Έλα να στα πω εγώ αλλιώτικα, όμορφα και πασαλιμανιώτικα. Αυτό τραγουδάει ο Κωνσταντίνος Αργυρός στο Πειραιώτικο και αυτό μας βγαίνει και μας να τραγουδάμε κάθε φορά που δοκιμάζουμε αυτό το πιροσκί στον Πειραιά.
Είναι, μάλλον, το αρχαιότερο στην Αττική. Από το 1977 που ξεκίνησε το πιροσκάδικο η Παρθενόπη Αμανιτίδου μέχρι και σήμερα, κόσμος και κοσμάκης συρρέει στο Εύξεινον από τις 6 το πρωί για να πάρει το πιροσκί του.
Στην Αθήνα δεν έχουμε πολλά μέρη που να είναι πιροσκάδικα. Θα βρεις πιροσκί σε αρκετούς φούρνους, αλλά μέρη που κάνουν μόνο πιροσκί είναι λίγα. Το Καλίνκα Μαλίνκα, ο Γεωργίτσης, τα Μαρούσια, οι Ρωσίδες, το Ρώσικον. Όλα αυτά έχουν ένα όνομα στην αγορά, είναι trademarks. Αλλά το Εύξεινον είναι το κάτι άλλο.
Με καταγωγή από την Τραπεζούντα, οι συνταγές για πιροσκί ταξίδεψαν το 1922, εγκαταστάθηκαν στα προσφυγικά και η κ. Παρθενόπη φρόντισε να κρατήσει την κληρονομιά ζωντανή. Ποιος ξέρει πόσο πιο πίσω μπορεί να συναντά κανείς τις συνταγές; Αν η γιαγιά της Παρθενόπης τα έκανε πρώτη για παράδειγμα, πιάνουμε 1850.
Κάποια στιγμή, στα 90s, ο γιος της Παρθενόπης, ο Σπύρος, μαζί με τη γυναίκα του, τη Βασιλική, έμαθαν τις συνταγές και πήραν τη σκυτάλη, τον πλάστη για την ακρίβεια, ώστε να συνεχίσουν την παράδοση.
Κι επειδή η μοίρα μας αγαπάει, τα παιδιά τους δεν φάνηκαν αρνητικά στο να συνεχίσουν, αγάπησαν κι αυτά το μαγαζί, την τέχνη της ζύμης και είναι βέβαιο πως όταν οι δυο τους θα ακολουθήσουν την κ. Παρθενόπη στη μετά θάνατον ύπαρξη, θα έχουν αφήσει άξιους συνεχιστές στο πόστο.
Στο Εύξεινον θα συναντήσεις πολλών ειδών πιροσκί, ο χαμούλης όμως γίνεται για αυτά με την πατάτα και τον κιμά. Από το χάραμα, από τις 3-4 το πρωί πηγαίνει στον φούρνο ο κυρ Σπύρος, βάζει μπρος στις μηχανές και αρχίζει το ζύμωμα, ώστε γύρω στις 5-6 να έχουν βγει τα πρώτα και να μπορούν να καλυφθούν οι ανάγκες των ξενύχτηδων.
Όπως και να το κάνουμε, το πιροσκί είναι ένα από τα φαγητά του ξενύχτη, αυτού που πάει και στήνεται από τις 6 έξω από έναν φούρνο για να χαζέψει τον φούρναρη που βάζει στη λαμαρίνα τις ζύμες για να ψηθούν και ζητάει με αγάπη για τον φούρναρη μια ζαμπονόπιτα ή μια λουκανόπιτα, κι ας ξέρει πως έχει φάει πρώτα συλλαβές, πριν φάει τις ζύμες.
Το πιροσκί είναι στην ημερήσια διάταξη και αυτό του Εύξεινον είναι ο ορισμός του παραδοσιακού, κατευθείαν από την πηγή. Έχει και με λουκάνικο, και με τυρί και με αρκετές επιλογές ακόμα στη γέμιση και δεν είναι αυτό το κυλινδρικό, χρυσαφένιο-καφετί χρώμα, αλλά είναι πιο χρυσωπό και πιο «φεγγαρωτό».
Κι επειδή κάποτε εμφανίζεται μια γενιά που δε θέλει να συνεχίσει την παράδοση, όσο το έχουμε το Εύξεινον, να διατηρεί μια συνταγή για 50 χρόνια σχεδόν, ας το εκμεταλλευόμαστε.
*Οι φωτογραφίες εντός του κειμένου προέρχονται από τη σελιδα του μαγαζιού στο Facebook