Στη μυθολογία του τρόμου, η λέξη «It» έχει μια πολύ ιδιαίτερη θέση, έναν πολύ μυστήριο συμβολισμό. Η όλη παράδοση αυτού του συσχετισμού έχει προφανείς ρίζες: το «It» του Στίβεν Κινγκ–το οποίο αποτελεί μια από τις πιο ιστορικές στιγμές της εν λόγω μυθολογίας, ένα βιβλίο που ήδη έχει στοιχειώσει τα παιδικά όνειρα, έχει γίνει αντικείμενο μιας ιστορικής μεταφοράς στην τηλεόραση και ετοιμάζεται πλέον για το μεγάλο κινηματογραφικό come back- βάσισε όλη την επιρροή του πάνω στο αδιευκρίνιστο. Δηλαδή τι ακριβώς είναι το «It»; Ελα ντε…
Ο τρόμος είναι πολύ μεγαλύτερος όταν αυτό που σε απειλεί είναι άγνωστο. Γι’ αυτό και η λέξη «It», μια φαινομενικά ουδέτερη αλλά την ίδια στιγμή απροσδιόριστη λέξη, μπορεί να εκτοξεύσει τον τρόμο. Λίγα χρόνια πριν, το αριστουργηματικό και low budget «It Follows» έπιασε το νόημα: τι ήταν αυτό που σε ακολουθεί; Αν δεν έβλεπες την ταινία δεν θα μπορούσες να ξέρεις και μέχρι να το αντιληφθείς αυτό το διαολεμένο It θα σε έχει καθορίσει.
Φέτος είναι η σειρά ενός άλλου It να βάλει το λιθαράκι του σε αυτή την ιδιότυπη παράδοση. «It comes at night» λέγεται η ταινία του 28χρονου Τρέι Έντουαρντ Σουλτς και αυτό το πράγμα που έρχεται το βράδυ είναι διατεθειμένο να σε τρομάξει πολύ. Γι’ αυτό και δύσκολα θα σου αποκαλύψει την ταυτότητά του.
Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με τα βασικά, που είναι και τα μόνα που ξέρουμε εξαρχής: το μέρος στο οποίο λαμβάνει χώρα αυτή η ιστορία τρόμου είναι ένα δυστοπικό τοπίο. Από την πρώτη σκηνή όπου ένας άντρας με περίεργα σημάδια υποφέρει μη μπορώντας να αναπνεύσει και ο γαμπρός του με τον εγγονό του, φορώντας μάσκες για να μην μολυνθούν, του λένε πως τον αγαπάνε πριν τον σκοτώσουν και κάψουν το πτώμα του (!), το «It comes at night» σε εισάγει στην σκληρή του πραγματικότητα.
Η ανθρωπότητα εδώ δεν είναι έτσι όπως την ξέρουμε. Ο πλανήτης είναι έρημος. Οι ελάχιστοι άνθρωποι που έχουν απομείνει έχουν αναπτύξει ένα δολοφονικό ένστικτο επιβίωσης καθώς η τροφή και το νερό δεν φτάνουν για όλους. Και μια ασθένεια απειλεί να εξοντώσει και τους εναπομείναντες. Μια ασθένεια που κανείς δεν ξέρει πως έχει προκληθεί, πως την κολλάς, με ποια μορφή κάνει την εμφάνισή της.
Στο επίκεντρο αυτής της δυστοπικής πραγματικότητας τοποθετείται ο 17χρονος πρωταγωνιστής και η οικογένειά του. Μια μίνι φυλακή για τον ίδιο τον πρωταγωνιστή, που αν σε συνθήκες πολιτισμού ένιωθε μια φορά την τεράστια ανάγκη να απογαλακτιστεί από την κουραστική υπερπροστατευτικότητα των γονιών του, τώρα νιώθει πιο εγκλωβισμένος από ποτέ. Όσο πιο έρημος φαντάζει ο κόσμος, όσο πιο άδεια γίνεται Γη, ο πρωταγωνιστής μας αισθάνεται ολοένα και πιο κλειστοφοβικά. Κι όμως τίποτα παράδοξο δεν υπάρχει σε αυτό.
