Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια στροφή των εταιρειών που κυκλοφορούν video games. Η στροφή αυτή κατευθύνεται προς το Χόλιγουντ κυρίως και αναζητά υποκριτικά brand names για να δώσουν τη φωνή, τη μορφή και την κινησιολογία τους στους ήρωες. Αν το δεις αυτόνομα, τότε σκέφτεσαι ότι είναι σαφώς μαρκετίστικος λόγος. Αν το δεις μακροσκοπίκα, τότε η αίσθηση αλλάζει άρδην. Είναι πολύ πιθανό το μέλλον των ηθοποιών, το μέλλον του ίδιου του σινεμά να βρίσκεται βαθιά μέσα στην λογική και τον κόσμο των video games.
Ένα προπαρασκευαστικό στάδιο αυτού του μέλλοντος ζούμε στο σήμερα και θα προχωράει κάθε χρόνο ένα βήμα πιο μπροστά. Το λεγόμενο swap του σινεμά με την τηλεόραση δεν είναι μια τυχαία κατάσταση, ένα σημείο των καιρών. Σε έναν κόσμο που το 50% γενικά και το 75% της Δύσης περνάει το 80% του καθημερινού του χρόνου πάνω από μια οθόνη laptop, tablet, smartphone, το προϊόν μεταφέρθηκε και προσαρμόστηκε στις ανάγκες των μικρότερων οθονών. Το νέο κοινό που δημιουργείται (ίσως και να έχει αποκρυσταλλωθεί σε απόλυτο βαθμό) ζητά μια ατομική εμπειρία. Το σινεμά δεν του το παρέχει αυτό. Το σινεμά απαιτεί χρόνο, συνεννόηση, ταύτιση προγραμμάτων, διάθεση. Η τηλεόραση, η εκάστοτε μικρή οθόνη δεν απαιτεί τίποτα από τα παραπάνω. Είσαι στο σπίτι σου, είσαι στον καναπέ και απλώς βλέπεις.
Συνέχεια αυτού του σταδίου είναι ο δρόμος που χάραξε η Google, με την 360ο εμπειρία σε ταινία. Ακόμα βέβαια βρίσκεται σε εμβρυακή φάση, αλλά με σαφή στόχο σε 10 χρόνια το πολύ να αποτελεί την πλειοψηφία.
Το μεγάλο μέσο βέβαια δεν μένει απαθές και πεισματικά σταθερό στις νόρμες του. Τίθενται ιδέες επί τάπητος, συζητιούνται, απορρίπτονται, δημιουργούν διαφωνίες. Όλα με στόχο την επιβίωση του στο μέλλον της κυρίαρχης ατομικότητας. Για παράδειγμα οι Bullet Screens που βρίσκονται σε κάποιες αίθουσες στην Ιαπωνία, συνδέουν την ανάγκη του μέσου ανθρώπου της μετα-παραδοσιακής κοινωνίας να ενώνεται με την οθόνη του κινητού του, καθώς το μισό του ημισφαίριο απασχολείται από την μεγάλη οθόνη. Η χρήση του κινητού μέσα στην αίθουσα και η ανάρτηση σχολίων δίνει μια διαδραστική χροιά στην εμπειρία. Πολύ περισσότερο αποτελεί μια άκοπη έρευνα πεδίου. Ποιοτική και ποσοτική ταυτόχρονα. Οι άνθρωποι ανεβάζουν το σχόλιο τους στην οθόνη δίπλα από την οθόνη προβολής, προκαλούν τα σχόλια των γύρω τους και διαβιβάζουν την εξατομίκευση τους. Παράλληλα, ο ίδιος ο πάροχος, το σινεμά, ο παραγωγός, ο σκηνοθέτης έχουν όλα τα στοιχεία για το τι επιζητά το σύγχρονο κοινό.
Υπάρχουν αυτοί που θα υποκύψουν στις απαιτήσεις και αυτοί που θα επιμείνουν να φτιάχνουν οι ίδιοι τις απαιτήσεις. Μέσα σε αυτό το context η τέχνη χάνει μεγάλο κομμάτι από την παραδοσιακή της μορφή και μετασχηματίζεται. Προς το καλό ή το κακό, δεν είναι κάτι που χρειάζεται ή μπορεί να απαντηθεί τώρα. Για τους σκηνοθέτες και σεναριογράφους μάλλον προς το κακό τείνει η σκέψη.
Μια δεύτερη απάντηση του κινηματογράφου ως χώρου στην αναδυόμενη αυτοκρατορία της τηλεόρασης είναι η τετραδιάστατη εμπειρία. Το 4DX σε τοποθετεί στο απόλυτο βίωμα του περιεχομένου. Αν έχεις βρεθεί στο Madame Tissauds στην έκθεση της Marvel και είδες το ταινιάκι μπορείς να καταλάβεις τι λέω. Ιπτάμενα ζωύφια να σε περικυκλώνουν, χαλάσματα από κτήρια να αιωρούνται στον αέρα και να κατευθύνονται προς το πρόσωπο σου, μια σφαίρα να περνάει από δίπλα σου.
