Σου έχει τύχει ποτέ να δεις ένα όνειρο και μετά ένα μέρος του να σου συμβεί στην πραγματικότητα; Να έχεις αναφέρει ένα εντελώς άσχετο πρόσωπο με τη ζωή σου, ίσως κάποιον πολύ παλιό συμμαθητή που τον είδες πριν δεκαπέντε χρόνια και δεν ξέρεις καν πως μοιάζει, ώσπου να σου εμφανίζεται μπροστά σου την επόμενη μέρα; Στην αρχή τρομοκρατήθηκες με τον εαυτό σου και σκεφτόσουν έντονα ότι ίσως είσαι ο εκλεκτός του Θεού. Ή κάτι τέτοιο. Μην πηγαίνει ο νους σου σε κάτι τόσο εξωφρενικό. Όλα είναι ένα παιχνίδι, μια προσομοίωση της οποίας είσαι νανομέλος.
Πολύ περισσότερο μην σκέφτεσαι τον Θεό με θρησκειολογικό κάλυμμα. Ο αιώνιος αντίπαλος της θρησκείας, η επιστήμη, η λογική, έχει ορισμένες απαντήσεις για την μορφή του. Και ως συνακόλουθο αυτής της εξήγησης, έχει και ένα σενάριο για το τι ακριβώς είμαστε και που οδεύουμε, όπως ρωτούσαν οι παππούδες μας.
Είμαστε AGI-Sim και οδεύουμε προς το τράβηγμα της πρίζας. Πρόκειται για μια άποψη που τριβελίζει επιστήμονες και ανθρώπους της ύψιστης τεχνολογίας από το 2003. Τότε ο καθηγητής Νικ Μπόστρομ επιχειρηματολόγησε για πρώτη φορά υπέρ της θεωρίας. Τι λέει; Ότι το Matrix δεν είναι και τόσο φαντασία των Γουασόφσκι. Προϋπήρχε και τοποθετήθηκε στη μνήμη ενός ψηφιακού μορίου. Ψηφιακά μόρια είναι τα μέλη μας κι εμείς δεν υπάρχουμε πραγματικά. Είμαστε κομμάτι μιας πολυδιάστατης κατάστασης, αλλά στεκόμαστε στην ψευδή πλευρά της. Κάποιο ανθρώπινο ον με ανώτερη αντίληψη ή κάποιο ον με ικανότητες χάκερ, έστησε το δικό του Sims και μας ξαμόλησε εντός του.
Ναι, υπάρχει ένα σενάριο που ο Θεός μπορεί να είναι ένα 15χρονο πιτσιρίκι που μας δημιούργησε ως μια προσομοίωση και από κάπου εκεί ψηλά μας βλέπει και γελάει. Μπορεί να είναι ο τύπος στην ταινία Brand New Testament. Α, ίσως βλέπει και αυτό που γράφω γι΄αυτόν. Εγώ σε στηρίζω να ξέρεις και αν σου επιτεθεί κανείς από εδώ, θα σε βοηθήσω να τον σκοτώσεις.
Πέρα από την πλάκα, ο Μπόστρομ επιστρατεύει την εξής συλλογιστική. Το ανθρώπινο είδος – αυτό που προσδιοριζόμαστε εν πάσει περιπτώσει – δεν θα προλάβει να δει το φως ενός μετα-αποκαλυπτικού σταδίου. Έναν κόσμο όπου τα μάτια θα αντικρύσουν 5, 6, 7, 8, κι 9 διαστάσεις. Αντιθέτως, αυτό που θα συμβεί είναι να φτάσουμε σε ένα tipping point όπου θα έχουμε μια τεχνολογία για να τρέξουμε το ίδιο μας το παρελθόν σε προσομοίωση. Να πάρουμε άλλα μονοπάτια και να δούμε σαν σε ταινία αυτό το what if. Μάλιστα, το σημείο τοποθετείται κάπου στο 2045 μ.Χ. (μετά Χάκερ). Εκείνη τη χρονική στιγμή θα συμβεί ή Τεχνολογική Μοναδικότητα, με την τεχνητή νοημοσύνη να αυτονομείται και να εξελίσσεται δυσανάλογα ραγδαία σε σχέση με τον άνθρωπο.
Τότε θα επέλθει η Simulation Doomsday Hypothesis, Η προσομοίωση που λέγεται big bang, γαλαξίες, ηλιακό σύστημα, Γη, ζωή, ανθρώπινες κοινωνίες, θα εκπνεύσει. Ο κόσμος θα περιέλθει σε μια κατάσταση που μοιάζει σε όσα έλεγε πριν από 100 χρόνια σχεδόν ο Φόρστερ για τη Μηχανή. Σε τούτη την προσομοίωση κατά την οποία εγώ γράφω αυτές τις λέξεις, εσύ καλλιεργείς λαχανικά, ο άλλος παίζει ποδόσφαιρο, μια μαμά θηλάζει το μωρό της, υπάρχει και μια διάκριση των ανθρωποειδών. Αυτό το Posthomo Cyborgus που λέει το Motherboard.vice.com έχει τοποθετήσει στην κατασκευή του και Υπέρτατες Ατομικότητες. Δεν είμαστε όλοι ίσα κι όμοια.
