Ο Κωνσταντίνος Τζούμας άφησε την τελευταία του πνοή λίγους μήνες μετά από εκείνες τις δηλώσεις του για τις γυναικοκτονίες και αυτή η χρονική εγγύτητα των δύο στιγμών, αναδεικνύει κάτι που χρήζει παρατήρησης, ίσως και αναστοχασμού.
Δεν χρειάζεται να ήξερε κανείς προσωπικά τον Κωνσταντίνο Τζούμα για να γνωρίζει τι προσωπικότητα είναι. Από το 1975, όταν και γύρισε από τη Νέα Υόρκη, μέχρι και τις τελευταίες του στιγμές, δεν έκρυβε τίποτα από τον χαρακτήρα του.
Εκείνες οι δηλώσεις του για τις γυναικοκτονίες ή, έστω, για τη βία των ανδρών κατά των γυναικών τους, ήταν ένα πολύ μελανό σημείο σε μια δημόσια ζωή που δεν είχε τέτοια. Δεν προκάλεσε δηλαδή ποτέ ενόχληση ο Κωνσταντίνος Τζούμας για τις απόψεις του.
Θεωρητικά λοιπόν, και δεδομένου ότι είπε πως έκανε μαύρο χιούμορ – διαφωνώ και με τις δύο λέξεις – θα έπρεπε να τελειώσει η όποια κουβέντα και να του χρεώσουμε ένα πολύ μεγάλο ατόπημα, αλλά και μια συγχώρεση για τα λεγόμενα του και να πάμε παρακάτω.
Εν ζωή όμως ο Κωνσταντίνος Τζούμας και ο κάθε άνθρωπος, δύσκολα θα πάρει άφεση αμαρτιών. Είμαστε όλοι μας βλέπετε τόσο ακέραιοι, τόσο ηθικοί, που μπορούμε να στρέφουμε βέλη προς κάποιον και να μην ασχολούμαστε με το πόσο δίκαιο θα ήταν να φάμε κι εμείς μερικές ξώφαλτσες για πράγματα που έχουμε πει ή κάνει. Έχουμε την ευκολία της ανωνυμίας.
Έπρεπε ο Τζούμας να πεθάνει. Ο νεκρός δεδικαίωται, έτσι δεν λένε; Απ΄όλους αυτούς που έσπευσαν να τον αποχαιρετήσουν με μερικά λόγια, με ωραία κείμενα, με μια νοσταλγική και ποιητική αναδρομή στην εν ζωή παρουσία του, δεν θα σταθώ σε αυτούς που έμειναν σταθεροί και έσπευσαν να αναρωτηθούν γιατί τόσες αγιογραφίες όταν πριν μερικούς μήνες έχει πει όσα έχει πει.
Ούτε θα σταθώ σε αυτούς που τότε δεν είπαν κουβέντα, ενδεχομένως γιατί τον γνώριζαν και ήθελαν να του δώσουν την ευκαιρία να ανασκευάσει.
Θα σταθώ όμως σε αυτούς που τότε ήθελαν το κεφάλι του και χθες, μετά την κοινοποίηση του θανάτου του, τον αποχαιρετούσαν με γλυκά λόγια και αποθέωναν το legacy του.
Ο Κωνσταντίνος Τζούμας ναι, ήταν ένας αριστοκράτης με τσέπες αδειανές, ένας λόρδος της σύγχρονης Αθήνας, ένας άνθρωπος που αν δεν τον γνώριζες, σου έμοιαζε αλαζόνας. Αλλά δεν ήταν. Είχε απλώς συλλέξει τόσες εμπειρίες και γνώσεις, που σε έπνιγαν και νόμιζες ότι στις επιδεικνύει.
Γνωστά και εμφανή όλα αυτά. Πώς όμως κάποιος που με αυτές τις δηλώσεις είχε ακυρώσει όλη του τη ζωή, όλη του την προσωπικότητα, περνάει μέσα σε λίγες στιγμές στα «Αντίο αγαπημένε, σε ευχαριστώ»;
Γιατί έπρεπε να έρθει ο θάνατος του Τζούμα για να μπει κάποιος στη διαδικασία να πει ότι ενδεχομένως να ακύρωσε άδικα όλα όσα ήταν και πως θα έπρεπε απλώς να καταδικάσει τα λόγια του και όχι όλη του την ύπαρξη;
Αυτό είναι κάτι που θέλω να το αναδείξω και προς εμένα και προς όποιον διαβάζει, γιατί είναι κρίμα να πρέπει ένας θάνατος να λειτουργεί ως καθαρτήριο μέσα μας και να μη δίνουμε ποτέ στον άλλον το δικαίωμα της αμφιβολίας ή το δικαίωμα στο λάθος.
Χοντρό λάθος, ναι, επικίνδυνο μήνυμα, ναι, αλλά σε ανθρώπους που δεν έχουν δείξει αυτά τα στοιχεία, ας είμαστε λιγάκι πιο διαλλακτικοί, ας μην καταφεύγουμε αμέσως στα χαρακώματα και ας αντιλαμβανόμαστε ενδεχομένως ότι τέτοια λάθη προέρχονται από άλλες γενιές κι ότι είναι εύκολο να τους κρίνουμε εμείς έχοντας όλη αυτή την πληροφορία και το κίνημα Woke του σήμερα.
Είμαι βέβαιος πως αν είχα γεννηθεί 15 χρόνια πριν, ένα μέρος από διάφορες μπούρδες θα το είχα ενστερνιστεί κι εγώ και θα μου ήταν πιο δύσκολο να αλλάξω.
Ο Κωνσταντίνος Τζούμας ευτυχώς ήταν ένας φτασμένος άνθρωπος και είχε ζήσει στη ζωή του τόσα που δε θα μπορούσε να τον διαλύσει αυτό που – κατά βάση δικαίως – ακολούθησε τις δηλώσεις του.
Ίσως όμως η περίπτωση του να μην είναι ο κανόνας. Ίσως να βρεθεί κάποια ή κάποιος που θα πει κάτι, όχι απαραίτητα τόσο χοντρό, που η κατά ριπάς επίθεση μπορεί να της αφήσει οδυνηρό αποτύπωμα.
Δε χρειάζεται κάποιος να πεθαίνει για να του επιτρέπουμε το ένα λάθος. Κι ούτε χρειάζεται να μπούμε στη διαδικασία να επαινέσουμε κάποιον ενώ έχει πεθάνει, χωρίς να το εννοούμε.
Τα παραπάνω όχι ως μια απολυτότητα, ως μια ρητή παραίνεση. Κι εγώ μέσα μου δεν τα έχω απαντήσει εντελώς. Σκέψεις μοιράζομαι που μπορούν με κάποιο τρόπο να βοηθήσουν να αποκτήσουμε μια πιο…ευλύγιστη αντίληψη των πραγμάτων. Στο κάτω κάτω, άνθρωποι είμαστε κι εμείς και το χοντρό λάθος μας περιμένει στη γωνία. Κι οι πιθανότητες να το συναντήσουμε, είναι μπόλικες.