Άγιες μέρες, κλίμα κατάνυξης και ευλάβειας, εποχή χριστιανικού πένθους και τηλεοπτικός βομβαρδισμός «ιερών» ταινιών: «Μπεν Χουρ», «Βαραβάς» και άλλα πολλά μεταξύ των οποίων φυσικά το κλασικό (και μέτριο) «ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ».
Ο κινηματογράφος ωστόσο όταν μπαίνει στη διαδικασία να ασχοληθεί με τον χριστιανισμό δεν το κάνει μόνο από την οπτική του σεβασμού στα θεία αλλά πολλές φορές και με μια διάθεση αποδόμησής και άσεβειας προς αυτά. Και είτε αρέσει είτε όχι, η Μεγάλη Εβδομάδα είναι μια επίκαιρη περίοδος όχι απλά για να δει κανείς ταινίες που εξυμνούν την χριστιανοσύνη αλλά και αυτές που παραδοσιακά θεωρούνται «ιερόσυλες».
Χρόνια πριν, η προσπάθεια της ιδιωτικής τηλεόρασης να δείξει μια από αυτές τις ταινίες (και συγκεκριμένα τον «Τελευταίο Πειρασμό» του Σκορτσέζε) «σκόνταψε» πάνω στις αντιδράσεις της οργανωμένης εκκλησίας και από τότε αντίστοιχη προσπάθεια δεν έχει ξαναγίνει. Όσο και αν κρυφτούν όμως, αυτές οι ταινίες υπάρχουν. Και ακολουθούν πέντε χαρακτηριστικοί εκπρόσωποί τους:
Ο Τελευταίος Πειρασμός
Ίσως η πιο χαρακτηριστική περίπτωση «ιερόσυλης» ταινίας, ο «Τελευταίος Πειρασμός» του Μάρτιν Σκορτσέζε υπήρξε η αφορμή για να γίνουν συλλαλητήρια έξω από τους κινηματογράφους στα τέλη της δεκαετίας του ’80, όταν και παίχτηκε στους ελληνικούς κινηματογράφους. Μια εντελώς εναλλακτική (λέγε με και «ιερόσυλη»…) αφήγηση της ιστορίας του Χριστού, βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Καζαντζάκη, το οποίο με την σειρά του έγινε η αφορμή για να καθαιρεθεί ο τελευταίος από την επίσημη εκκλησία, η ταινία με τον Γουίλιαμ Νταφόε στον ρόλο του Χριστού, τον Χάρβεϊ Καϊτέλ στον ρόλο του Ιούδα και τον Ντέιβιντ Μπάουι στον ρόλο του Πόντιου Πιλάτου, είναι από τις ταινίες που εξαγριώνουν τους πιστούς.
Η ζωή του Μπράιαν
«Ένας προφήτης, μα τι προφήτης» είναι ο ελληνικός -άτυχος- τίτλος αυτού του αριστουργήματος αλλά όλοι το γνωρίζουν ως «Η ζωή του Μπράιαν». Μια από τις πιο διάσημες ταινίες των Μόντι Πάιθονς, της κωμικής συμμορίας που έβαλε σκοπό της ζωής της να σατιρίσει και να προκαλέσει μέχρι εκεί που δεν πάει τις συντηρητικές πτυχές της βρετανικής κοινωνίας (και το κατάφερε…), η «Ζωή του Μπράιαν» αποτελεί μια (ξεκαρδιστική) παρωδία αναφορικά με τη ζωή του Χριστού. Όσο φανατικός χριστιανός και αν είναι κανείς πάντως, είναι μάλλον ανθρωπίνως αδύνατο να κρατήσει τα γέλια του.
Jesus Christ Superstar
Μια ροκ όπερα, ένα πανδαιμόνιο μουσικής και… ιεροσυλίας, η ταινία που μισήθηκε από τους χριστιανούς και αγαπήθηκε από τους χίπηδες! Βασισμένη στην αντίστοιχη θεατρική παράσταση, το «Jesus Christ Superstar» υπήρξε απότοκο της εποχής του Woodstock και μια πέρα για πέρα τολμηρή προσπάθεια για τα δεδομένα των αρχών της δεκαετίας του ’70. Ανοιχτά αντιρατσιστική -ο Ιούδας εμφανίζεται ως μαύρος και έτσι η ταινία σατιρίζει το πως η κοινωνία αντιλαμβανόταν εκείνη την περίοδο τους μαύρους ανθρώπους- και απροκάλυπτα βλάσφημη, η χίπικη εκδοχή της Καινής Διαθήκης αποτελεί, μεταξύ άλλων, ένα από τα πιο ιστορικά μιούζικαλ όλων των εποχών.
Τα πάθη του Χριστού
Ο βαθιά θρησκευόμενος Μελ Γκίμπσον έμελλε να γυρίσει μια ταινία για τον Χριστό που δίχασε όσο ελάχιστες. «Τα Πάθη του Χριστού» επικεντρώνονται στα βασανιστήρια που δέχθηκε ο Ιησούς πριν σταυρωθεί και αποτελεί μια από τις πιο βίαιες ταινίες που έχουν δει τα μάτια μας. Πολλοί χριστιανοί έβαλαν τα κλάματα από τον σαδισμό της ταινίας αλλά ακόμα και οι άθεοι που πήγαν στο σινεμά με διάθεση να κοροϊδέψουν τους «ευαίσθητους θρήσκους» δεν άντεξαν μπροστά σε αυτό το βάναυσο θέαμα: ελάχιστες ταινίες έχουν υπάρξει τόσο μα τόσο βίαιες. Διάφοροι κληρικοί και μελετητές των Διαθηκών πάντως την χαρακτήρισαν ανιστόρητη και την κατηγόρησαν πως παραποιεί τα Ευαγγέλια και εμπλουτίζει με έξτρα βία τα Πάθη του Χριστού απλά για να προκαλέσει. Πολυσυζητημένη ταινία όπως και να έχει.
Το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο
Ποιος θα το περίμενε ότι ένας άθεος και κομμουνιστής σκηνοθέτης, ο Πιερ Πάολο Παζολίνι θα γύριζε μια ταινία για τη ζωή του Χριστού που οι κινηματογραφόφιλοι θα αγαπούσαν. Η καλύτερη -μάλλον- ταινία αναφορικά με τη ζωή του Μεσσία δίχασε την χριστιανική κοινότητα εξαιτίας του τρόπου που παρουσίασε τον ίδιο τον Χριστό. Ο άθεος Παζολίνι επέλεξε να αποτυπώσει τον Χριστό ως άνθρωπο και όχι ως Θεό σε μια ταινία που τα μηνύματα περί αμιγώς ανθρώπινης φύσης του τελευταίου δίνουν και παίρνουν. Πολλοί ήταν εκείνοι που θεωρούν πως η συγκεκριμένη ταινία είναι ό,τι πιο πιστό έχει γυριστεί πάνω στο πνεύμα των Ευαγγελίων, άλλοι την θεωρούν μια ιερόσυλη ταινία που γυρίστηκε για να προσβάλει τα αισθήματα των πιστών.