Αν έχεις φάει κάποιο σκάλωμα και θεωρείς ότι αυτός που βλέπεις στη φωτογραφία δεν είναι ο Γιώργος Λεμπέσης, τότε δεν έχεις άδικο. Δεν είναι. Είναι ο Γιώργος Δ. Λεμπέσης.
Τραγουδιστής ο πρώτος, συγγραφέας παιδικών βιβλίων και δημιουργός παραστάσεων ο δεύτερος. Η συνωνυμία δεν είναι απλή, πρόκειται για συγγενείς. Κι αν τον πρώτο τον μάθαμε καλά και τον ζήσαμε από τα 90’s μέχρι σήμερα, τον δεύτερο τον μαθαίνουμε για τα καλά τα τελευταία χρόνια μέσα από τις αφηγήσεις του, μέσα από τα παραμύθια του.
Ο Γιώργος Δ. Λεμπέσης δεν είναι αυτός που θα τον έβλεπες και θα είχες πρώτη μαντεψιά ότι γράφει ιστορίες για παιδιά. Παιδιά όμως δεν είναι αυτά που επιβεβαιώνει την παιδικότητα τους η ταυτότητα τους ή το πιστοποιητικό γεννήσεως τους. Παιδιά είναι όλοι όσοι νιώθουν έτσι και ο Γιώργος δείχνει, όντας και μπαμπάς, να έχει αυξημένη τη σχέση του με το παιδί μέσα του.
Το όμορφο με την περίπτωσή του είναι πως αυτό το βίωμα το ξυπνά και σε κάποιον που θα συνομιλήσει μαζί του ή απλώς θα διαβάσει τα έργα του. Ή τη συνέντευξη που μας παραχώρησε στο πλαίσιο της κυκλοφορίας του βιβλίου του Ελέφαντες Με Τιράντες, που κυκλοφόρησε πριν μερικές ημέρες από τις Εκδόσεις Ψυχογιός (μπορείς να το βρεις εδώ).
– Η ενασχόληση σας με το παιδικό θέατρο και η συγγραφή παιδικών ιστοριών μου γεννά ως πρώτη απορία το εξής: υπήρξε διάστημα της ζωής σας που η επαφή με το παιδί μέσα σας να ήταν σπάνια ως ανέφικτη και όλο αυτό να οδήγησε σε ασυνείδητες ζυμώσεις που σας έφεραν στις παιδικές ιστορίες ή η σύνδεση με το παιδί δεν έπαψε ποτέ;
Ναι, υπήρξε μια περίοδος που παραλίγο να παρασυρθώ σ ένα ανούσιο κυνήγι “αποστειρωμένης ωρίμανσης” που θα με έκανε έναν τελείως διαφορετικό άνθρωπο. Ευτυχώς με συνέφερε κάτι που όλοι χρησιμοποιούμε καθημερινά. Ένας κωδικός. Συγκεκριμένα, ο κωδικός που είχα ορίσει στο λογαριασμό του email μου. Ναι κι όμως! Είχα διαλέξει σαν κλειδί διαφυγής έναν κωδικό που μου θύμιζε τη δημιουργία, την φαντασία και το παραμύθι, τον οποίο χρησιμοποιούσα σχεδόν καθημερινά. Βασικά ήταν μια λέξη που μόνο εγώ καταλάβαινα τι σημαίνει αλλά ήταν ικανή να μη με κάνει να ξεχάσω.
Δεν ξέρω πως μου είχε έρθει τότε αλλά κάτι μέσα μου έλεγε πως θα χρειαστώ μια πόρτα διαφυγής σε περίπτωση ανάγκης. Έτσι δεν ξέχασα ποτέ τι στ’ αλήθεια είμαι κι όταν χρειάστηκε να αναθεωρήσω, ο κωδικός μου το θύμισε και συνήλθα. Γύρισα στον δικό μου δρόμο, άρχισα να γίνομαι αυτό που είμαι και δεν επέστρεψα σχεδόν ποτέ στην ιδέα να ακολουθήσω έναν γνωστό και σίγουρο δρόμο. Από εκείνη τη στιγμή είμαι δημιουργός φαντασίας για όλους όσους αφήνουν τον εαυτό τους να βουτάει στις ιστορίες και στους ανύπαρκτους κόσμους, είτε είναι παιδιά, είτε ενήλικες.
