Υπάρχουν κάποιες ταινίες που αφήνουν βαθιά ρωγμή μέσα σου. Που τις βλέπεις και ο σπόρος τους ξεκινάει από τα μάτια σου, πάει εγκέφαλο, στρογγυλοκάθεται και μετά απλώνει κλαδιά μέχρι την καρδιά. Αυτό είναι το Everything Everywhere All At Once.
Τα τελευταία δύο χρόνια η Marvel άλλαξε το σύμπαν της και το έκανε πολυσύμπαν. Ξεκίνησε για την ακρίβεια το 2018 με το Spider-Man: Into the Spider-Verse, αλλά εδώ και περίπου έναν χρόνο το βλέπουμε για τα καλά να εξελίσσεται.
Πώς είναι αυτή η ιδέα του multiverse όμως να αναπτύσσεται έξω από ένα στούντιο αυτού του μεγέθους, με τα πιο απλά διαθέσιμα υλικά και με εντελώς διαφορετικό πυρήνα απ΄αυτόν της Marvel;
Το Everything Everywhere All At Once δίνει τις απαντήσεις. Και δεν είναι απλά ένας τίτλος που επεξηγεί την πλοκή. Είναι κι ένας τίτλος που σου λέει ανοιχτά πως στο τέλος, αυτή η ταινία, θα είναι τα πάντα και θα είναι παντού.
Αυτό αφορά και στο είδος της. Είναι κατά βάση science fiction, αλλά έχει έντονο το ρομαντικό, έχει στοιχεία κωμωδίας, έχει δράμα, έχει ακόμα και τα σουρεάλ στοιχεία ενός horror.
Είναι συνολικά το πιο σουρεαλιστικό φιλμ που φτάνει να περάσει το κατώφλι του Χόλιγουντ τα τελευταία 4-5 χρόνια, ίσως και παραπάνω, απλά δεν έχω τόσο καλή πρόχειρη μνήμη.
Οι Ντάνιελ Κουάν και Ντάνιελ Σάινερτ έχουν φτιάξει μια ταινία που οι πυλώνες της για να εξελιχθεί, είναι όλοι τους ένα πολύ δυνατό premise.
Με το Everything Everywhere All At Once κάνουν έναν κοινωνικό σχολιασμό, υπεισέρχονται σε φροϋδικά ζητήματα, δίνουν απλόχερα συμβολισμούς και αλληγορίες. Έχει τόσες πολλές αναγνώσεις η ταινία, που μπορείς για ώρες να την σκέφτεσαι, να τη συζητάς. Και δε χρειάζεται να καταλήξεις σε μια ανάγνωση. Μπορείς να αναλύσεις κάθε μία της.
Το στόρι έχει στο επίκεντρο την Έβελυν, η οποία είναι μια μεσήλικας μαμά και μαζί με τον άντρα της έχουν μια επιχείρηση με κοινόχρηστα πλυντήρια. Η Έβελυν έχει και τη φροντίδα του πατέρα της που ενίοτε κινείται σε καροτσάκι, έχει και μια κόρη ομοφυλόφιλη που προσπαθεί να βρει τη θέση της σε μια οικογένεια με οπισθοδρομικές απόψεις.
Έχει πολλά καρπούζια στην ίδια μασχάλη και κάθε μέρα ψάχνει τρόπο να αντεπεξέλθει σε όλα. Κάποια στιγμή, όταν με τον άντρα της ερευνώνται από την εφορία για πολλά λάθη στα βιβλία τους, θα βρεθεί σε μια απόγνωση.
Τότε θα την πλησιάσει ένας άντρας που έχει την εμφάνιση του άντρα της, αλλά όχι και τον ίδιο χαρακτήρα. Εκεί θα μάθει πως τελικά υπάρχει το πολυσύμπαν, οι άπειρες διακλαδώσεις της πραγματικότητας, που συμβαίνουν όλες ταυτόχρονα και σε κάθε στιγμή, κάθε επιλογή, εμφανίζεται ένα νέο κλαδί.
Η Έβελυν είναι η τελευταία ελπίδα όλων των συμπάντων να αντιμετωπίσουν την Τζόμπου Τουπάκι, μια οντότητα που ξέφυγε από τους κανόνες και μπόρεσε να ενώσει το βίωμα όλων των εκδοχών της, ζώντας κάθε στιγμή όλες μαζί.
Μια ειδική ομάδα Άλφα από ένα μακρινό σύμπαν, παλεύει για χρόνια να την σταματήσει. Η Έβελυν θα αποδειχθεί το κομμάτι του παζλ που έλειπε. Ο λόγος; Η Τζόμπου είναι η κόρη της, απλώς σε μια άλλη διάσταση. Και στον δικό της κόσμο μπορεί να εισβάλλει στο σώμα της κόρης της και να καταδιώκει την Έβελυν.
Η Έβελυν φτάνει στο σημείο να σπάσει το βίωμα μιας πραγματικότητας και η ίδια και διασπάται διαρκώς ώστε να ενωθούν τελικά όλα στο σώμα της.
Το science fiction κομμάτι του Everything Everywhere All At Once είναι δοσμένο με τέτοια ταχύτητα που σε κερδίζει. Συνδέει το σινεμά της Άπω Ανατολής με το αμερικάνικο. Τις πολεμικές τέχνες της Κίνας με τις μανιέρες του αμερικάνικου σινεμά.