Ο σκηνοθέτης «παντρεύει» την απαισιόδοξη, αδιόρατα τρομακτική αισθητική των ταινιών του Χάνεκε με τον παραδοσιακό τρόμο των b-movies που έχουν κάνει το horror ένα αγαπημένο είδος σε τόσους ανθρώπους. Στο δικό του σύμπαν, όμως, μην περιμένεις να δεις ζόμπι που πλησιάζουν απειλητικά ή μανιακούς δολοφόνους που σε κυνηγάνε σε έρημα δάση. Εδώ ο τρόμος είναι το άγνωστο. Και η συλλογική αγωνία -της οικογένειας και όσων άλλων συνυπάρξουν μαζί της- είναι εμπόδιο και όχι κάτι για να στηρίζεσαι: μπροστά στην επιβίωση, τα ένστικτα παίζουν πολύ απρόβλεπτο ρόλο.
Όσοι μεγάλωσαν έχοντας στο μυαλό τους πως horror σημαίνει τρομακτικά ξαφνιάσματα που σε κάνουν να πετάγεσαι από τη μέση όπως ο κολλητός σου που σου έκανε «μπου» για να σε τρομάξει για πλάκα ή ξαναμμένες ξανθιές έφηβες και καλογυμνασμενοι έφηβοι που θα βρεθούν σε ένα σχολικό πάρτυ μόνο για να κάνουν σεξ πριν τους κυνηγούσουν οι δολοφόνοι ή τα φαντάσματα, μάλλον θα απογοητευτούν από το «It comes at night».
Ο teen χαρακτήρας του horror, που μεγαλούργησε στα 80s, αναβίωσε στα 90s και λειτούργησε ως ένοχη απόλαυση, είναι πλέον νεκρός. Μια νέα γενιά σκηνοθετών, καταδικασμένη να κάνει σινεμά μέσα από ανεξάρτητες παραγωγές αλλά και τυχερή ταυτόχρονα που έχει απεριόριστη δημιουργική ελευθερία, μια γενιά με πολύ έμπνευση αλλά λίγα λεφτά, έχει κάνει την εμφάνισή της τα τελευταία χρόνια και επαναπροσδιορίζει το σινεμά τρόμου.
Για αυτό το ανεξάρτητο horror ρεύμα που δομείται συστηματικά τα τελευταία χρόνια και αποτελεί μια από τις πιο ενδιαφέρουσες και γοητευτικές τάσεις του σύγχρονου αμερικάνικου σινεμά, το είδος που υπηρετεί επιστρέφει στις ρίζες του. Δεν αντλεί έμπνευση από τον εφηβικό τρόμο του Φρέντι Γκρούγκερ και τον meta χαβαλέ του Scream αλλά από το πρώιμο horror: από τις παραβολές περί οικογενειακής φυλακής του «Ψυχώ» και της «Λάμψης» και από τον προβοκατόρικο Κάρπεντερ των πρώτων ταινιών του.
Η νέα γενιά horror σκηνοθετών είναι πολιτικοποιημένη, κάνει ταινίες-παραβολές, τρομάζει τον θεατή για να του πει μια ιστορία και όχι απλά για να τον κάνει να πεταχτεί προσωρινά από τη θέση του. Για άλλους αυτή η μετατόπιση του αμερικάνικου horror είναι ο μετασχηματισμός του σε κάτι «φλώρικο». Για άλλους η μεγάλη, πολυαμενόμενη ανάστασή του.
Πλάι στα low budget διαμαντάκια του αριστουργηματικού «It Follows» (η αρχή της συγκεκριμένης τάσης…), του ανατριχιαστικού «The Witch» και του κοφτερού σαν ξυράφι «Get Out» έρχεται πλέον να προστεθεί και και άλλο ένα λιθαράκι στο μικρο παζλ ανώνυμου τρόμου που στήνει μια γωνιά της ανεξάρτητης κινηματογραφικής σκηνής των ΗΠΑ.