Είναι… μυστήριο ανεξήγητο και αδιερεύνητο αλλά όπως και να έχει δεδομένο: το καλοκαίρι και το άραγμα στην παραλία ταιριάζει με τα αστυνομικά βιβλία. Ίσως επειδή η καλοκαιρινή ραστώνη και η χαλαρότητα που υπάρχει «σπάει» από την πολυπλοκότητα μιας ιστορίας μυστηρίου και αυτό δημιουργεί μια γοητευτική αντίφαση στο υποσυνείδητό μας. Ίσως επειδή το γεγονός ότι έχουμε αφήσει πίσω μας τις έγνοιες μας ωθεί στο να «αγχωθούμε» τεχνητά μέσω ενός ξένου χαρακτήρα.
Όπως και να έχει δεν υπάρχει καλύτερη περίοδος από το να διαβάσεις ένα αστυνομικό βιβλίο από το καλοκαίρι. Και επειδή το καλοκαίρι πλησιάζει και μαζί του και τα αράγματα στην παραλία, ακολουθούν 5 αστυνομικά που πρέπει οπωσδήποτε να διαβάσεις αυτό το καλοκαίρι:
«Δέκα μικροί νέγροι» της Αγκάθα Κρίστι
Μια από τις πιο κλασικές δημιουργίες της μεγάλης Αγκάθα Κρίστι, με μπόλικες κινηματογραφικές μεταφορές που καμία τους ωστόσο δεν κατάφερε να «πιάσει» το σασπένς και την ατμόσφαιρα του βιβλίου, το «Δέκα μικροί νέγροι» είναι μια αληθινή σπαζοκεφαλιά μυστηρίου.
Η «βασίλισσα του εγκλήματος» στήνει το αγαπημένο της τέχνασμα: οι πολλοί πρωταγωνιστές δολοφονούνται ένας προς έναν από έναν μυστήριο δολοφόνο με αδιευκρίνιστα κίνητρα. Στην έπαυλη ενός απομονωμένου νησιού όπου βρίσκονται οι καλεσμένοι (όλοι τους με ένα αδιευκρίνιστο και ύποπτο παρελθόν), το μυστήριο περιμένει την τελική του λύση – αν δεν λυθεί, στο τέλος θα μείνει μόνο ο δολοφόνος.
Και κάθε φορά που κάποιος δολοφονείται, σύμφωνα με το παλιό τραγουδάκι «Δέκα μικροί νέγροι», ένας μικρός ψεύτικος ινδιάνος ξεριζώνεται από τη διακοσμητική βάση του, στο σαλόνι της έπαυλης. All time classic.
«Το Γεράκι της Μάλτας» του Ντάσιελ Χάμετ
Ένα από εκείνα τα βιβλία που όρισαν το τι σημαίνει νουάρ λογοτεχνία, το «Γεράκι της Μάλτας» είναι μάλλον η κορύφωση της δημιουργικής πορείας του κομμουνιστή και λογοκριμένο από την περίοδο του μακαρθισμού Ντάσιελ Χάμετ.
Ο Χάμετ, ντετέκτιβ και ο ίδιος για πολλά χρόνια, γράφει εδώ ένα βιβλίο που θα μείνει ιστορικό, θα εμπνεύσει με την σειρά του και την ιστορική ομώνυμη ταινία με τον Μπόγκαρντ και θα υπάρξει πρωτοπόρο στην λογική του whodunit με δεδομένο πως δεν υπάρχει χαρακτήρας που να εμφανίζεται στο βιβλίο που να μην είναι ύποπτος στα μάτια του αναγνώστη. Ενώ ο ντετέκτιβ Σαμ Σπέιντ ερευνά την μυστηριώδη δολοφονία του συνεργάτη του θα βρεθεί μπλεγμένος με μια μοιραία γυναίκα και η παράδοση του ντετέκτιβ που γοητεύεται από το θυλυκό αντικείμενο υποψιών θα βρει τον πιο χαρακτηριστικό της εκπρόσωπο και το «ποιος είναι ο δολοφόνος;» ηχεί βασανιστικά και διαρκώς από μια αόρατη φωνή στα αυτιά των αναγνωστών.
«Σπουδή στο κόκκινο» του Άρθουρ Κόναν Ντόιλ
Ποιος θα το έλεγε στον Άρθουρ Κόναν Ντόιλ ότι όταν έγραφε το 1887 το «Σπουδή στο κόκκινο» θα δημιουργούσε έναν χαρακτήρα που 120 χρόνια αργότερα θα έμοιαζε συνώνυμο του αστυνομικού μυστηρίου. Ο ιδιοφυής Σέρλοκ Χολμς συναντάει για πρώτη φορά τον Δόκτωρ Ουότσον και οι δυο τους συνεργάζονται για να λύσουν μια περίεργη, πολύπλοκη και ιδιαιτέρως δύσκολη (για κάθε κοινό νου…) υπόθεση δολοφονίας.
