Ας μην το ξεψειρίζουμε, ας μην το πολυσκεφτόμαστε. Το Poor Things του Λάνθιμου είναι η κορυφαία του ταινία και θα είναι μεγάλη έκπληξη αν δεν πάρει τουλάχιστον 4 Όσκαρ κι αν δεν έχεις καμιά 10αριά υποψηφιότητες.
Ήδη στις Χρυσές Σφαίρες πήρε 7, οπότε στα Όσκαρ που έχει κι άλλες κινηματογραφικές και δεν έχει τηλεοπτικές κατηγορίες, είναι μαθηματικά βέβαιο πως θα ισοφαρίσει το ρεκόρ του με το The Favorite.
Κι όπως και με αυτή την ταινία, το Όσκαρ ‘Α Γυναικείου δύσκολα δεν θα πάει με άνεση στα χέρια της Έμμα Στόουν. Είναι όπως το είπε η Αμερικανίδα ηθοποιός, ο Λάνθιμος μοιάζει να κατανοεί τρομερά τη γυναικεία φύση και προσφέρει στις πρωταγωνίστριες του όλα όσα χρειάζονται για να ανθίσουν και να αφήσουν τις αγκυλώσεις τους στην άκρη.
Λάνθιμος ο Απελευθερωτής. Έτσι θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και το λέμε με πάσα σοβαρότητα και πλήρη συνείδηση.
Στο Poor Things βλέπουμε το πιο καυστικό, το πιο αστείο, το πιο χυδαίο, το πιο σατιρικό, το πιο σουρεάλ έργο του. Απεκδύεται κάθε ίχνος σοβαρότητας και μελοδραματισμού (με εξαίρεση ένα 15λεπτο στο φινάλε) και ενδίδει απόλυτα στο πολύ ιδιαίτερο χιούμορ που χαρακτηρίζει τα σενάρια του ΜακΝαμάρα, του σεναριογράφου που συνεργάζονται μαζί τα τελευταία χρόνια.
Η κεντρική ιδέα είναι φανταστική. Προσφέρει όλο το πεδίο δόξης λαμπρό. Μια γυναίκα πεθαίνει κι ένας επιστήμονας ανατομίας της εμφυτεύει στον εγκέφαλο τον εγκέφαλο του μωρού της που κυοφορούσε όταν αυτοκτόνησε. Με ένα ηλεκτροσόκ την επαναφέρει στη ζωή και βλέπουμε μια γυναίκα με ενήλικο σώμα και εγκέφαλο μωρού.
Λέει ελάχιστες λέξεις, δεν υπάρχουν ρήματα στις φράσεις της και κάνει όσα κάνει ένα μωρό. Κάνει την ανάγκη της όπου της έρθει, πάνω στα ρούχα της, φτύνει το φαγητό που δεν της αρέσει και έχει μια αφοπλιστική ειλικρίνεια προς άπαντες. Και διάγει και την σεξουαλική της επανάσταση.
Ανακαλύπτει την αυτοϊκανοποίηση και του δίνει και καταλαβαίνει με ό,τι βρει εύκαιρο. Ανακαλύπτει τη χαρά, όπως λέει.
Η Μπέλα Μπάξτερ είναι ένα πείραμα που εξελίσσεται με πλήρη επιτυχία, σύμφωνα με τα σχέδια του Δημιουργού της, του Γκόντγουιν Μπάξτερ. Μέχρι που εμφανίζεται ο ασύδοτος και εκμαγεύς Ντάνκαν Γουέντερμπερν και την παίρνει να πάνε ταξίδι στη Λισαβόνα και μετά κρουαζιέρα στη νότια Ευρώπη, ζώντας μεταξύ φαγητού και ασταμάτητου σεξ.
Δεν έχει προβλέψει όμως κάτι ο Ντάνκαν: ότι θα ερωτευτεί τη Μπέλα και εκείνη θα τον οδηγήσει στην παράκρουση, θα τον βγάλει εντελώς εκτός εαυτού, ώσπου θα τον παρατήσει έχοντας ξεζουμίσει την ψυχή του. Κυνικά ειλικρινής.
Η Μπέλα μαθαίνει με μια διαφορετική διαδικασία τον κόσμο, ορίζει τα πάντα με βάση πρώτα το σεξ και, στην πορεία, το χρήμα, γίνεται κατ’ επιλογή ιερόδουλη, αποκτά έναν αγωνιστικό και ηθικοπλαστικό χαρακτήρα η επιλογή της αυτή και επιστρέφει στον Δημιουργό της ούσα μια γυναίκα που έμαθε σε fast forward όλα τα μαθήματα της ζωής και της χειραφέτησης.
Τα λόγια για να αποδώσουν ορθά αυτό που είναι το Poor Things, δεν βρίσκονται. Μόνο καθ’ υπερβολή και σχηματικά μπορούμε να μιλήσουμε για μια ταινία που διεκδικεί με αξιώσεις τον τίτλο «Καλύτερη της Χρονιάς». Ακόμα κι αν δεν είναι η καλύτερη, κάπου εκεί κοντά βρίσκεται.
Με όποιο κριτήριο κι αν τη δει κανείς, θα είναι απίθανο να μην καταλήξει σε αυτό το συμπέρασμα. Το σενάριο ένα κέντημα. Η σκηνοθεσία λανθιμική, αλλά και με εξελικτικά στοιχεία, με σκηνές ανάταξης του σκηνοθέτη ως προς τα αφηγηματικά του μέσα.
Οι ερμηνείες σπουδαίες. Η Έμμα Στόουν πρώτη και καλύτερη σε μια υπέρβαση του ίδιου της του εαυτού. Η κορυφαία της καριέρας της. Εδώ, χωρίς υπερβολή. Ο Γουίλεμ Νταφόε κλασικά καταπληκτικός. Ο Μαρκ Ράφαλο…Εδώ κι αν έχουμε εποποιία. Ο Λάνθιμος του έδωσε τα εργαλεία για να επισκιάσει όλη του την καριέρα με αυτή την ερμηνεία.
Χρώματα, κοστούμια, μοντάζ σκηνών, μουσική (για πρώτη φορά ο Λάνθιμος αναθέτει σε συνθέτη να του φτιάξει score ταινίας), όλα φωνάζουν σινεμά.
Αν μπορούσαμε να βάλουμε μόνο μια λέξη δίπλα στο Poor Things, θα ήταν η λέξη «Πιο». Και συμπληρώστε δίπλα της ό,τι σας έρθει σε θετικό και υπερθετικό. Η πιο «τα πάντα όλα» ταινία του Λάνθιμου. Μία δήλωση πως ανήκει στους σπουδαίους της εποχής και πως μπορείς πια να αναγνωρίζεις τις τεχνικές του εξίσου όπως αναγνωρίζεις τον Ταραντίνο.
Ο Λάνθιμος τέμνει την ελληνική κινηματογραφική σχολή, κι ας έχει πια ελάχιστη επαφή με την ελληνική μυθοπλασία και παραγωγή. Την τέμνει και της αλλάζει τη διαδρομή, είναι το GPS του ελληνικού σινεμά.
Και κερδίζει τη σφραγίδα του σκηνοθέτη που παρέχει στους ηθοποιούς του όσα χρειάζονται για να φτάσουν στον πυρήνα της ψυχής τους. Ήλιοι λίγο πριν την έκρηξη είναι στην αρχή των γυρισμάτων, αστρική σκόνη που διαχέετααι στο σύμπαν, όταν τελειώνουν τα γυρίσματα.
Κάθε θαυμασμός και κάθε αποθέωση του αξίζει.