τους υποδοχείς της ορμόνης που σου δίνει το σήμα και του προκαλεί δισταγμό. Μετά η πραγματικότητα γίνεται πολύ σκληρή.
Ίσως πρέπει να ανακαλύπτουμε την ευτυχία και μέσα στη σκληράδα. Όχι να καταπιέζουμε τα πράγματα για να τα φέρουμε σε μια συνθήκη που έχουμε πείσει τον εαυτό μας ότι θα ευτυχήσει. Έτσι δεν θα μας ικανοποιήσει ποτέ καμία πραγματικότητα».
Ζήλια
«Η ζήλια είναι μια έννοια που χωρίς αυτήν δεν θα δημιουργούνταν σχέσεις απολυτότητας και αποκλειστικότητας. Οι αποκλειστικές σχέσεις είναι φτιαγμένες για να ολοκληρώνουν το εγώ μας και την ανάγκη μας να νιώθουμε ξεχωριστοί. Ζηλεύω γιατί είμαι ανασφαλής και θέλω να είμαι ο καλύτερος στην καρδιά της καλής μου, στην καρδιά των φίλων μου, να είμαι ο αγαπημένος φίλος των παιδιών μου. Έχω και κτητικότητα και ζήλια. Δεν μου αρέσει, δεν θα ήθελα να έχω, αλλά το παθαίνω.
Επίσης, προσπαθώ να ζηλεύω αλλά να μη φθονώ. Γιατί όταν φθονείς, δεν υπάρχει αφθονία. Η αφθονία είναι μια ωραία έννοια, γιατί το να είσαι ευτυχισμένος σημαίνει να μην φθονείς αυτό που έχει ο άλλος.
Η ζήλια έχει να κάνει πολύ με την εκπλήρωση της δικής μας ύπαρξης. Αν δεν αισθανόμαστε σημαντικοί για κάποιον, μας προκαλείται μια υπαρξιακή αγωνία. Αυτό είναι κι ένα θέμα ισορροπίας. Να βλέπεις ότι ναι μεν υπάρχει ζήλια, είναι κομμάτι του να σχετίζεσαι με κάποιον, αλλά είναι και μια έννοια που πρέπει να τη δουλεύεις καθημερινά, γιατί δεν ολοκληρώνεσαι μέσα από τη ζήλια. Έχεις τον κίνδυνο να μην εξελιχθείς».
«Δεν έχει τύχει να δεχτώ ζήλια επαγγελματικά. Στις επαγγελματικές δουλειές δίνω μια μάχη. Επειδή κι από το ξεκίνημα έμπλεξα με τις θεατρικές ομάδες, μάθαμε όλοι να δίνουμε αγώνα για τον διπλανό μας. Στην αρχή με ενδιέφερε για να ξεχωρίσω να βάζω καλά γκολ. Μετά έμαθα ότι πρέπει να βγάζω καλές πάσες. Είναι ένα κομμάτι της επιτυχίας ενός έργου. Αρχίζουν τα μέλη μιας ομάδας να αποκτούν εμπιστοσύνη. Μαθαίνουν ότι μπορούν να στηριχθούν πάνω σου.
Επίσης, εγώ μεγαλώνοντας ανακάλυψα ότι άρχισε να με αφορά τι λέγεται συνολικά στο έργο. Γιατί αν δεν προσέξεις αυτό που λέει ο συνεργάτης σου, δε θα ολοκληρωθούν τα νοήματα της παράστασης, της ταινίας, του έργου.
Περιμένεις απλώς ο θεατής να επικεντρωθεί στις φιοριτούρες της υποκριτικής σου, τι ωραία θα κινηθείς και όταν φύγει δε θα θυμάται τίποτα από το έργο. Είναι και λίγο αυνανιστικό. Αυτό το ανακάλυψα μεγαλώνοντας. Όταν ξεκίνησα ήμουν επικεντρωμένος στο να είμαι εγώ καλός».
Ικανοποίηση/Ιδεαλισμός
«Ο ιδεαλισμός είναι πάρα πολύ ωραίος στο επίπεδο που δε γίνεται δογματισμός. Είναι ωραίος όταν έχει τη δυνατότητα να αμφισβητηθεί. Αν καταλήξει σε ολοκληρωτισμό τα αποτελέσματα δεν είναι καλά.
Ο κομμουνισμός κι ο καπιταλισμός είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα ως συστήματα. Μετά την πτώση του Σιδηρούν Παραπετάσματος και της “ουτοπίας” που απελευθέρωσε για τους ανθρώπους, μπορώ να σου πω ότι ένα σύστημα απέτυχε για να απορροφηθεί από το παρόν.