Είναι όμως μόνο το ένα στρώμα της ιστορίας. Το πιο προφανές. Μετά από αυτό υπάρχουν τόσα και τόσα.
Υπάρχει το έμμεσο σχόλιο για την κοινωνική πραγματικότητα του σήμερα, όπου οι άνθρωποι κάνουν τα πάντα και παντού, τα ζουν όλα ταυτόχρονα, ώστε δε ζουν πραγματικά καμία από τις ζωές τους.
Ο άνθρωπος είναι διασπασμένος σε τόσες αρμοδιότητες, που δεν μπορεί να υπάρξει ολόκληρος πουθενά. Θα ήθελε να σταματήσει τον χρόνο για να προλάβει όσα θέλει, αλλά δε μπορεί. Χάνει έτσι τον προσανατολισμό του.
Στο Everything Everywhere All At Once βλέπουμε και το πώς διαμορφώνει την ψυχολογία των ανθρώπων η σχέση με τη μάνα τους. Πώς οι καταπιέσεις της παιδικής ηλικίας, της εφηβείας και της πρώιμης ενήλικης ζωής, μπλοκάρουν τα συναισθήματα, προκαλούν άγχος, φόβο, ανάγκη για να αποκοπεί απότομα και διά παντός ο λώρος.
Θέλουμε να φύγουμε από τη μήτρα και φεύγουμε. Μετά θέλουμε να φύγουμε από τη μητέρα και φεύγουμε. Αλλά κάθε φευγιό στη ζωή μας αποκτά αξία γιατί προσδίδει αξία στην επιστροφή. Και πάντοτε επιστρέφουμε εκεί που φύγαμε, εκεί που ανήκουμε.
Αποτυπώνεται και με καλλιτεχνία η ταινία. Καλλιτεχνία που πηγάζει εξ ολοκλήρου από τον σουρεαλισμό. Αν την έχει δει ο Χοδορόφσκι, σίγουρα θα συγκινήθηκε με το αποτέλεσμα. Αν την έβλεπε ο Σαλβαδόρ Νταλί θα ένιωθε λίγος. Οκ, υπερβολή αυτό.
Αλλά πρόκειται για ένα ύψιστο δείγμα σουρεαλισμού, ειδικά ως προς τις κινήσεις που πρέπει να κάνουν οι ρόλοι για να συντονιστούν με μια εκδοχή τους σε άλλο σύμπαν.
Τελευταίο πέπλο είναι η Αγάπη. Αυτή τα κάνει όλα πιο όμορφα. Αυτή συγκρατεί το χάος από το να γίνει ανεξελέγκτο. Αν ο άνθρωπος μπορούσε να δει όλες του τις εκδοχές ταυτόχρονα, θα βυθιζόταν στην παράνοια και θα τελείωσε η ζωή του. Η Αγάπη όμως είναι ένας φάρος, ένα σταθερό έδαφος σε κάθε σύμπαν. Η μοναδική σταθερά, η κοινή συνισταμένη.
Είτε ξέρεις πως την θες, είτε θες να την δώσεις, είτε απλώς σε βρίσκει, είναι ένα συναπάντημα κάθε σύμπαντος.
Αυτά είναι μόνο μερικά απ΄όσα έχω ερμηνεύσει μέσα μου έχοντας δει την ταινία στην πλατφόρμα της Cosmote TV. Τα άλλα τα κρατάω και δεν τα μοιράζομαι γιατί χρειάζονται περαιτέρω επεξεργασίας.
Όλα τους έρχονται μπροστά στα μάτια του θεατή, όπως ακριβώς λέει ο τίτλος: Everything Everywhere All At Once. Και σε αυτό σαφώς και έχουν πολύ μεγάλο μερίδιο οι ηθοποιοί, η Μισέλ Γέο, η Τζέιμι Λι Κέρτις, ο Κε Χούι Κουάν, η Στέφανι Χσου και οι υπόλοιποι.
Αν για κάτι μπορώ να μιλήσω με σιγουριά για το Everything Everywhere All At Once, είναι πως αξίζει να το δεις με την παρέα σου, να συζητάτε στη διάρκεια, να παίρνετε την κάθε σκηνή και να την πηγαίνετε ένα βήμα πιο πέρα με τη φαντασία και τις απόψεις σας, τον τρόπο που βλέπετε τον κόσμο και τη ζωή.
Κι αυτό που γράφω, με κάνει να συνειδητοποιώ ξανά τι σημαίνει σινεμά, τι σημαίνει τέχνη, πόσο σπουδαίο είναι ένα έργο να μην περιορίζεται στους τοίχους της μορφής που έχει, να μην είναι η ταινία μόνο ταινία, αλλά να είναι τα πάντα και παντού.
Όπως λέει ο τίτλος. Και χωρίς να είναι χάος. Όταν τα βλέπεις όλα, διασπάσαι, χάνεις τη δυνατότητα επιλογής. Σε αυτή την ταινία δεν συμβαίνει αυτό.
Για μένα αυτή η ταινία έχει ήδη αλλάξει την πορεία του σινεμά και δη του αμερικάνικου. Απλώς δεν είμαστε ακόμα σε θέση να το δούμε στη μεγάλη εικόνα…