«Αν σκεφτεί κανείς πως τα πρώτα μου παραμύθια τα έγραψα μην έχοντας παιδιά μπορεί να αντιληφθεί πως τώρα πια η ωρίμανση των έργων μου, συνάδει με την ωρίμανση μου ως γονιός.»
– Ποια ήταν η στιγμή που αποφασίσατε μέσα σας να μετατρέψετε σε λέξεις τις ιστορίες που εμπνεόσασταν;
Αν και η δημιουργία ιστοριών, στίχων και κάθε λογής ιδεών υπήρχαν πάντα μέσα μου και έβλεπαν κάπως άτσαλα το φως, θυμάμαι χαρακτηριστικά μια μέρα που οδηγούσα στην περιφερειακή Υμηττού και σκεφτόμουν κάτι τόσο έντονα που άρχισε να με ενοχλεί.
Είχα δημιουργήσει στο μυαλό μου πάνω από δέκα διαφορετικές εκδοχές αυτού που με απασχολούσε μέχρι που έφτασα στο σημείο να μονολογήσω φωναχτά και να προτείνω στον εαυτό μου να αρχίσει το γράψιμο αντί να στριφογυρίζει τις σκέψεις χωρίς καμία ουσία στον κόσμο του μυαλού μου. Ήταν τότε που χρειάστηκε ο κωδικός για να μου θυμίσει που πάω.. Έτσι άρχισα να γράφω πιο συγκεκριμένα και στοχευμένα, έκανα κάποια σχετικά μαθήματα και τώρα ότι σκέφτομαι και πάρει τον δρόμο της γραφής, το γνωρίζουν αρκετές χιλιάδες άνθρωποι πέρα από εμένα!
– Υπάρχουν ιστορίες που δεν έχουν μετατραπεί σε βιβλίο ή παράσταση γιατί ενδεχομένως να θεωρήσατε ότι δεν είναι ολοκληρωμένες ακόμα ή γιατί δεν έτυχε να θέλετε να τις μοιραστείτε;
Υπάρχουν ιστορίες που έχουν γραφτεί αλλά δεν έχουν εκδοθεί και σίγουρα υπάρχουν και αυτές, οι αγέννητες, που αν και τις έχω στο μυαλό μου δεν έχουν δει ακόμα το φως του κόσμου. Είναι και κάποιες άλλες που έχουν παραμείνει σε μορφή σημειώσεων στο κινητό μου. Συγκεκριμένα μιας και το αναφέρατε θα σας αποκαλύψω 25 τέτοιες ιστορίες που υπάρχουν ως υπενθύμιση στις σημειώσεις μου και για του λόγου το αληθές θα σας τις αναφέρω με τίτλους.
Ο Δον Αψού και η βουλωμένη μύτη, Οι δράκοι των κατήφορων, Το χαμηλοπλάνο, Τα Νάνια, Οι Καλημερένιες, Οι κομμένες λέξεις του Χρύσαυρου, Οι γουρούνες τρομάζουν τους Γιάννηδες, Το καράβι που δεν ήξερε να σφυρίζει, Η Αλαζονεία δεν κάνει καλό σ ένα μπαχαρικό, Ο Παζληστής, Ο Σουσαμή, Η αδερφίλη μου, Ο τεράστιος Δημέτρης, Ο Ντοκτορής, Ο προστάτης των κύκλων, Ένας καλλιτέχνης στο ενυδρείο, Η σοφή ελιά, Η Ξένια και το Φα Σολ Λα κι, Ο μικρός μαέστρος, Ο Τυμπανοξυγκάκης, Σχολείο φαντασμάτων, Τα μυστικά του δέντρου, Ο Γυμνάσιος Φλο, Η Αόρατη λίστα, Η Μαριονέτα.