Η συνάντηση που έγραψε εποχή και συγκρότησε ένα από τα πιο χαρακτηριστικά δίδυμα της παγκόσμιας μυθοπλασίας, δεν αποτελεί ιδιαίτερο spoiler αν σας πούμε πως τελικά το μυστήριο της «Σπουδής στο κόκκινο» εν τέλει λύθηκε.
Όμως η ομαλότητα δεν επέστρεψε ποτέ, τα πράγματα είχαν αλλάξει για πάντα: οι Σέρλοκ Χολμς και ο Δρ. Ουότσον απλά θα γνωρίσουν την αρχή του ταξιδιού τους στον κόσμο του μυστηρίου και 120 χρόνια αργότερα παραμένει αδιευκρίνιστο πότε αυτό θα τελειώσει.
«Ρεβέκα» της Δάφνη Ντι Μοριέ
Ένα από τα πιο σημαντικά έργα μιας πολύ σημαντικής συγγραφέως, το «Ρεβέκα» της Δάφνη Ντι Μοριέ είναι μια κατάβαση στην ανθρώπινη ψυχοσύνθεση και το «δέσιμο» της αγάπης αλλά ταυτόχρονα είναι και μια επιβλητική ιστορία μυστηρίου.
Η Ντι Μοριέ, συγγραφέας και των «Πουλιών» που έκανε ταινία ο Χίτσκοκ, δημιουργεί ένα έργο που επίσης ενέπνευσε τον μεγάλο Χίτσκοκ για την ομώνυμη ταινία. Με έναν βαθύ ρομαντισμό, γεμάτο αφέλεια και προσδοκίες, να καθορίζει την ιστορία, το «Ρεβέκα» είναι υπόδειγμα κλιμάκωσης έντασης και ένα από τα καλύτερα βιβλία αστυνομικού μυστηρίου που γράφτηκαν ποτέ. Η ιστορία στήνεται γύρω από ένα παράξενο ερωτικό τρίγωνο: ο μοναχικός αριστοκράτης, η αφελής νεαρή σύζυγός του και η μυθική, νεκρή πρώτη γυναίκα του, η Ρεβέκα που «στοιχειώνει» την ζωή τους και την σχέση τους. Η απομονωμένη έπαυλη που αρχικά μοιάζει ονειρική μετατρέπεται σιγά σιγά σε μια εφιαλτική κατάσταση και ενώ η εκνευριστική και τρομακτική υπηρέτρια που αναπολεί την προηγούμενη κυρία της θα κάνει ψυχολογικό πόλεμο στην τωρινή, ανατριχιαστικές ατάκες θα γράψουν ιστορία: «Να θυμάσαι ότι ποτέ κανείς δεν νίκησε την Ρεβέκα, ούτε άντρας, ούτε γυναίκα. Μόνο η θάλασσα…».
«Το κορίτσι που εξαφανίστηκε» της Τζίλιαν Φλιν
Η τελευταία και πιο σύγχρονη πρόταση της λίστας αποτελεί ένα μοντέρνο βιβλίο και μπορεί η παρουσία του ανάμεσα σε τόσο κλασικούς τίτλους να μοιάζει αναντίστοιχη αλλά δεν είναι: «το κορίτσι που εξαφανίστηκε» είναι ήδη κλασικό.
Το βιβλίο πάνω στο οποίο βασίστηκε η ομώνυμη ταινία του Ντέιβιντ Φίντσερ, εξίσου αριστουργηματική και εντελώς πιστή στην ατμόσφαιρα και το μυστήριο του βιβλίου, η ιστορία της Φλιν αποτελεί μια σπουδή πάνω στις ερωτικές σχέσεις, τις αντιφάσεις και τα αδιέξοδα του γάμου, την τρομακτική φύση της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης και το μεγαλύτερο μυστήριο από όλα: την αγάπη και το πως την διαχειρίζονται τα θύματά της.
Φυσικά, θα είναι λάθος να δοθεί η εντύπωση πως «το κορίτσι που εξαφανίστηκε» είναι ένα κυνικό (μεν) ρομάντζο (δε): πρόκειται για αστυνομική λογοτεχνία στα καλύτερά της, με μια πρωτοποριακή και πανέξυπνα δομημένη πλοκή να το συνοδεύει, ένα από τα καλύτερα βιβλία του είδους που γράφτηκαν μέσα στον 21ο αιώνα και -όπως αναφέρθηκε ήδη- κλασικό πριν καν παλιώσει…