Εσύ μπορεί να είσαι μια πλαστότητα, εγώ ένας αληθινός στην κορυφή της πυραμίδας. Ίσως εγώ να είμαι ο δημιουργός και να το έχω αφαιρέσει επίτηδες από τη μνήμη μου. Ίσως εσύ. Πολύ πιο πιθανά, εγώ κι εσύ μαζί με μερικές χιλιάδες ακόμα.
Για να αντιληφθείς κάπως περισσότερο τα δεδομένα αυτής της νέας τάξης πραγμάτων, κάνε μια ενδοσκόπηση σε μερικά όνειρα σου. Εκείνα που επαναλαμβάνονται. Ή όσα περιέχουν ονειρώξεις. Θα δεις ότι εμφανίζονται κάποιες μορφές που δεν τις έχεις δει ποτέ σε αυτό που λέμε ζωή. Κι αφού δεν τις γνωρίζεις, πώς θα υπακούσουν στο υποσυνείδητο σου; Το βρήκες. Δεν υπακούν. Άγονται και φέρονται κατά δική τους βούληση, ενώ διατηρούν τον έλεγχο για να μπαινοβγαίνουν στα όνειρα σου και να στήνουν τους μύχιους πόθους σου. Μόνο ο Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να τους αφοπλίσει, χτίζοντας τείχος.
Θες να στο κάνω ακόμα πιο χαώδες; Το σενάριο προβλέπει για κάθε έναν από εμάς την ύπαρξη ενός πραγματικού Εγώ μας, κάπου έξω από την κίνηση του Χρόνου. Αυτό το Εγώ έχει θέσει σε λειτουργία εκατομμύρια ή δισεκατομμύρια προσομοιώσεις και αναζητά τον αληθινό του Εαυτό σε αυτό το άπειρο σύμπαν. Κάθε μία προσομοίωση μπορεί να γεννήσει πολλές μικρότερες. Είναι πάνω κάτω σαν αυτό που διατύπωσε ο Κούρτ Γκέντελ για τον ανύπαρκτο χρόνο. Ένα πλαίσιο αποτελεί τη μαμά πολλών μικρότερων πλαισίων. Αυτό το γενεαλογικό παράδοξο οδηγεί σε ερωτήματα. Πού ακριβώς βρίσκεται στην ιεραρχία η δική μας προσομοίωση; Αν ο μελλοντικός μας εαυτός έχει φτιάξει το παροντικό μας τώρα, τότε όταν το τώρα μας φτάσει στο μέλλον θα μπορεί να δημιουργήσει αντίστοιχα μελλοντικά παρόντα; Φαύλος κύκλος. Ή ένα άρτιο μοντάζ του σύμπαντος.
Επιπρόσθετα, αν από αυτόν τον πλανήτη έχουν περάσει κοντά στα 12-13 δισεκατομμύρια άνθρωποι, τότε το πλέγμα που καλύπτει το άπαν σύμπαν το λες ιλιγγιώδες. Κι αυτό γιατί δεν ξέρεις ποια άλλη λέξη μπορεί να του ταιριάζει.
Πολύ πιο «καυτή πατάτα» είναι αυτή που αφορά το τέλος της προσομοίωσης. Κάθε τέτοια δημιουργείται επί τη βάσει ενός σεναρίου. Οι επιλογές των Sims μπορεί να οδηγήσουν στη συνέχιση ή στην καταστροφή. Όπου καταστροφή βάλε το ολοσχερές shut down. Μια πρίζα αρκεί να τραβηχτεί. Θα είναι ένας πυρηνικός πόλεμος; Ταυτόχρονη έκρηξη ηφαιστείων; Ένας Αρμαγεδών; Αν βουτήξεις ακόμα περισσότερο στην θεωρία συνωμοσίας, τότε θα βάλεις πολλά κομμάτια στη θέση τους. Η ανάθεση της εξουσίας σε επικίνδυνους-αφελείς ανθρώπους (βλέπε Τραμπ) είναι ένα αισιόδοξα θλιβερό σημάδι. Αισιόδοξο γιατί σκέφτεσαι ότι τελικά δεν είμαστε μια ράτσα με μπόλικη ηλιθιότητα. Είμαστε απλώς έρμαια. Και εδώ ορθώνεται η θλίψη. Τα deja vu, η πεποίθηση ότι εκεί προς τα που κινείσαι είναι σωστή επιλογή. Το Dune του Χοδορόφσκι, τα Star Wars, το Spacetime Odyssey, ο Χαρδαβέλας και ο Νότης Σφακιανάκης.
Σε αντίθεση πάντως με την θεοσκότεινη οπτική του Μπόστρομ, ο Έλον Μασκ, ιδρυτής της SpaceX και της Tesla, βλέπει θετικά αυτή την οπτική. Και δεν είναι ο μόνος. Υπάρχει μια έντονη φήμη ότι δύο μεγιστάνες της τεχνολογίας έχουν αναθέσει σε επιστήμονες να βρουν τρόπο ώστε η προσομοίωση μας να σπάσει τα όρια και να περιπλανηθεί σαν διαστημόπλοιο στο Χάος. Να ζήσει έξω από το σενάριο που της εγγράφηκε στον σκληρό δίσκο.
Αυτό είμαστε άραγε; Μια αντανάκλαση του μέλλοντος μας στο τώρα που την «τρέχει» ένας υπερυπολογιστής από μια άλλη διάσταση;
*Διάβασε κι εδώ περισσότερα για το λεγόμενο posthumanity simulation.