Ωστόσο υπάρχουν και άλλες 12 παραβολές που δεν έχω βρει ακόμα το θάρρος να μοιραστώ με το κοινό και ένα θεατρικό «Οι Αλλόκοτες» που δεν έχω καταφέρει να ολοκληρώσω.
– Η σχέση με τα δικά σας παιδιά, όπως εξελίσσεται καθώς αυτά μεγαλώνουν σε ένα πλαίσιο οικογένειας, μετασχηματίζει καθόλου και την έμπνευσή σας; Μεταμορφώνεται μια ιστορία μετά από συγκεκριμένες καταστάσεις που μπορεί να βιώσετε στη ζωή των παιδιών σας μαζί με τη σύζυγό σας;
Δεν ξέρω αν τη μετασχηματίζει, σίγουρα όμως την επηρεάζει και εν τέλει τη διαμορφώνει. Αν σκεφτεί κανείς πως τα πρώτα μου παραμύθια τα έγραψα μην έχοντας παιδιά μπορεί να αντιληφθεί πως τώρα πια η ωρίμανση των έργων μου, συνάδει με την ωρίμανση μου ως γονιός. Παρ’ όλα αυτά επειδή οι ιστορίες δεν είναι βιωματικές, ως προς τη δομή τους δεν υπάρχει μεταμόρφωση που να σχετίζεται με οικογενειακές καταστάσεις. Θεματικά εμπεριέχονται εμπειρίες που αποκτώ μέσα από την οικογένεια μου και αποκομίζω μαζί με τη σύζυγό μου παρατηρώντας το μεγάλωμα αυτών των δυο υπέροχων κόσμων.
«Αν στερήσουμε από τα παιδιά μας τη φαντασία, θα είναι σαν να σκοτώνουμε σαν κοινωνία, εκατομμύρια προοπτικές.»
– Είμαι της άποψης πως αν κάποιος γράφει παραμύθια, τότε φροντίζει αυτά να μη λείπουν κι από την καθημερινότητα του, εν είδει παιχνιδιού. Για παράδειγμα μπορεί να φλερτάρει υποδυόμενος έναν άλλο ή μπορεί να πιάνει κουβέντα σε παντελώς αγνώστους λέγοντας τους πράγματα που φαντάζουν…αλαφροΐσκιωτα. Επιδιώκετε με αυτή τη μορφή το παραμύθι στη ζωή σας;
Την επιδιώκω αλλά όχι στο σημείο που μπορεί να υποθέτει κανείς για έναν δημιουργό φαντασίας. Δεν είναι όλες ώρες γεμάτες παιχνίδι και ιστορίες μιας και οι ενδιάμεσες στάσεις είναι πολύ ισχυρές για να τις παρακάμψω. Ωστόσο προσπαθώ να παίζω όσο πιο πολύ μπορώ με τα παιδιά μου και να δημιουργούμε παρέα φανταστικούς κόσμους. Άλλωστε φροντίζω καθημερινά να βάζω στη ζωή μου στεγανά φαντασίας για να την προστατεύω απο τον αχόρταγο ρεαλισμό. Επιπλέον, όποτε αισθάνομαι πως ασφυκτιώ με τον πραγματικό κόσμο, βγάζω το κεφάλι στην επιφάνια και παίρνω δημιουργικές ανάσες για να μπορώ να συνεχίζω
– Πιστεύω επίσης πως μια παιδική ηλικία που ενστερνίζεται το παραμύθι, είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει το παιδί σε μια πολύ ισορροπημένη και γόνιμη σχέση με τον εαυτό του όταν ενηλικιωθεί. Δεν ξέρω αν αυτό μπορεί να υποστηριχθεί τόσο απόλυτα με επιστημονικό τρόπο, αλλά μου αρέσει να το υιοθετώ. Ποια η δική σας άποψη;
Αν στην παιδική ηλικία ενστερνίζεσαι το παραμύθι, έχεις λιγότερες ενοχές ως ενήλικας. Αν δε, φροντίσεις να το θυμάσαι όσο μεγαλώνεις, τότε οι ενοχικές θρομβώσεις εξαφανίζονται, η φθορά μοιάζει με σοφία και η εξωτερική σήψη με ωραιοποίηση του μέσα μας κόσμου. Αυτή είναι η άποψή μου. Πως όσο πιο πολύ δικαίωμα δίνουμε στα παιδικά χρόνια, τόσο πιο ισορροπημένα και ευτυχισμένα άτομα θα αφήσουμε στην κοινωνία. Αν στερήσουμε από τα παιδιά μας τη φαντασία, θα είναι σαν να σκοτώνουμε σαν κοινωνία, εκατομμύρια προοπτικές.
