Η παρουσία της στους Ιμάμ Μπαϊλντί δεν ήταν από την αρχή. Πέρασε καιρός για να βρεθεί στο τελικό line-up. Στο τέλος η παρουσία της έμοιαζε ως δεδομένη. Λες και υπήρχε από την πρώτη κιόλας στιγμή. Δέκα χρόνια μετά την πρώτη σύσταση των Ιμάμ στο ελληνικό κοινό και λίγο λιγότερο για εκείνη, η Ρένα Μόρφη μας μιλάει για αυτά τα 10 χρόνια και κυρίως για το πως έγινε μια δισυπόστατη ύπαρξη.
Σούλη Ανατολή ή Ρένα Μόρφη; Ρένα Μόρφη ή Σούλη Ανατολή; Η γυναίκα που έχει χίλιους και έναν τρόπους να σαγηνεύει το κοινό, εξηγεί τι εστί η μία και τι εστί η άλλη. Υπερισχύει η Ρένα Μόρφη της Σούλης; Ή η Σούλη κερδίζει τη Ρένα Μόρφη;
-Πριν από έναν χρόνο – αν δεν κάνω λάθος – αποφάσισες να διχοτομήσεις τον εαυτό σου. Δημιούργησες την περσόνα Σούλη Ανατολή. Μια περσόνα που δεν είναι μυθοπλαστική, αλλά πρόκειται για την γιαγιά σου. Πώς προέκυψε η ιδέα;
Ήταν μια ιδέα που ωρίμαζε στο μυαλό μου για χρόνια. Δεν είναι κάτι τελείως ξένο από μένα, δεν είναι ρόλος. Είναι το προσωπικό μου βήμα στον χώρο. Είμαι όμως στον ίδιο βαθμό ψυχή τε και σώματι μέσα στους Ιμάμ, όποτε εκ του αποτελέσματος, ναι πρόκειται για διττή παρουσία.
– Ούσα εθελουσίως ένας Δρ. Τζέκιλ κι ένας Μρ. Χάιντ επί σκηνής, πόσο εύκολο είναι για σένα να μπαίνεις σε αυτόν τον διπλό ρόλο;
Στους Ιμάμ ανεβαίνω στην σκηνή έχοντας υποχρέωση να μεταδώσω όσο καλύτερα μπορώ την ιδέα των αδερφών Φαληρέα. Χαίρομαι πάρα πολύ που ήταν κάτι πολύ κοντά στην δική μου αισθητική και έτσι κατάφερα να το κάνω με επιτυχία. Στην Σούλη Ανατολή λέω πλέον τη δική μου ιστορία και θέλω πάρα πολύ να το πιάσω απ την αρχή. Να χτίσω αυτήν την καινούρια σχέση μου με το κοινό απ την βάση της.
– Αυτή η δισυπόστατη παρουσία είναι κινηματογραφική και λογοτεχνική ταυτόχρονα. Μου θυμίζει λίγο το Split του Shyamalan, αλλά και πολλούς χαρακτήρες βιβλίων. Νιώθεις σα να βουτάς σε έναν φανταστικό κόσμο όσο είσαι η Σούλη; Πιάνεις τη Ρένα να κάνει διαλόγους με τη Σούλη;
Προς το παρόν όσο grande και αν φαίνεται η Σούλη, αυτή είναι που χρειάζεται στήριξη και πίστη. Οπότε όντως πολλές φορές προτάσσω την εμπειρία μου για να πάρω κουράγιο αλλά όπως σου είπα και πριν δεν θεωρώ τίποτα κεκτημένο. Και σαν Ρένα στους Ιμάμ και Ρένα στην Σολυλη νιώθω το ίδιο εκτεθειμένη και έτσι πρέπει να γίνεται.
– Ο Φρέντρικ Μπλάκμαν στο βιβλίο του Η Γιαγιά Σας Χαιρετά και Ζητάει Συγγνώμη, περιγράφει μια πιτσιρίκα την Έλσα που έχει άρρηκτη σχέση με τη γιαγιά της. Σε μια αποστροφή λέει «η γιαγιά είναι η ομάδα σου, στέκεται πάντα στο πλάι σου. Ακόμα κι όταν η μαμά σε μαλώνει. Σε αποτρέπει από το να παραδεχτείς ένα φταίξιμο». Πόσο κοντά είναι αυτό στη δική σου σχέση με τη γιαγιά σου;
Η δική μου γιαγιά δεν θέλησε ποτέ να είναι ο σύμμαχος μου. Με ανέθρεψε κανονικά ,μου έμαθε τρόπους και φυσικά να τραγουδάω! Δεν ήταν ποτέ ο σκοπός της να κερδίσει τη συμπάθεια των εγγονιών της εις βάρος ίσως κάποιου γονέα.
– Ο πρώτος δίσκος της Σούλης είναι μποέμ, είναι κάτι από Μαίρη Λίντα και Τσιτσάνη, αμανετζίδικο, σπαραχτικό, σαν εκείνες τις κλασσικές σκηνές του παλιού σινεμά που μια γυναίκα έπεφτε στα σκαλοπάτια και κρατούσε τον άντρα από το μπατζάκι. Πώς ένιωθες όταν τραγουδούσες κάθε τραγούδι;
Ο απόλυτος εαυτός μου.