Ξαφνικά, motion picture δεν είναι μόνο η ταινία, αλλά και ο θεατής. Ολόκληρο το σινεμά σε μια χορευτική αλληλεπίδραση.
Τούτων δοθέντων, βρίσκεσαι μπροστά στην αντίληψη ότι η υπερηρωική κυριαρχία των τελευταίων ετών και των αρκετών επόμενων εξυπηρετεί απόλυτα το μέλλον. Είναι το όχημα μετάβασης. Επικές ταινίες, με σύμπτυξη πολλών συμπάντων είναι το μετέπειτα. Και δεν είναι μόνο η έννοια του depth perception για την ολοκληρωτική πλαισίωση της εμπειρίας. Πέρα από το κιναισθητικό κομμάτι που προφανώς και αποτελεί τη μεγάλη εικόνα, υπάρχουν κι άλλες αισθήσεις που αναζητούν την πλήρωση τους. Όπως για παράδειγμα η οσμή. Πρόκειται για μια προσπάθεια που έγινε πρώτη φορά πίσω στο 1960 και απέτυχε παταγωδώς. Με την τότε τεχνολογία όμως. Με την τεχνολογία του σήμερα και του 2030 π.χ. τα πράγματα θα είναι σίγουρα σε μια άλλη προοπτική.
Τι πραγματικά έρχεται μετά;
Όλα τα παραπάνω είναι χοντρικά το τώρα και το βραχυπρόθεσμο μετά. Και η έννοια «βραχυπρόθεσμο» δεν έχει χρονικό ορίζοντα πάνω από 2-3 χρόνια στον ραγδαία μεταβαλλόμενο κόσμο. Το μέσον και το μακρό δείχνουν δυνατότητες για τον θεατή που δεν τις έχει φανταστεί.
Πριν από ένα χρόνο περίπου είχε κυκλοφορήσει μια πρόβλεψη-ιδέα των ανθρώπων του Netflix. Στην προσπάθεια να γίνει η σινεματική εμπειρία όσο πιο αληθινή γίνεται, το Emmersive Reality είναι επιτακτικό. Όχι όμως με τα δεδομένα που το ξέρουμε. Με γυαλιά ή ένα γκάτζετ στο κεφάλι. Η παραίσθηση του εγκεφάλου είναι η επόμενη συνθήκη της εμβύθισης.
Ένα χαπάκι κατασκευασμένο με όλες τις λεπτομέρειες της ταινίας θα πλάθει στο μυαλό και στις εικόνες που στέλνει στο μάτι το βίωμα σε υπέρτατο βαθμό. Θα νιώθεις ότι όντως βρίσκεσαι στο Λος Άντζελες να χορεύεις με την Έμμα Στόουν και τον Γκόσλινγκ. Ότι όντως στέκεσαι απέναντι σε μια στρατιά από Ορκ. Το κομμάτι της ψυχολογικής διαχείρισης παίζει σπουδαίο ρόλο εδώ. Ο φόβος, η λύπη, η χαρά γίνονται ξαφνικά απτά.
Ο Τέρι Κρους, γνωστός ηθοποιός, μποντιμπιλντεράς και εσχάτως επιχειρηματίας της βιομηχανίας της διασκέδασης εξήγησε ένα πολύ κοντινό μέλλον. Τα video games θα είναι η βάση της ανάπτυξης μιας ταινίας. Πέρα από την τετραδιάστατη εμπειρία, ο θεατής θα έχει τη δυνατότητα να σκηνοθετήσει την ταινία. Όχι ολόκληρη. Το φινάλε της. Θα καλείται να επιλέξει ανάμεσα σε 5-6 φινάλε και την ίδια στιγμή που θα βλέπει το Σενάριο Νο3 για παράδειγμα, ο διπλανός του θα έχει επιλέξει το Νο2. Όλο αυτό θα γίνεται ανάλογα με την διάθεση του εκείνη τη στιγμή.
Ίσως και να καλείται να πληρώσει ένα εισιτήριο για συγκεκριμένο φινάλε ή να υπάρχει άλλη τιμή για να δει και τα 5. Η επιβίωση της μεγάλης οθόνης περνάει μέσα από δω.
Η δέσμευση του θεατή με το περιεχόμενο θα τον αναγκάσει είτε να πληρώσει για όλα τα φινάλε εκείνη τη στιγμή είτε να επιστρέψει δεύτερη και τρίτη φορά στο σινεμά αφού θα έχει μοιραστεί τις εμπειρίες του με άλλους που ήταν μαζί του στην αίθουσα.
Αν τα καλοσκεφτείς, τότε το ενδεχόμενο να ισχύει κάτι τέτοιο, δεν είναι και τόσο απίθανο όσο το φανταζόμαστε…