Τώρα σιγά σιγά βλέπουμε ότι κι ο καπιταλισμός δεν θα επιβιώσει αν δε μεταλλαχθεί γιατί σκληραίνει πολύ απέναντι στον άνθρωπο. Ακόμα κι ως σύστημα που θέλει την κατανάλωση. Αν δηλαδή δουλεύεις τόσο πολύ, μετά δε σου μένει χρόνος να καταναλώσεις. Έχει επίσης και τον παρεμβατισμό στον πλανήτη λόγω της υπερκατανάλωσης που μπορεί να προκαλέσει την καταστροφή του, άρα εκ των πραγμάτων διαλύεται ως ιδεαλιστική συνθήκη.
Είναι κάτι ακόμα ασαφές για μένα. Το κομμάτι του ιδεαλισμού ίσως είναι ένα κάτι που πρέπει να το εφαρμόζεις και στην ζωή σου, να γίνεται πράξη. Ειδάλλως αν μένει ως ιδέα είναι ένα προκάλυμμα, ένα κενό σαρκίο».
«Για την ικανοποίηση νομίζω ότι οι κοινωνίες βασίζονται στο ανικανοποίητο. Αν ικανοποιηθείς είσαι ευτυχισμένος, κι αν είσαι ευτυχισμένος ανακαλύπτεις ότι δεν χρειάζεται να καταναλώσεις, δε χρειάζεται να πιέσεις τον εαυτό σου να κάνεις πράγματα. Νομίζω ότι θα καταρρεύσει ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας αν είμαστε ικανοποιημένοι».
Περιμένοντας τη Νονά
«Είμαι ο Αγησίλαος, φίλος του Ηρακλή, του πρωταγωνιστή που κάνει ο Θανάσης ο Τσαλταμπάσης. Μια ταινία του Νίκου του Ζαπατίνα με μακρά πορεία στο νησιώτικο σινεμά. Έχω την τύχη να έχω ζήσει και μεγαλώσει στη Νάξο, αυτόν τον παραδεισένιο τόπο.
Στη Νάξο έκανα το συγκρότημα μου με τους συμμαθητές μου, αγάπησα την τέχνη από τους διάφορους διανοήμενους και καλλιτέχνες του νησιού, έζησα όμως και σε ένα τόπο που δεν είχε τις επιλογές της Αθήνας, δεν υπήρχε καν κινηματογράφος, και τώρα στα 40 μου έχω την πρόταση να παίξω σε μια ταινία στο νησί μου. Μαζί με φίλους μου από εκεί. Και μάλιστα σε πανελλήνιο άνοιγμα.
Βλέπω το νησί που έχω αγαπήσει, τις παραλίες του, τους ανθρώπους που απασχολούνται στον πρωτογενή τομέα, τους μαρμαράδες, τα σμυρίγλια, τον Κερασώνα του Χερουβείμ. Η ταινία περιέχει πολλά απ΄αυτά τα στοιχεία που βιώσαμε. Είμαι χαρούμενος που περνάει το μήνυμα ότι αξίζει να δουλεύεις παντού και να μην απαρνιέσαι μια δουλειά. Οπότε απ΄αυτή την οπτική για μένα είναι ένα όνειρο που έγινε πραγματικότητα».
Τηλεόραση/Τέχνη
Η τέχνη είναι κάτι το οποίο περιμένει. Η τηλεόραση είναι ανυπόμονη, τρέχει, πρέπει να προβάλλει, να βγει σαν ζητιάνα να μαζέψει χορηγίες, να ανακαλύψει καινούργια πρόσωπα προς “κατανάλωση”, έχει να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό. Εσχάτως ειδικά είναι πολύ αγχωμένη γιατί δεν έχει λεφτά, αλλά και γιατί το διαδίκτυο την έκανε ξεπερασμένη και πρέπει να βρει τρόπο να καλύψει το χαμένο έδαφος.
Η τέχνη θα περιμένει πάντα να την ανακαλύψει κάποιος, να τη φέρει με το χεράκι κάποιος και να πει “σας αρέσει ή όχι επειδή είναι μπατιράκι; θα την προβάλατε; θα διαβάζατε τις σελίδες της;”. Η τέχνη, όπως νοείται για τον καθένα μας, ενέχει αυτό το στοιχείο. Να θεωρείται εκτός εποχής και μη λαμπερή.