– Λένε πως οι άνθρωποι που μας μεγαλώνουν, μας στοιχειώνουν περισσότερο. Αισθάνεσαι ποτέ να σε καλύπτει η κατανόηση και το αόρατο χάδι της;
Κάθε φορά που πηγαίνω στον Βόλο περνάω χρόνο με την αγαπημένη μου γιαγιά. Είναι μεγάλη πια, όμως την στιγμή που θα την χρειαστείς πραγματικά, είναι εκεί συγκεντρωμένη και πανέξυπνη να σταθεί στο πλευρό μου και να μου δώσει τη σωστή συμβουλή.
– Ξεκίνησες μουσικά στο πλάι του Φοίβου Δεληβοριά. Προσωπικά τον θεωρώ μαζί με τον Φάμελο τους δύο πιο ποιητικούς μουσικούς στην Ελλάδα. Με μια άπιαστη ιδιαιτερότητα στον στίχο τους. Πόσο σε επηρέασε η ωραία σκιά του Φοίβου;
Είναι ξεκάθαρα ο μέντορας μου.Μου έμαθε να έχω σωστό κριτήριο μουσικά σε συνάρτηση με το ποια είμαι και όχι με το τι πουλάει. Ακούγεται απλό αλλά είναι σύνθετη διαδικασία για έναν καλλιτέχνη και χαίρομαι που βρέθηκε στη ζωή μου ένας τόσο αξιοθαύμαστος άνθρωπος που δε μου χαρίστηκε ποτέ, όμως έχω κερδίσει τόσα απ αυτόν.
– Πάμε και στους Ιμάμ Μπαϊλντί. Εμφανίστηκες στο συγκρότημα όταν είχε ήδη κάνει κάποια πρώτα βήματα και του έδωσες μια μεγάλη ώθηση. Φέτος συμπληρώσατε 10 χρόνια στη δισκογραφία. Τι αποτίμηση κάνεις στην μέχρι τώρα πορεία σας;
Είναι ένα υπέροχο ταξίδι που δεν μπορούσα καν να φανταστώ όταν πρωτοχτύπησε το τηλέφωνο και στην άλλη γραμμή ήταν ο Λύσανδρος Φαληρέας ζητώντας μου να συμμετέχω σε λίγες εμφανίσεις τους. Δέσαμε ακαριαία σαν ομάδα και μαζί έχουμε ζήσει αμέτρητες εμπειρίες από ακουστικές βραδιές σε ταβέρνες μετά από καταιγίδα μέχρι διεθνή φεστιβάλ σε Ευρώπη και Αμερική. Αυτό που με γοητεύει με τους Ιμάμ είναι ότι υπάρχει ποικιλία από κάθε άποψη. Από ήχους από χαρακτήρες από ταλέντα από στιγμές! Δεν είναι τυχαίο που έχουν το όνομα ενός τόσο πλούσιου γευστικά φαγητού!
– Τι χρειάζεται να έχει ένα τραγούδι για να πεις «αυτό ναι, πιστεύω ότι θα επιτύχει»;
Δεν έχω κριτήριο ακριβώς για αυτό που λέμε “επιτυχία” .Το μόνο που με νοιάζει σε ένα τραγούδι η σε μια παρουσίαση γενικότερα είναι αν αφορά κανέναν η όχι μέσα σε ένα κόσμο που ακούει και βλέπει καθημερινά αμέτρητα πράγματα. Και πρώτα απ όλα αν αφορά εμένα. Κι από αυτή τη διαδικασία περνάω ακόμη κι όταν γράφω εγώ τους στίχους για παράδειγμα, κάτι που δεν κάνω συχνά. Ακριβώς γιατί δεν υπάρχει πιο εύκολο πράγμα απ το να γεμίσεις με λέξεις και ομοιοκαταληξίες μια μελωδία. Ποιον θα αφορά όμως στ’ αλήθεια αυτό που έγραψες και τι θα θες να πεις άραγε;
– Έχεις κάποιες καλλιτέχνιδες – όχι απαραίτητα της μουσικής – ορόσημα; Πού να τις θαυμάζεις και να τείνεις αυθόρμητα να κοπιάρεις πράγματα;
Με γοητεύουν προσωπικότητες και παρακολουθώντας τις ζωές τους και την αύρα τους πιστεύω ότι κάτι παίρνω από την κάθε μια. Αλλά δεν είναι κάτι συγκεκριμένο που προσδιορίζεται. Θαυμάζω για παράδειγμα την Μαρία Κάλλας αλλά προφανώς δεν μπορώ να την αντιγράψω με κάποιο τρόπο ούτε αυτό που τελικά κάνω έχει καμία σύνδεση. Έτσι κι αλλιώς αυτό που είμαι στη ζωή αλλά και πάνω στη σκηνή προκύπτει από ένα σύνολο εμπειριών και εντυπώσεων. Παρθενογένεση υπάρχει μόνο στην Αγία Γραφή.
