Μετά το Chiraq, μετά το BlacKKKlansman, το Da 5 Bloods έρχεται για να γίνει ακόμα ένας κρίκος στη μεγάλη κινηματογραφική αλυσίδα του Σπάικ Λι και ενδεχομένως να είναι και το πιο σημαντικό του διαμάντι. Η αμφιβολία αυτή κάμπτεται ή ορθώνεται ανάλογα με την αντίληψη του κάθε θεατή που μπορεί να θεωρήσει αυτή την ταινία παραγωγής Netflix καλύτερη ή όχι του BlacKKKlansman.
Κατά τη δική μας άποψη, το Da 5 Bloods είναι δίχως αμφιβολία στις 10 καλύτερες ταινίες του 2020 και το τοποθετούμε πάνω από το προηγούμενο φιλμ του Λι που πήγε στα Όσκαρ.
Το Da 5 Bloods είναι ακόμα μια ταινία ιστορικής καταγγελίας του ατελεύτητου ρατσισμού στις Ηνωμένες Πολιτείες και αυτό το νήμα ξετυλίγεται αυτή τη φορά με επίκεντρο την κοινή πορεία 4 μαύρων που πολέμησαν στο Βιετνάμ και σχεδόν 50 χρόνια μετά επιστρέφουν στα εδάφη που σφαγιάστηκαν αθώοι ένθεν κακείθεν, έχοντας μια αποστολή.
Ο Πολ, ο Ότις, ο Έντι και ο Μέλβιν θέλουν να αποτίσουν τιμή στον αρχηγό τους Νόρμαν που πέθανε στον πόλεμο, αλλά και να ανακτήσουν ένα κιβώτιο με ράβδους χρυσού που είχαν θάψει τότε. Αυτό το κιβώτιο προοριζόταν για Βιετναμέζους που συνεργάζονταν με την Αμερική και ήταν μια μορφή ανταμοιβής.
Όμως ο Νόρμαν και η μεραρχία του επέλεξαν να το κρατήσουν για τους εαυτούς τους, μιας και η μαύρη φυλή ήταν που σφαγιαζόταν σε αυτόν τον πόλεμο, με τους λευκούς να μένουν πίσω στις ΗΠΑ ή να κρύβονται πίσω από τους μαύρους. Γιατί όταν το 11% του πληθυσμού σου έχει το 32% της στρατιωτικής σου εκπροσώπησης, σημαίνει ότι τους θεωρείς αναλώσιμους και επιλέγεις να πεθάνουν αυτοί έναντι των λευκών.
Η τετράδα λοιπόν βρίσκεται ξανά σε ένα μέρος όπου σταμάτησε η ζωή τους, μιας και ελάχιστοι μπορούν να προχωρήσουν μετά από έναν πόλεμο. Η ψυχή δεν μπορεί πια μέσα στο σώμα. Ιδίως όταν έχεις χάσει έναν άνθρωπο που προσπαθούσε να ποτίσει ειρήνη στην ψυχή σου σε στιγμές που οι σφαίρες έπεφταν σαν καταιγίδα γύρω σου.
Για να μπορέσουν να ανακτήσουν τη σωρό και τις ράβδους χρυσού, θα πρέπει να στήσουν μια ολόκληρη επιχείρηση, ώστε να μην χρειαστεί να αντιληφθεί η μαμά Αμερική τι μεταφέρουν μαζί τους στην επιστροφή.
Φυσικά, η επιστροφή δεν θα υπάρξει για κανέναν από τους 4. Θα υπάρξει όμως η λύτρωση, η ηρεμία της ψυχής και ο απεγκλωβισμός από τα όσα συμβολίζουν ο χρυσός και το Βιετνάμ για αυτούς.
Είναι μια ιστορία λύτρωσης και μετάνοιας το Da 5 Bloods, αυτό είναι ο πυρήνας της αφήγησης, αλλά ο Σπάικ Λι φροντίζει να τον καλύψει με στρώματα επιφάνειας που κάνουν την αποκάλυψη του πυρήνα διόλου τετριμμένη, όπως θα περίμενε ένας θεατής που έχει δει αρκετές τέτοιες ταινίες. Διόλου κλισέ και πολύ συναρπαστική, θα λέγαμε, αφού έχει πολλά μικρά σοκ, με μεγαλύτερο όλων την εξήγηση του γιατί ο Πολ είναι αυτός που φαίνεται να βασανίζεται περισσότερο από τις αναμνήσεις.