Εγώ την ψάχνω, την αναζητάω. Κάνω έργα και μπορεί να είναι τεχνικά άρτια, αλλά να μην αρέσει τόσο το θέμα, να μη θέλουν να μπουν χορηγοί και λέω εντάξει, δεν χρειάζεται όλα να έχουν το χαμόγελο της Colgate, να είναι δηλαδή ωραιοποιημένα. Υπάρχουν και φάσεις που η ζωή σε βγάζει λερωμένο από καταστάσεις. Καλείσαι να παίξεις για παράδειγμα έναν ήρωα με μαύρη ψυχολογία. Κι εκεί κρύβεται μπόλικη τέχνη.
Για μένα όλα έχουν το δικαίωμα να προβληθούν στην τηλεόραση. Είτε λέγεται Power of Love είτε Survivor. Όλα αυτά περί λασπολογίας ή κινδυνολογίας που κυκλοφορούν στο κεφάλι μας γιατί λέμε ότι το σύστημα αυτό θέλει και χαντακώνει τα καλά, εγώ το απορρίπτω. Είναι ζήτημα κοινού. Γιατί έχουν πετύχει κανάλια συνδρομητικά τύπου Netflix; Γιατί δείχνουν πράγματα που η τηλεόραση δε θα τολμούσε να δείξει και τους το αναγνωρίζεις αυτό; Για τον απλούστατο λόγο ότι αυτά έχουν βέβαιο έσοδο τη συνδρομή σου.
Η τηλεόραση όμως δεν έχει τη συνδρομή του τηλεθεατή. Κυνηγάει λεφτά και πρέπει να φροντίσει να μη θίξει πελάτες των διαφημιστικών που απευθύνεται. Πώς περιμένεις να επιβιώσει ένα κανάλι που έχει να ανταγωνιστεί άλλους που παίρνουν μεγάλα κομμάτια στην πίτα; Το κακό είναι ότι γίνονται διαρκώς πράγματα που απομακρύνουν τον κόσμο. Αυτή είναι η αίσθηση μου. Μπορεί να είναι λάθος».
«Είμαι πια 40 χρονών. Κυνηγάω να μ΄αρέσει καλλιτεχνικά αυτό που κάνω. Αν μου έλεγαν απλώς να κάνω κάτι στο Netflix, δεν ξέρω αν θα το έκανα. Σίγουρα να είσαι κάπου κι είσαι καλός, κάποιος θα σε δει».
Φως
«Εγώ ξεκίνησα με το να φωτίζω μια πλευρά μου που θα με έκανε άμεσα συμπαθή. Ο χιουμορίστας που τσαλακώνεται, που εκτίθεται, που δεν έχεις να φοβηθείς κάτι απ΄αυτόν. Τώρα είμαι σε μια φάση πιο υπαρξιακή. Προσπαθώ να αποδεχτώ και τα πιο μαύρα κομμάτια μου, όπως το να μην έχω όρεξη να μιλήσω με κάποιον, να μη θέλω να συναναστραφώ. Όχι με την έννοια της αντιπαράθεσης. Με την έννοια της απλής άρνησης.
Εγώ έχω αρχίσει και προσπαθώ να δείχνω τη δική μου άποψη, το δικό μου θέλω, κάτι που δεν έκανα τόσο συχνά. Θα έλεγα ότι ζούσα περισσότερο στο σκοτάδι την προηγούμενη περίοδο που φώτιζα κάτι από τον εαυτό μου. Τώρα διαλέγω και τα λιγότερο ή καθόλου προβεβλημένα μου μέρη».
Χρόνος/Χρήμα
«Ο χρόνος σχετίζεται άμεσα με το φως που λέγαμε πριν. Ο χρόνος φιλοσοφικά ταυτίζεται με το φως γιατί αυτό το ταξίδι που κάνεις αφορά αυτή την προσωπική διερεύνηση του καθενός μας για το φως του. Το φως χρειάζεται χρόνο για να σου αποκαλυφθεί. Να, βλέπεις…Αυτές οι έννοιες είναι αλληλένδετες. Αλλιώς μετράει ο χρόνος τα πρώτα χρόνια της ζωής σου, αλλιώς όταν μεγαλώνεις και γεμίζεις με υποχρεώσεις τη ζωή σου.
Όταν αρχίζεις να φτιάχνεις γύρω σου ένα σύστημα, ανακαλύπτεις ότι ο χρόνος ήταν ένα όριο που σου έβαζαν οι άλλοι. Οι γονείς, το σχολείο, η κοινωνία. Μεγαλώνοντας κάνεις εσύ αυτή τη διαχείριση του χρόνου. Εγώ δυσκολεύτηκα αρκετά να αποδεχτώ ότι ο χρόνος περνάει. Ότι ο χρόνος ανήκει σε παρακλάδια όταν κάνεις οικογένεια και καλείσαι να διαχειριστείς το χρόνο για τα παιδιά σου, ώστε να μάθουν να τον αντιμετωπίζουν με ισορροπία.