– Αν ψάχναμε την playlist στο κινητό σου – που δεν θα το κάνουμε – τι τραγούδια θα βρίσκαμε ;
Έχω περάσει από πολλές μουσικές διαθέσεις μέσα στα χρόνια.Ως παιδί ακολουθούσα τις προτιμήσεις της μεγαλύτερης μου αδερφής, όποτε μυήθηκα πριν την εφηβεία μου σε Michael Jackson και low bap. Οι προσωπικές μου εξερευνήσεις είχαν πρωταγωνιστή τον Μάνο Χατζιδάκι και εκείνος μου “υποδείκνυε” να αγαπήσω κι άλλα μουσικά είδη όπως η τζαζ,η κλασσική αλλά και η ελληνική λαϊκή μουσική. Εκεί κόλλησα εγώ στο λαϊκό τραγούδι. Χτύπησε στην καρδιά μου με έναν πολύ ξεχωριστό τρόπο.Τα κλασικά λαϊκά τραγούδια έχουν τόση αλήθεια και αμεσότητα στο συναίσθημα τους και βγάζουν τόσα χρώματα και συναισθήματα μέσα από την φαινομενικά μουσική τους απλότητα που τα κάνει πραγματικά αιώνια και αξεπέραστα. Έχουν τόσο έντονο στίγμα που δε χρειάζεται καν να ξέρεις την γλώσσα για να σε μαγέψουν. Κι αυτό το διαπιστώνω κάθε φορά που παίζουμε τέτοια τραγούδια με τους imam baildi σε διεθνή φεστιβάλ.
Οι μελωδίες και το πάθος τους είναι αμιγώς ελληνικό και μοναδικό σε όλον τον κόσμο.Γ αυτό μου βγαίνει ένας προστατευτισμός απέναντι στα λαϊκά και γίνομαι πραγματικά έξαλλη όταν σνομπάρουν το είδος. Γιατί ο ήχος και οι μελωδίες που εμείς θεωρούμε ξεπερασμένες ή ευτελείς είναι αυτές που μας δίνουν την ταυτότητα μας. Μέσα από ταξίδια και εμπειρίες αγάπησα και την λάτιν μουσική. Άλλο ένα παρεξηγημένο είδος στην Ελλάδα.Οι περισσότεροι το έχουν συνδέσει με θεματικά χορευτικά πάρτυ ή καρναβάλια. Όταν ήρθα σε επαφή με την αληθινή κουλτούρα που γεννάει αυτή τη μουσική κατάλαβα πολλά περισσότερα για αυτή και την ερωτεύτηκα σφόδρα. Οπότε ναι,το playlist μου περιέχει κατά βάση λαϊκή μουσική από Ελλάδα και Καραϊβική.
– Έχω την αίσθηση ότι σε μιαν άλλη εποχή, 15 χρόνια πίσω ίσως, το είδος της μουσικής που πρεσβεύεις μόνη και μαζί με τους Ιμάμ δεν θα έβρισκε την ίδια ευχέρεια να ακουστεί. Είναι βασικός παράγοντας πιστεύεις το timing που ξεκίνησε μια στροφή του κοινού σε ένα ύφος και είδος όπως το δικό σας, των Εκμέκ, των Gadjo Dilo και άλλων;
Πάντα υπήρχε ενδιαφέρον για τα παλιά τραγούδια αλλά όχι τόσο στους νέους. Οπότε ισχύει αυτό που λες.Δεν υπήρχε έδαφος για τέτοιους πειραματισμούς πριν 15 χρόνια.Τοτε περιπου ξεκίνησαν ο Ορέστης και ο Λύσσανδρος Φαληρεας να ασχολούνται με samples από παλιά τραγούδια και να τα ανακατεύουν με beat και όλοι τους περνούσαν για τρελούς.Πριν 10 χρόνια που κυκλοφόρησε ο πρώτος δίσκος των imam baildi θεωρήθηκε κάτι πολύ τολμηρό και πειραματικό και απ το κοινό αλλά και απ τους ίδιους που το έκαναν. Θυμάμαι το 2009 πριν καν ενταχθώ στο συγκρότημα είχα πάει σε ένα dj set που κάναν σε ένα μπαράκι του κέντρου και η παρέα μου συζητούσε για το αν θα έχει μέλλον ένα τέτοιο εγχείρημα. Είμαι πολύ περήφανη που τα παιδιά κατάφεραν και δημιούργησαν μια τάση που εμπνέει και άλλους καλλιτέχνες όπως εμένα ή άλλα συγκροτήματα.
– Πώς φαντάζεσαι την επόμενη δεκαετία για τους Ιμάμ και την Σούλη;
Πότε δεν κάνω μακροχρόνια σχέδια το ΄χω γρουσουζιά!Όσο κλισέ και να ακούγεται θέλω μόνο να είμαστε γεροί και να συνεχίσουμε να έχουμε το ίδιο πάθος σε ο τι αποφασίζουμε κάθε φορά να κάνουμε.