Με χαρακτήρα αναρχίζοντα: Η ταινία-θρύλος του ελληνικού σινεμά με την προφητική σκηνή με τον Ριζοσπάστη που κόπηκε

Μια παρωδία με φανατικούς εχθρούς και φίλους

Οι δημιουργοί της την χαρακτήρισαν μια «ανατρεπτική ταινία φανταστικού κινηματογράφου», ενώ για τους πολέμιούς της είναι απλά ένα «σκουπίδι δίχως σενάριο, πλοκή ή υπόθεση»… Το μόνο σίγουρο είναι ότι το φιλμ «Ο δράκουλας των Εξαρχείων» υπήρξε cult -πριν καν γίνει ευρέως διαδεδομένος ο όρος- και το debate για την καλλιτεχνική αξία του δεν θα σταματήσει ποτέ!

Η ταινία προβλήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 1983 και η υποδοχή που της επιφύλαξαν κριτική και κοινό υπήρξε από την αρχή αντιφατική. Κάποιοι την λάτρεψαν από τα πρώτα λεπτά κιόλας, μεταξύ αυτών και ο γράφων, βλέποντας τον Αντώνη Καφετζόπουλο ως «Χαμένο ανθυπολοχαγό  της Αλβανίας» να καλεί τα ζόμπι σε συνέλευση στο νεκροταφείο προκειμένου να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους και να αντισταθούν στην εκμετάλλευσή τους! Άλλοι, πάλι, την μίσησαν εξ αρχής, θεωρώντας το φιλμ του Νίκου Ζερβού ένα «τερατούργημα», χειρότερο κι από τα τέρατα που ονειρευόταν να δημιουργήσει ο τρελός ορθοπεδικός «Βίκτωρ Παπαδόπουλος» τον οποίο υποδύεται ο Κωνσταντίνος Τζούμας.

Μάλιστα ορισμένοι δεν δίστασαν να πουν ότι ο ιδιαίτερος Έλληνας σκηνοθέτης έθεσε σε κίνδυνο ακόμη και την καριέρα των συγκεκριμένων ηθοποιών που δέχτηκαν να συμμετάσχουν σε αυτό που ο ίδιος ο Ζερβός είχε αποκαλέσει «έναν χαβαλέ» που γυρίστηκε πάνω σε ιδέες που κατέβασε το κεφάλι του Τζίμη Πανούση. Κι ίσως κάπου εδώ κρύβεται η μαγική λέξη. «Χαβαλές». Αλλά ένας χαβαλές από αυτούς που σε δεύτερη ανάγνωση έχουν να πουν πράγματα και να καυτηριάσουν μια ολόκληρη εποχή, κοινωνία και τις συμπεριφορές που «ανθίζουν» μέσα σε αυτή.

Από τα ονόματα και μόνο των συντελεστών μπορεί εύκολα να καταλάβει κανείς αυτή την τάση… Στους Νίκο Ζερβό, Τζίμη Πανούση και Δημήτρη Πουλικάκο (που μόλις είδαμε στην κορυφαία διασκευή του «Υπάρχω» ως αστυνομικός της Χούντας) προστίθενται οι Σάκης Μπουλάς, Νικόλας Άσιμος, Τζόνυ Βαβούρας και οι Βαγγέλης Κοτρώνης, Λίλη Πανούση, Θέκλα Τσελεπή, με πολλούς εξ αυτών να είναι συνυφασμένοι με την σάτιρα (έστω και χοντροκομμένη για τα γούστα ορισμένων), την παρωδία, τον σκωπτικού ύφους κοινωνικό σχολιασμό και την διαφορετικότητα στην προσέγγιση της πολιτικής, των τεχνών και σε τελική ανάλυση της καθημερινότητας.

Ο ίδιος ο Ζερβός σε συνεντεύξεις του έχει υπερασπιστεί με το ξεχωριστό ύφος του το έργο του, δίχως να επιχειρεί να πουλήσει φύκια για μεταξωτές κορδέλες. Δεν υποστήριξε ποτέ όχι έφτιαξε με τους συνεργάτες του κανένα αριστούργημα, αλλά από την άλλη –πολύ σωστά- προσπαθεί να βάλει τα πράγματα στη θέση τους και να τονίσει το προφανές. Ότι δηλαδή πρόκειται για ένα φιλμ με χαρακτήρα «αναρχίζοντα, όχι όμως αναρχικό», απολύτως ταιριαστό με την ψυχοσύνθεση των συντελεστώ του ή τουλάχιστον των περισσότερων εξ αυτών.

Ίσως, μάλιστα, να επιχείρησε να δώσε μια εκ των προτέρων απάντηση στους μελλοντικούς επικριτές του μέσω μιας τελευταίας σκηνής η οποία όμως τελικά κόπηκε από την ταινία.

Σε αυτό το στην ουσία υστερόγραφο βλέπουμε τον να υποδύεται αρχικά τον εαυτό του, να υποστηρίζει ότι… μπλέχτηκε άθελά του από τον σκηνοθέτη για να συμμετάσχει και ότι αντιλαμβάνεται ότι εκτέθηκε ανεπανόρθωτα ως ηθοποιός, λίγο πριν μεταμορφωθεί ξανά στον ήρωα που υποδύεται, ενώ… μετανοημένος για το… ατόπημά του διαβάζει την κριτική για την ταινία από την Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ που την… θάβει!

Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και το υποτιθέμενο δελτίο ειδήσεων που υποστηρίζει όλα αυτά που ακούστηκαν αμέσως μετά την προβολή της από αυτούς που σήμερα θα ονομάζαμε «haters» για το φιλμ που σήμερα σχεδόν όλοι ονομάζουμε cult: «Θύελλα αποδοκιμασιών ξεσήκωσε η ταινία ‘Ο Δράκουλας των Εξαρχείων’ που μόλις παρακολουθήσατε. Ομόφωνα το κινηματογραφόφιλο κοινό καθώς και οι κριτικοί εφημερίδων και περιοδικών, με εξαίρεση την κυρία Ροζίτα Σώκου, καταδίκασαν το νέο αυτό κατασκεύασμα του γνωστού αλαλουμτζή σκηνοθέτη, Νίκου Ζερβού, που όπως εύστοχα επισημαίνει γνωστός gay κριτικός, εκθέτει τις ‘Μουσικές Ταξιαρχίες’ και ταλαντούχους ηθοποιούς»…