Ξέρετε, είναι πολύ μοναδικός ο τρόπος που συστήνεται ένας συγγραφέας στον κάθε αναγνώστη. Κι όχι μόνο στον κάθε αναγνώστη, αλλά σε μια αναγνωστική ομάδα. Η Χάνια Γιαναγκιχάρα συστήθηκε στο κοινό της Αμερικής με το Άνθρωποι στα Δέντρα και μετά από δύο χρόνια εκδόθηκε το Λίγη Ζωή, ένα παγκόσμιο best seller.
Στο ελληνικό κοινό έκανε την αντίστροφη πορεία. Πρώτα ήρθε το Λίγη Ζωή και φέτος οι Εκδόσεις Μεταίχμιο κυκλοφόρησαν μεταφρασμένο το Οι Άνθρωποι Στα Δέντρα. Αυτή η αντίστροφη πορεία παίζει τον ρόλο της στον τρόπο που ο αναγνώστης θα εγγράψει στο μυαλό του τη Γιαναγκιχάρα και τον τρόπο που πλάθει τους χαρακτήρες και την πλοκή στα βιβλία της.
Το Λίγη Ζωή είναι ένα βιβλίο που σου αφήνει βαθιές χαρακιές στην ψυχή. Διαπερνάει το είναι σου. Σου κόβει την ανάσα με τη βαναυσότητα του. Αυτό το κάνει σχεδόν σε όλη του την έκταση. Ειδικά από τη στιγμή που αποκαλύπτεται το παρελθόν του κεντρικού ήρωα. Στο Οι Άνθρωποι Στα Δέντρα το βιβλίο κυλάει με μια φυσιολογικότητα και σε προδιαθέτει για κάτι.
Ο Νόρτον Περίνα είναι ένας νομπελίστας επιστήμονας που έχει αποκαλύψει μια κοσμογονική γενετική ανωμαλία σε μια φυλή στο Ου ‘ίβου. Η συγκεκριμένη φυλή έχει το σύνδρομο της Σελήνης, όπως το ονόμασε.
Εξαιτίας της κατανάλωσης κρέατος μιας χελώνας που ονομάζουν οπα ‘ιβουεκε και οι ίδιοι αποκαλούν μεσάζοντα του θεού τους Ίβου, τα κύτταρά τους παύουν να διαιρούνται και το προσδόκιμο ζωής τους φτάνει ως και το εξαπλάσια. Έτσι, αντί να πεθαίνουν στα 55-60 το πολύ, κάποιοι πιάνουν και τα 230.
Αυτό όμως δεν είναι μια ευλογία. Υπάρχει ένα τεράστιο τίμημα. Ο εγκέφαλος τους φθείρεται και όσο περνάει ο χρόνος υπολειτουργεί. Πρώτα χάνονται κομμάτια μνήμης, μετά έρχεται το σημείο της κοινωνικής συμπεριφοράς και στο τέλος γυρίζουν σε ένα πρωτόγονα ζωικό στάδιο. Τρώνε από το έδαφος, δεν μιλάνε, δεν επικοινωνούν λεκτικά, έχουν απωλέσει κάθε ανθρώπινο χαρακτηριστικό.
Ο Περίνα έχει βρεθεί στο νησί για να ερευνήσει την φυλή ως βοηθός ενός ανθρωπολόγου, του Πολ Τάλεντ. Στην πορεία της παραμονής τους εκεί ο νεαρός Νόρτον θα πάρει την κατάσταση στα χέρια του και θα αφήσει τη δίψα να διαπρέψει από μικρός να τον οδηγήσει σε σφάλματα. Σφάλματα που όπως μας λέει εξ αρχής τον στέλνουν στη φυλακή.
Η αρχική υπόθεση για τις κατηγορίες που ο συνεργάτης-θαυμαστής του μας αποκαλύπτει, είναι ότι ο Περίνα έφαγε κι αυτός τη χελώνα και φύρανε το μυαλό του. Το Άνθρωποι Στα Δέντρα ξεκινάει με τον πρόλογο του βοηθού και τελειώνει με τον επίλογό του. Στο ενδιάμεσο έχουμε τις σελίδες της περιγραφής των γεγονότων από τον ίδιο. Σιγά σιγά αρχίζεις να αναρωτιέσαι που είναι αυτή η πνευματική αποσάθρωση.
Ένα χωρίο από την καταγραφή του Περίνα που αρχικά είχε αφαιρέσει ο συνεργάτης για να αλλάξει την στάση του αναγνώστη απέναντι του, έρχεται να δείξει ότι υπάρχει πάντα μια σκληρή αλήθεια που αρνούμαστε να δούμε επειδή είμαστε τυφλωμένοι από μιας μορφής έρωτα. Ο θαυμασμός άλλωστε είναι ένα παρακλάδι του έρωτα. Και το στοιχείο που μας τον προκαλεί, επικαλύπτει κάθε άλλο γεγονός.
Γι΄αυτό πολλές φορές τείνουμε να χαρακτηρίζουμε ήρωα ή παλιάνθρωπο κάποιον από μία και μόνο πράξη του. Ιδίως αν αυτή είναι τόσο εξέχουσα όσο το να πάρει ένα Νόμπελ όπως ο Περίνα.
Η Χάνια Γιαναγκιχάρα καταφέρνει πάλι να σοκάρει τον αναγνώστη με την δομή και την τοποθέτηση του επί τούτου αφαιρεμένου χωρίου στο τέλος του βιβλίου της. Ο Περίνα έχει εισδύσει τόσο πολύ ως ένας καλός, αγαθός άνθρωπος και σπουδαίος επιστήμονας. Τόσο που νιώθεις να γκρεμίζεται ο κόσμος σου με την πραγματική αλήθεια κι όχι αυτή που σε υποκινεί ο θαυμασμός να αποδεχτείς και να μεταφέρεις.
Στην περιφέρεια όλων αυτών η Γιαναγκιχάρα έχει ρίξει ένα άλλο λίπασμα γύρω από τις πράξεις του Περίνα, αφού ξεκινάει με μια ταυτόχρονα λεπτομερή μα και λιτή αποτύπωση της παιδικής του ηλικίας. Η σχέση με τον δίδυμο αδερφό του, η απώλεια της μητέρας του όσο ήταν παιδί, η σχέση με τον πατέρα του και τα κενά που άρχισε να του δημιουργεί η πορεία της ζωής του για να έρθει να τα γεμίσει με ασυναίσθητες υιοθεσίες παιδιών από το Ίβου ‘ίβου.
Με αυτό το βιβλίο η Χάνια Γιαναγκιχάρα δείχνει ότι μπορεί να αποτελέσει ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο για την παγκόσμια λογοτεχνία και δίχως να μπορεί να συγκριθεί με κάτι προηγούμενο ή επόμενο.
Οι Άνθρωποι στα Δέντρα, Εκδόσεις Μεταίχμιο, Μετάφραση Μαρία Ξυλούρη