Όλο αυτό με οδήγησε και σε βαθύτερες απορίες. Χρησιμοποιώ το χρόνο για να εξελιχθώ; Τώρα σε συνδυασμό με το χρήμα, είναι πολύ αγχωτικό πλέον με τα παιδιά να συνειδητοποιώ ότι πρέπει να το παρέχω στα παιδιά μου. Από τη πρώτη στιγμή με τα παιδιά, έδωσα μια μάχη μέσα μου.
Επειδή εγώ μεγάλωσα με ένα πατέρα που ήταν μεγάλο του άγχος να παρέχει το απαραίτητο χρήμα στην οικογένεια του. Ίσως να τον ήθελα και παραπάνω στη ζωή μου. Ίσως ο χρόνος είναι πιο σημαντικός από το χρήμα. Για ένα παιδί σίγουρα. Ένα παιδί έχει περισσότερο ανάγκη να έχει εσένα κι όσα μπορείς να του μάθεις, παρά να έχει ένα παιχνίδι και να τοποθετείται στο πλαίσιο που του βάζεις».
Ωραιοπάθεια/Ωφελιμισμός
«Όλες οι έννοιες έχουν για μένα και αρνητική και θετική χροιά. Μπορεί να ξεκινάς και να πορεύεσαι στη ζωή με αξίες που έχουν να κάνουν με την προσωπική σου ασφάλεια κι ευμάρεια. Κι αυτό να ονομαστεί ωφελιμισμός. Γιατί δεν έχεις καθόλου στραμμένα τα μάτια σου στο όφελος του άλλου. Αν μπορεί να υπάρξει μέσα στην έννοια του ωφελιμισμού το καλό όλων γύρω μου, γιατί έτσι θα είμαι κι εγώ καλά, τότε προσπαθώ να το κάνω.
Αν το δω όμως στη βάση του “ο σκοπός αγιάζει τα μέσα”, το αποφεύγω. Δούλεψα από πολύ νωρίς και με τη Γενιά των 592 Ευρώ και μετά το Your Face έγινε μεγάλο μπραφ, μου έγιναν πάνω από 20 προτάσεις τηλεοπτικές, και την επόμενη χρονιά δεν δούλεψα τηλεοπτικά. Δε με αφορούσε. Ήταν τόση η ενασχόληση με μένα εκείνη την περίοδο, που είχα αρχίσει να αισθάνομαι ότι χάνω το που θέλω να εστιάσω.
Οπότε αν το πάρω σε αυτή τη λογική, έχω περισσότερο την ανασφάλεια, παρά να το κάνω πράξη. Σκέφτομαι αν θα είμαι του χρόνου κάπου τηλεοπτικά π.χ. Αλλά έχω και την ανασφάλεια αυτό το κάπου να είναι καλό. Να είναι μια επιλογή κι όχι να βρίσκομαι εκεί γιατί θα χαθώ. Θέλει βέβαια μια εγκράτεια όλο αυτό, γιατί μπορεί να πρέπει να μειώνεις τα έξοδα σου φερ΄ειπείν. Τώρα το ζω αυτό με τα παιδιά. Παλιότερα μπορεί να περνούσε διάστημα που να είμαι μόνο σε εργαστηριακό στάδιο δουλειάς».
«Ωραιοπάθεια. Τεράστια κουβέντα. Ποιος θέλει να εκτεθεί σε ένα χώρο και να μην αρέσει, να μην θέλει κατακτήσεις; Ευτυχώς είχα την τύχη από πολύ νωρίς να τσαλακωθώ και να δω ότι αυτό αρέσει στον κόσμο, ξεπέρασα ψιλοεύκολα την κατάσταση ωραιοπάθειας. Το να δημιουργήσω φασαρία σε κάποιον για φωτογραφία μου που δεν είναι καλή, δεν το έχω κάνει. Έχουν βγει συνεντεύξεις μου που δεν ήταν καλές και δεν ίδρωσε το αυτάκι μου».
* Το Περιμένοντας Τη Νονά κυκλοφορεί στις αίθουσες από την Odeon
** Ευχαριστούμε θερμά τα Odeon Starcity που μας παραχώρησαν μια αίθουσα τους για τη συνέντευξη.
Φωτογραφίες: Θοδωρής Κώτσικας