Ένα τεράστιο μυστικό που κρατούσε μέσα του και δεν έχει το θάρρος να το ομολογήσει στα αδέρφια του ούτε τόσες δεκαετίες μετά, είναι αυτό που θα σημάνει και την διέξοδο, τη διαφυγή του πόνου, την απελευθέρωση.
Με βασικό του στόχο να αναδείξει συγκεκριμένα γεγονότα της μαύρης Ιστορίας στις ΗΠΑ, όπως αυτά ξεδιπλώθηκαν γύρω από τον πόλεμο στο Βιετνάμ, ο Σπάικ Λι δημιουργεί μια πάρα πολύ συγκινησιακή ιστορία που συνταιριάζει το μυθοπλαστικό με το πραγματικό και αποκτά μια πολύ βαθιά υπόσταση σε έναν θεατή που αντιλαμβάνεται τον κόσμο στον οποίο έζησαν αυτοί, αλλά και τον συγκρίνει με το σήμερα.
Γιατί είναι σημαντικό να γνωρίζει κανείς ότι οι ΗΠΑ έστελναν τους μαύρους σαν πρόβατα στη σφαγή σε εποχές που οι μισές πολιτείες είχαν ως ευαγγέλιο το Jim Crow Laws, δηλαδή τον εξτρεμιστικό κοινωνικό διαχωρισμό των μαύρων από τους λευκούς. Πήγαιναν δηλαδή οι μαύροι να υπερασπιστούν αυτούς που τους θεωρούσαν κατώτερους. Και στο τέλος, το αίμα τους δεν άξιζε ούτε για μια μετά θάνατον τιμή.
Αυτά είναι μηνύματα που ο Σπάικ Λι καταφέρνει να τα διαμοιράσει με λιγότερο βάρος. Δεν τοποθετεί δηλαδή έναν δυσβάσταχτο όγκο στο στήθος του θεατή. Μέσα από την εξατομίκευση της ιστορίας, με την προσωποποίηση των συλλογικών προβλημάτων σε αυτούς τους 4 άντρες, κάπως ελαφραίνει το βάρος και επιτρέπει στον θεατή μια εκ νέου επεξεργασία δίχως τη συνήθη απώθηση που φέρνει το δύσκολο.
Είναι, με πιο απλά λόγια, το Da 5 Bloods ένα από τα καλύτερα δείγματα ταινιών που προσφέρουν και υψηλού επιπέδου μυθοπλασία, αλλά και άφθονη τροφή για σκέψη και σύνδεση όλων των στοιχείων που έχει ο σύγχρονος άνθρωπος γύρω από τον ρατσισμό και τη σημασία του Black Lives Matter, γιατί δηλαδή δεν είναι μια στιγμή για All Lives Matter.
Εξίσου σημαντικό είναι κι ότι ο Λι με τον τρόπο του αποδυναμώνει πλήρως την έχθρα που γεννά ο πόλεμος. Στο ξεκίνημα της ταινίας βλέπουμε έναν Βιετναμέζο να προσπαθεί να πουλήσει μια κότα στον Πολ. Εκείνος αρνείται. Ο Βιετναμέζος επιμένει γιατί βλέπει στον Αμερικάνο μια ευκαιρία να βγάλει τα προς το ζην για τα οποία δυσκολεύεται.
Η συναλλαγή δεν γίνεται και τότε αρχίζει η σύγκρουση. «Σκότωσες τη μάνα και τον πατέρα μου» του φωνάζει ο Βιετναμέζος. Λίγο αργότερα, ο Πολ θα βρεθεί να εξυψώνει τις ΗΠΑ έναντι της Γαλλίας και να μιλάει για το πολεμικό μεγαλείο της χώρας του. Ποιας χώρας όμως; Αυτής που απορρίπτει τη φυλή του;
Έτσι, έχουμε την ανατροπή σκηνικού λίγο πριν το τέλος, στην τελευταία σκηνή που εμφανίζεται ο Πολ, όπου θα δείτε και μόνοι σας πως επιτυγχάνει ο Λι την κατάργηση των πρώτων αυτών σκηνών.
Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με τους άλλους 3 της ομάδας. Δεν είχε δηλαδή μόνο Βιετναμέζους ως θύματα ο πόλεμος αυτός. Είχε πολλούς και από τις δύο μεριές. Και το παρελθόν των δύο πλευρών οδήγησε πολλούς σε μια μέθεξη σε έναν κύκλο πολέμου, αίματος, θανάτου.
Έρχεται όμως η στιγμή να μπει μια τελεία και η μνήμη να γίνει λήθη, γιατί ειδάλλως δε μπορεί να υπάρξει συνέχεια!