Όταν το 2019 κυκλοφορούσε το «Joker» του Τοντ Φίλιπς ήταν δεδομένο πως επρόκειτο για μια αληθινή τομή στον κόσμο του σινεμά. Καταρχήν διότι ήταν μια ταινία που εντασσόταν ανοιχτά στο πιο προσφιλές -εκείνη την εποχή- κινηματογραφικό είδος: το κόμικ υπερηρωικό. Κατά δεύτερον, διότι «πάντρευε» το εν λόγω είδος με την κινηματογραφική παράδοση των 70s, λειτουργώντας ως γέφυρα ανάμεσα σε δυο διαφορετικούς κόσμους.
Ήταν η εποχή που ο πιο χαρακτηριστικός εκπρόσωπος της γενιάς του ’70, ο Μάρτιν Σκορτσέζε, είχε ανοίξει μέτωπο με το superhero σινεμά και ο συγκερασμός δυο τέτοιων κόσμων ερχόταν στην πραγματικότητα τόσο να απελευθερώσει το υπερηρωικό είδος από την φτήνια στην οποία είχε υποπέσει όσο και να αναδείξει την διαχρονικότητα του είδους που εκπροσωπούσε ο Σκορτσέζε: το «Joker» έμοιαζε πολύ υπέροχο και πολύ τολμηρό για να είναι αληθινό και όμως, ήταν και τα δύο.
Θα περίμενε κανείς πως μια τόσο υπερβατική δημιουργία θα αντιστεκόταν στις επιταγές και της τάσης της εποχής με την οποία αναμετρήθηκε και δεν θα έμπαινε ποτέ στη διαδικασία να συνοδευτεί από κάποιο σίκουελ. Και εδώ έγκειται και το πρώτο βασικό πρόβλημα με το «Joker: Folie à Deux»: έρχεται να συνοδέψει μια δήλωση που από τη φύση της θα έπρεπε να είναι μοναχική. Αν ο Τζόκερ του Φίνιξ γίνει κάτι σαν τους Avengers, franchise δηλαδή, η ουσία του θα έχει χαθεί.
Το «Joker: Folie à Deux» έκανε πρόσφατα πρεμιέρα στο κινηματογραφικό φεστιβάλ Βενετίας και το κράξιμο που έπεσε από τους περισσότερους κριτικούς κινηματογράφου που το είδαν, ήταν το κάτι άλλο. Όμως διαβάζοντας κανείς την επιχειρηματολογία αυτών των αρνητικών κριτικών δυσκολεύεται να πειστεί πως έχουν ακριβώς καταλάβει την ταινία που είδαν. Οι περισσότερες αρνητικές κριτικές στην ουσία κράζουν την ταινία επειδή παραμένει… απρόβλεπτη, επειδή δεν καλύπτει αυτά που οι περισσότεροι περίμεναν να δουν.
Είναι χαρακτηριστική μια κριτική που μας λέει ότι μετά τα γεγονότα του πρώτου «Joker» θα περιμέναμε να δούμε τον Άρθουρ Φλεκ να γίνεται επιτέλους ο αρχετυπικός Τζόκερ, να κάνει ληστείες, να συναντάει ακόμα και τον Μπάτμαν αλλά αντί να συμβεί αυτό συνεχίζεται το ψυχαναλυτικό μελόδραμα και μάλιστα υπό μορφή, μιούζικαλ. Τι λέει με άλλα λόγια αυτή η κριτική; Ότι για να είναι ωραίο το σίκουελ μιας ταινίας που πρωτοπόρησε και εξέπληξε θα έπρεπε να πάψει να πρωτοπορεί και να εκπλήσει και να ξαναδούμε μια από τα ίδια!
Επειδή είμαστε σε θέση να έχουμε ορισμένα… μάτια στην Βενετία, το «Joker: Folie à Deux» μπορεί να μην πιάνει τα επίπεδα του προκατόχου του αλλά είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα προσπάθεια με καταπληκτικές ερμηνείες. Το «πάντρεμα» με το μιούζικαλ δεν λειτουργεί τόσο αρμονικά όσο θα έπρεπε και αυτό είναι μάλλον το μεγάλο μειονέκτημα της ταινίας αλλά κατά τα άλλα, οι επιλογές που κάνει -χωρίς να υποπέσουμε σε spoilers- έχουν το ενδιαφέρον τους.
Σε κάθε περίπτωση, το ενδιαφέρον με αυτό το σίκουελ είναι πως τρώει κράξιμο επειδή κατά βάση δεν είναι αυτό που άπαντες περίμεναν και ήθελαν να δουν, κάτι ασφαλές δηλαδή. Ο Τοντ Φίλιπς το έχει πιάσει το νόημα: ο Τζόκερ είναι ο πράκτορας του χάους, αν θες μαζί του ασφάλεια και έλλειψη ρίσκου… άστο καλύτερα. Αντίθετα, να περιμένεις τα πάντα: μέχρι και ένα μιούζικαλ εκεί που θα περίμενες κάτι crime…