Δεν ξέρω κατά πόσο ο Χρήστος Νίκου, δημιουργός της ταινίας Τα Μήλα, επηρεάστηκε από το έργο του Ζοζέ Σαραμαγκού, αλλά το στόρι της ταινίας θυμίζει σε πολλά το Περί Τυφλότητας.
Μια ξαφνική παγκόσμια ασθένεια ξεσπάει στην ανθρωπότητα και αρχίζουν αρκετοί να παθαίνουν αμνησία. Χωρίς να τους έχει συμβεί κάποιο ατύχημα, χωρίς να έχουν υποστεί κάποια εκφυλική νόσο, ξυπνάνε μια μέρα και δεν θυμούνται ποιοι είναι, πού πάνε, ποια είναι η ζωή τους.
Και καταλήγουν σε ένα νοσοκομείο όπου ακολουθούν μια ειδική θεραπεία όχι για να θυμηθούν, απλώς για να επανέλθει η αντιληπτική τους ικανότητα, με στόχο να τους χτίσουν μια νέα ζωή, από το μηδέν, χωρίς να θυμούνται το παρελθόν τους, σβήνοντας τους ανθρώπους που είχαν στη ζωή τους. Αυτή είναι η κατάληξη όσων δεν τους αποζητά κανείς. Και ο ήρωας της ταινίας φαίνεται να μην έχει κάποιον να τον ψάξει.
Και πού κολλάνε τα μήλα; Είναι τα αγαπημένα φρούτα του πρωταγωνιστή. Κι είναι φρούτα που λέγεται ότι βοηθάνε πολύ στην μνήμη. Είναι το μοναδικό κομμάτι που φέρει από την προηγούμενη στην καινούργια του ζωή ο 40χρονος ήρωας.
Με αυτά πορέυεται στις περιπλανήσεις του σε μια πόλη που πια δεν την αναγνωρίζει και λειτουργεί σαν να ξαναπερνάει όλα τα παιδικά και εφηβικά βήματα. Γι’ αυτό ενθουσιάζεται με το παιδικό ποδήλατο, γι’ αυτό μπαίνει σε ένα αμάξι μαζί με μια γυναίκα που είναι ακριβώς στην ίδια κατάσταση και ελπίζει πως το σώμα της θα θυμηθεί πώς είναι να οδηγάει.
Όλες αυτές οι εμπειρίες είναι αποστολές που έχει κληθεί να περάσει στο πλαίσιο της καφκικής του μεταμόρφωσης. Για κάθε αποστολή, βγάζει μια φωτογραφία με την polaroid του που είναι γελαστή, αλλά με τον ίδιο να είναι αμήχανος. Φωτογραφίζει τη γυναίκα που του κάνει χορό στο στριπτιτζάδικο, ένα θρίλερ που βλέπει, μια συναναστροφή και ένα one night stand.
Το κλου της ταινίας δεν είναι κάτι εσχατολογικό ή μια horror αποτύπωση μιας μελλοντικής κοινωνίας. Βρίσκεται στην παλαιάς κοπής φωτογραφική, στην polaroid. Η απώλεια της μνήμης και του παρελθόντος, είναι και το τέλος της σχέσης με το ψηφιακό, με την τρομακτικά εξελιγμένη τεχνολογία. Η polaroid είναι η επιστροφή στο παρελθόν.
Ο ήρωας της ιστορίας δεν θυμάται το παρελθόν του, αλλά λειτουργεί σαν ένα όχημα νοσταλγίας, σαν ένα εργαλείο επανασύνδεσης του Νίκου με τον ρομαντισμό του αναλογικού.
Τα Μήλα είναι ένα στοιχείο της φύσης. Η polaroid είναι ένα μηχάνημα. Αλλά η polaroid ήταν κάποτε μέρος της ανθρώπινης φύσης και της αγάπης του για την αποτύπωση μιας στιγμής. Με την αμνησία, οι άνθρωποι επιστρέψουν στην εμβρυακή τους αντίληψη.
Ο Νίκου δεν δίνει καμία αυξομείωση στην ένταση της αφήγησής του. Τα Μήλα είναι ό,τι και τα φρούτα. Δεν ενθουσιάζεσαι όταν τρως ένα μήλο, δεν φωνάζεις από χαρά. Ούτε και θα ξινήσεις τα μούτρα σου καθώς το τρως, όπως με το πορτοκάλι. Δεν σου βγάζει το μήλο κανένα ακραίο συναίσθημα.
Αυτό γίνεται και με την ταινία. Απουσιάζει η δράση, αλλά αυτό δε σημαίνει αδράνεια και βάλτωμα της αφήγησης.
Με την μουσική του The Boy και την απίστευτη ικανότητα του Σερβετάλη να εκφράζει όλο το σύμπαν δίχως να κάνει τίποτα, Τα Μήλα που μπορείς να δεις στο Ertflix, είναι μια ταινία που θυμίζει κάτι από Τσάρλι Κάουφμαν και το I’m Thinking of Ending Things, που κι αυτό κυκλοφόρησε το 2020. Είναι μια ταινία που διασκορπίζεται στο υποσυνείδητο και δεν ασχολείται με το συνειδητό.