– Ποιες είναι οι ιστορίες που θυμάστε από την παιδική σας ηλικία; Ιστορίες που είτε διαβάζατε σε βιβλία είτε σας έλεγαν ο παππούς και η γιαγιά.
Μεγάλωσα με πολλές ιστορίες κυρίως από τους γονείς μου που μου έλεγαν σχεδόν καθημερινά πριν κοιμηθώ. Η γιαγιά και ο παππούς είχαν επίσης να μου εκμυστηρευτούν ιστορίες που είτε υπήρχαν είτε τις έβγαζαν απο το μυαλό τους, με μεγάλωναν αρμονικά κάπου ανάμεσα στην Αττική, το Αιγαίο και το Κρητικό πέλαγος. Αυτές τις ιστορίες θυμάμαι, αυτές που ορφανές από λέξεις και τίτλους, με έκαναν τον άνθρωπο που είμαι σήμερα.
– Σε τι βαθμό είναι η πραγματικότητα της καθημερινότητας σας πηγή έμπνευσης για ένα παραμύθι;
Επειδή δεν γράφω μόνο παραμύθια αλλά και πολλά άλλα σενάρια που δεν βγαίνουν στο ευρύ κοινό ή δεν είναι γνωστό πως έχουν την υπογραφή μου, μπορώ να πω πως οτιδήποτε μπορεί να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για εμένα. Όταν δημιουργώ πάνω από 200 project που σχετίζονται με περιεχόμενο τον χρόνο χωρίς να συμπεριλάβω τα βιβλία, είναι αυτονόητο πως τα πάντα γύρω μου είναι εν δυνάμει ιστορίες.
Όμως οι ιστορίες που γίνονται βιβλία και θεατρικά έργα, έχουν μια άλλη πηγή. Πιο φωτεινή, πιο χρυσαφένια και σίγουρα πιο μυστική. Ένα σημείο μόνο μπορώ να σας αποκαλύψω για την συγκεκριμένη «πηγή».. Οι ατέλειες των ανθρώπων κι όλες εκείνες οι στιγμές που προσπαθούν, είναι για μένα η μαγικές στιγμές της έμπνευσης.
– Τέλος, ποια παραμυθένια πλάσματα θα είχαν σίγουρα θέση στον δικό σας κόσμο παιδικής απελευθέρωσης;
Θα σας πω μόνο ένα κι αυτό λέει πολλά. Ο Πήτερ Παν. Αυτός ο αιώνιος υπερασπιστής της παιδικής αθωότητας που μάχεται πιο ηρωικά κι απο τούς ήρωες της Marvel, απλά και μόνο γιατί αρνείται να παραδοθεί στη φθορά της ενήλικης παραίτησης.
*Μπορείς να βρεις όλα τα βιβλία του Γιώργου εδώ.
**Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή