Η 23η Μαρτίου του 1980 είναι μία από τις πιο ιστορικές ημερομηνίες για το ιταλικό ποδόσφαιρο. Εκείνη τη μέρα εκατομμύρια κόσμος παρακολούθησε σε ζωντανή μετάδοση από τη RAI ένα σοκαριστικό θέαμα. Αστυνομικούς να συλλαμβάνουν ποδοσφαιριστές, περνώντας τους χειροπέδες μέσα στο γήπεδο!
Επιδίωξη των Καραμπινιέρι ήταν η ταυτόχρονη σύλληψη 9 παραγόντων και ποδοσφαιριστών της Serie A και δύο της Serie B. Ήθελαν να πετύχουν τον απόλυτο αιφνιδιασμό, ώστε να μην προλάβουν να συνεννοηθούν και να βρουν άλλοθι. Ήταν οι εμπλεκόμενοι στο σκάνδαλο με τα στημένα ποδοσφαιρικά παιχνίδια, που συντάραξε εκείνη την εποχή την Ιταλία, το περίφημο «Totonero».
Στην «παγίδα» των Αρχών έπεσαν ορισμένα μεγάλα ονόματα της εποχής. Μεταξύ αυτών ο εκ των κορυφαίων Ιταλών επιθετικών. Ο 24χρονος τότε σταρ της Περούτζια, Πάολο Ρόσι, ο οποίος είχε φτιάξει το όνομα του στη Βιτσέντζα και αγωνιστεί στο Μουντιάλ του 1978 με τη Σκουάντρα Ατζούρα (3 γκολ).
Ο Ρόσι είχε ξεκινήσει από τα τμήματα υποδομής της Γιουβέντους, αλλά στην πρώτη ομάδα δεν στέριωσε ποτέ. Έως τα 19 του είχε υποβληθεί σε τρεις επεμβάσεις στα γόνατα. Έτσι κι αλλιώς όμως δεν έπεισε ποτέ τους ανθρώπους της Γιούβε ότι ως εξτρέμ μπορούσε να κάνει το βήμα παραπάνω. Το λάθος τους ήταν ότι δεν τον δοκίμασαν ως φουνταριστό, όπως έκανε ο μετέπειτα προπονητής του στη Βιτσέντσα, Μπατίστα Φάμπρι. Φεύγοντας από τη Γιουβέντους στα 19 (1975), ο Ρόσι δεν τα κατάφερε ούτε στην Κόμο, όπου πήγε δανεικός. Με μόλις 6 συμμετοχές σε μια σεζόν, η Κόμο δεν είχε καμία ένσταση να τον ξεφορτωθεί και να ενδώσει στο ενδιαφέρον της Βιτσέντζα, που έπαιζε τότε στη Β’ Κατηγορία.
«Serial Killer» και συμμετοχή στο Παγκόσμιο Κύπελλο
Ήταν σαφές και λόγω των τραυματισμών του ότι ως ακραίος χαφ δεν είχε περιθώρια εξέλιξης. Ο πρώτος προπονητής που πραγματικά τον πίστεψε ήταν ο Φάμπρι. Και με την επιλογή του να τον «χρίσει» επιθετικό άλλαξε την καριέρα του, αλλά και την ιστορία της Εθνικής Ιταλίας.
Λίγο αφότου κλείνει τα 20 χρόνια του ο Ρόσι μετατρέπεται στη Βιτσέντζα σε μηχανή παραγωγής γκολ. Αναδεικνύεται με 21 τέρματα πρώτος σκόρερ της Serie B, οδηγώντας την ομάδα στην άνοδο. Την επόμενη χρονιά η Βιτσέντζα πραγματοποιεί μια πορεία βγαλμένη από παραμύθι. Τερματίζει στη δεύτερη θέση πίσω μόνο από τη Γιουβέντους και ο βασικός λόγος για αυτό είναι ο Ρόσι. Κανείς άλλος δεν είχε αναδειχθεί έως τότε πρώτος σκόρερ σε Serie B και Serie A σε διαδοχικές σεζόν. Πετυχαίνει τα 24 από τα 50 γκολ της ομάδας και αναγκάζει τον Έντζο Μπέαρζοτ να τον συμπεριλάβει στην αποστολή για το Μουντιάλ του 1978.
Στα γήπεδα της Αργεντινής ο Ρόσι αναγνωρίζεται ως ένας από τους κορυφαίους επιθετικούς στον κόσμο. Με 3 γκολ και 4 ασίστ ηγείται σε ένα επιτυχημένο Μουντιάλ για την Ιταλία, που φτάνει έως τα ημιτελικά. Ο παίκτης άνηκε ακόμα κατά 50% στη Γιουβέντους και το ίδιο καλοκαίρι η Βιτσέντζα παίζει τα ρέστα της για χάρη του. Δαπανά το ποσό-ρεκόρ των 2,6 δισ. λιρετών και αυξάνει κατά 5 φορές το μισθό του. Ο Πάολο Ρόσι είναι πια ο πιο ακριβοπληρωμένος παίκτης στον κόσμο!
Η σεζόν 1978-79 όμως εξελίσσεται σε φιάσκο για τους «ερυθρόλευκους». Ο Ρόσι έχει ξανά προβλήματα με τα ταλαιπωρημένα γόνατά του και χάνει πολλά παιχνίδια. Περιορίζεται σε 15 γκολ στη σεζόν, το τέλος της οποίας βρίσκει την ομάδα στη Β’ κατηγορία. Για να συνεχίσει να παίζει στη Serie A δίνεται το καλοκαίρι του ‘79 δανεικός στην Περούζια. Παίζει σε 28 αγώνες πρωταθλήματος και σκοράρει 13 φορές. Και τελικά εκείνη τη «Μαύρη Κυριακή» για το ιταλικό ποδόσφαιρο είναι μεταξύ των συλληφθέντων για το «Tοtonero». Κατά την προσαγωγή του στο τμήμα, ουρλιάζει στους Καραμπινιέρι ότι είναι αθώος. Αποδείξεις εμπλοκής δεν υπάρχουν. Είναι όμως η περίοδος που το μαχαίρι φτάνει στο κόκκαλο και πέφτουν κεφάλια. Μίλαν και Λάτσιο υποβιβάζονται στη Β’ Κατηγορία. Η ιταλική ομοσπονδία δεν χαρίζεται στον Ρόσι. Του επιβάλλει ποινή αποκλεισμού τριών χρόνων από την αγωνιστική δράση, η οποία πέφτει στα δύο κατόπιν έφεσης.
Σκέψεις απόσυρσης και από μηχανής θεός
Ψυχολογικά ράκος ο Ρόσι, φτάνει να σκέφτεται ακόμα και την απόσυρση από το ποδόσφαιρο. Το Euro του 1980 θα διεξαγόταν στην Ιταλία και ο ίδιος θα έχανε λογικά και το Μουντιάλ του 1982. Δύο χρόνια εκτός ποδοσφαίρου τη στιγμή της εκτόξευσης. Και όχι μόνο αυτό. Ανυπόληπτος και με στραπατσαρισμένη φήμη, διστακτικός πια ακόμα και να κοιτάζει τους ανθρώπους στα μάτια. Αισθάνεται εξιλαστήριο θύμα και ψάχνει κάπου να πιαστεί. Αυτή η σανίδα σωτηρίας έρχεται το καλοκαίρι του ’80 από τον πρόεδρο της Γιουβέντους, Τζανπιέρο Μπονιπέρτι. «Δεν έχει σημασία που επιστρέφεις σε ένα χρόνο. Θα προπονείσαι με την ομάδα, θα έρθεις μαζί μας στην προετοιμασία. Το συμβόλαιό σου θα είναι από τα ακριβότερα της ομάδας». Η Γιουβέντους διορθώνει ένα λάθος του παρελθόντος και το κάνει με τον τρόπο της άνευ όρων παραδοχής. Παίρνει τον Ρόσι ένα χρόνο πριν από τη λήξη της τιμωρίας του. Ο Έντζο Μπέαρζοτ τρίβει τα χέρια του από ικανοποίηση…
Ο Ιταλός ομοσπονδιακός τεχνικός είναι παρών την Πρωτομαγιά του ’82 στο «Φρίουλι» του Ούντινε. Φορώντας τα περίφημα γυαλιά ηλίου που σπάνια αποχωριζόταν για να μην προδίδεται το βλέμμα του. Είναι η μέρα που ο Ρόσι έχει ξανά δικαίωμα συμμετοχής, ύστερα από δύο χρόνια στον «πάγο». Τρεις αγωνιστικές πριν από το φινάλε του Καμπιονάτο, η Γιουβέντους δίνει καθοριστικό παιχνίδι κόντρα στην Ουντινέζε για την κατάκτηση του τίτλου. Οι «μπιανκονέρι» κονταροχτυπιούνται με τη Φιορεντίνα για το πρωτάθλημα και ο Τζιοβάνι Τραπατόνι δίνει φανέλα βασικού στον Ρόσι. Ο Μπέρζοτ βλέπει ό,τι ήθελε να δει. Ο Ρόσι μπαίνει γρήγορα στο κλίμα και σκοράρει το τρίτο γκολ στη διά περιπάτου νίκη με 5-1. Η Γιούβε κατακτά το πρωτάθλημα, με τον Ρόσι πάντως να μένει άσφαιρος στα δύο επόμενα ματς.
Κανείς δεν πιστεύει ότι ένας παίκτης με τρία επίσημα παιχνίδια στα πόδια του για μια διετία θα είναι στην αποστολή των «ατζούρι» για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1982. Ο Μπέαρζοτ όμως αφήνει για χάρη του εκτός τον πρώτο σκόρερ του πρωταθλήματος και τις δύο προηγούμενες σεζόν, τον Ρομπέρτο Προύτσο της Ρόμα, ξεσηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων στον Τύπο και την κοινή γνώμη.
Πρόκειται περί καθαρής τρέλας. Ο Ιταλός εκλέκτορας τοποθετεί… οικειοθελώς το κεφάλι του στη λαιμητόμο του ιταλικού Τύπου. Ο οποίος, ως γνωστόν, άλλο που δεν θέλει… Τον περνά γενεές δεκατέσσερις με τις επιδόσεις της ομάδας στα παιχνίδια του πρώτου γύρου στα ισπανικά γήπεδα. Οι φόβοι της συντριπτικής πλειονότητας επιβεβαιώνονται. H Ιταλία περνάει κατά… τύχη στη β’ φάση, μόνο και μόνο λόγω καλύτερης επίθεσης συγκριτικά με το Καμερούν. Η καλύτερη επίθεση ήταν τα… δύο γκολ σε τρία ματς. Προκρίνεται με τρεις ισοπαλίες (με Πολωνία και Περού οι άλλες δύο) και ο Ρόσι, που παίζει βασικός σε όλα τα ματς, είναι «αόρατος». Τα δύο γκολ προέρχονται από Κόντι και Γκρατσιάνι. Σε δημοσίευμα του Τύπου ο Ρόσι περιγράφεται ως «ένα φάντασμα που περιφέρεται ασκόπως στο χορτάρι».
Το έπος του ξοφλημένου
Φυσικά κανείς δεν δίνει τύχη στην Ιταλία, που στη β’ φάση των ομίλων θα πρέπει να προσπεράσει και την υπερηχητική Βραζιλία και την Αργεντινή του νεαρού Μαραντόνα για να πάρει την πρόκριση στα ημιτελικά. Ωστόσο με γκολ των Ταρντέλι, Καμπρίνι – και με τον σεσημασμένο Κλαούντιο Τζεντίλε να ρίχνει… αλύπητο ξύλο στον Ντιέγκο (τα 23 φάουλ που κέρδισε σε εκείνο το ματς παραμένουν αριθμός ρεκόρ στην ιστορία των Μουντιάλ), η «σκουάντρα ατζούρα» επικρατεί με 2-1 της Αργεντινής. Η Βραζιλία κάνει καθαρά και εύκολα τη δουλειά απέναντι στην «αλμπισελέστε» (3-1) και χάρη στην καλύτερη διαφορά τερμάτων της αρκεί και η ισοπαλία κόντρα στην Ιταλία, στο τελευταίο ματς του ομίλου. Οι κραυγές, πίσω στην πατρίδα, υπέρ της αποπομπής του Ρόσι από τη βασική ενδεκάδα δεν… συγκινούν ούτε τώρα τον Μπέαρζοτ. Η απάντηση είναι γνωστή. Αυτό που ακολουθεί είναι ένα αδιανόητο εκτελεστικό ρεσιτάλ ενός «άσωτου υιού» στο όνομα του οποίου όλη η Ιταλία αναγκάζεται να πιει νερό στις 11 Ιουλίου 1983.
Η ραψωδία του Ρόσι ξεκινάει από το 5ο λεπτό της αναμέτρησης με τη Βραζιλία και συνεχίζεται με άλλα δύο γκολ (25’, 74’), που υπογράφουν τη μεγάλη έκπληξη με 3-2 κόντρα στην παρέα των Σόκρατες, Ζίκο, Εντερ και Φαλκάο. Ακολουθεί remake στον ημιτελικό με την Πολωνία, την οποία εκτελεί δις για το τελικό 2-0. Σαν σε παραμύθι, το ασχημόπαπο των ομίλων έχει φτάσει ως κύκνος στον τελικό και στον οίστρο του είναι αδύνατο να αντιπαρατεθεί η Δυτική Γερμανία. Από εκεί που κανείς δεν θα πόνταρε ούτε… λιρέτα για να βρει δίχτυα ο Ρόσι, τώρα αυτό μοιάζει με το πιο φυσιολογικό πράγμα του κόσμου. Και είναι αυτός που στο 57’ ανοίγει το δρόμο για το θρίαμβο (3-1) των Ιταλών, φτάνοντας τα έξι γκολ στο τουρνουά, όλα στα παιχνίδια που η μπάλα «έκαιγε».
Δεν έχει σημασία τι έκανε ο Πάολο Ρόσι στο υπόλοιπο της καριέρας του. Ούτε ο δεύτερος τίτλος με τη Γιουβέντους, ούτε το Κύπελλο Κυπελλούχων του ’84, ούτε το Πρωταθλητριών του ’85.
Τα 6 γκολ του σε 237 αγωνιστικά λεπτά από τις 5 έως τις 11 Ιουλίου του ’82 ήταν η πιο εμφατική επαναφορά ποδοσφαιριστή στο υψηλότερο επίπεδο, έως ότου τον ανταγωνιστεί ο (σακατεμένος) Ρονάλντο στο Μουντιάλ του 2002. Ήταν μαζί και η προσωπική κάθαρση για έναν παίκτη που από αποδιοπομπαίος τράγος ανήχθη σε εσαεί ποδοσφαιρικό ήρωα μιας χώρας, οδηγώντας ύστερα από 44 χρόνια την Εθνική Ομάδα στη Γη της Επαγγελίας.
Από στιγματισμένος έγινε ο «Παμπλίτο» όλων των Ιταλών και όταν στις 9 Δεκεμβρίου του 2020 άφησε την τελευταία πνοή, του νικημένος από τον καρκίνο, όσοι συμπατριώτες του τον είχαν δει να διαπρέπει το ’82, ένιωσαν περίπου σαν να χάνουν ένα κομμάτι από τη ζωή τους…
Ο Πάολο Ρόσι απαλλάχθηκε εν τέλει από κάθε κατηγορία περί εμπλοκής σε στημένα. Κανείς όμως δεν μπορεί να βάλει το χέρι του στη φωτιά ότι ο τύπος δεν… έστησε μόνος του ένα ολόκληρο Μουντιάλ.