Η Κριστιάν Αμανπούρ, γεννηθείσα στο Ιράν, άριστη γνώστρια της γλώσσας Φαρσί, είχε καλεσμένο σε στούντιο εκτός Ιράν τον Πρόεδρο της χώρας Ιμπραήμ Ράιζι για μια συνέντευξη για το CNN με επίκεντρο τις διαδηλώσεις και την μικρή επανάσταση που συντελείται στη χώρα.
Ο Ράιζι, που μέχρι στιγμής αρνείται πως η Μάχσα Αμίνι δολοφονήθηκε από τους αστυνομικούς για τους λόγους που αποδίδονται, μεταφέρει στον βοηθό του να διαμηνύσει στην Αμανπούρ πως η συνέντευξη θα γίνει μόνο αν φορέσει μαντήλα.
Εκείνη, λογικά, αρνείται. Και εξηγεί με ανάρτηση της στο Instagram:
«Είμαστε στη Νέα Υόρκη, όπου δεν υπάρχει νόμος ή έθιμο σχετικά με τις μαντήλες. Του εξήγησα πως κανένας Ιρανός Πρόεδρος δε μου έχει ζητήσει κάτι τέτοιο στο παρελθόν για συνέντευξη εκτός Ιράν.
Ο σύμβουλός του το έκανε ξεκάθαρο πως η συνέντευξη δε θα γινόταν αν δε φορούσα τη μαντήλα. Είπε πως ήταν ζήτημα σεβασμού και αναφέρθηκε στην κατάσταση στο Ιράν, δηλαδή στις διαδηλώσεις που σαρώνουν τη χώρα.
Και πάλι, εξήγησα πως δε θα μπορούσα να συμφωνήσω σε αυτή την πρωτοφανή και απροσδόκητη κατάσταση.
Κι έτσι, αποχωρήσαμε. Η συνέντευξη δεν έγινε. Όσο γίνονται οι διαδηλώσεις και κόσμος δολοφονείται στο Ιράν. θα ήταν μια σημαντική στιγμή για τον Πρόεδρο Ράιζι, να μιλήσει».
Με πιο απλά λόγια, ο Ράιζι ήθελε η Αμανπούρ να βάλει τη μαντήλα για να βγει μετά στο Ιράν και να πει «βλέπετε, όλοι σέβονται τις παραδόσεις μας, άρα είστε άπιστα τομάρια και δικαίως σας σκοτώνουμε». Ήθελε να κάνει την Αμανπούρ άρμα της επιβολής ενός θρησκευτικού νόμου που, δυστυχώς, στο Ιράν δεν είναι αναχρονιστικός, αλλά «σύγχρονος».
Τι μας φέρνει σαν κύμα που σκάει με δύναμη στα μούτρα αυτή η περίπτωση της Αμανπούρ, αλλά και όλων των ανθρώπων, γυναικών και ανδρών, που δίνουν τη ζωή τους στο Ιράν για να αλλάξουν τον κόσμο τους;
Ας βάλουμε στη θέση του Ράιζι τον κάθε άνθρωπο που έρχεται από εκείνες τις χώρες αναζητώντας στη Δύση έναν τόπο να ζήσει. Και θέλει να διατηρήσει αυτές τις παραδόσεις.
Τι καθόμαστε και λέμε; Ανεξιθρησκεία και σεβασμός στο δικαίωμα του άλλου να πιστεύει σε όποιον θεό θέλει. Ναι. Και κάτι μονόκεροι πετάνε στον ουρανό. Κι υπάρχει τρόπος να καθαρίσεις κρεμμύδι, να τρίψεις τα μάτια σου και να μην τσούξει.
Ας πάμε όμως σε ένα reality check. Τι κάνεις, πώς πράττεις όταν αυτός ο ρημάδης ο θεός που πιστεύει ο άλλος, ερμηνεύεται από τους αυτόκλητους εκπροσώπους σύμφωνα με τα θέλω τους και καταλήγει η θρησκεία να γίνεται σκλαβιά, δουλεία;
Τι κάνεις όταν αυτός ο θεός λέει «η γυναίκα απαγορεύεται να φοράει ό,τι της καπνίζει, δεν πρέπει να δείχνει ούτε τον αστράγαλό της κι άμα γελάσει, της αστράφτουμε ένα χαστούκι, ένα μπερντάκι ή τη σκοτώνουμε βρε αδερφέ, γιατί γι΄αυτό υπάρχουν»;
Οι ίδιοι άνθρωποι – μιλάω για τούτη τη χώρα, την Ελλάδα – που θα σε πουν ρατσιστή αν τολμήσεις να κράξεις τον Χ ή Ψ μουσουλμανισμό (ή και χριστιανισμό, γιατί μη νομίζουμε πως είναι καμιά ανώτερη θρησκεία) γιατί καταδυναστεύει τους ανθρώπους και πάει κόντρα στην ελευθερία και την ισότητα τους, κλαίνε και μιλούν τώρα για το Ιράν.
Μιλούσαν πέρσι για το Αφγανιστάν. Μιλάνε κάθε φορά για την ανελευθερία της γυναίκας στη Μέση Ανατολή, αλλά όταν αυτά τα έθιμα μεταβιβάζονται εδώ, βγάζουν φλύκταινες μόλις κάποιος πει ότι αυτοί οι άνθρωποι, αν θέλουν να τους ενσωματώσουμε στην κοινωνία, θα πρέπει να ασπαστούν κάποιες βασικές αρχές.
Να προσεύχονται όσο θέλουν, όπου θέλουν, να διατηρούν πολιτισμικά χαρακτηριστικά όσο τους αρέσει, αλλά μέχρι εκεί που αυτά δεν φέρνουν στη δική μας κοινωνία την καταπίεση των ανθρώπων.
Αν πρέπει να διαλέξω ανάμεσα στο να με αποκαλέσει κάποιος «αριστερός» ρατσιστή ή να πολεμάω, δίχως να με νοιάζει η εθνικότητα και η όποια κουλτούρα, την καταπάτηση των ελευθεριών, τότε να με πείτε ρατσίστη παιδιά. Γιατί ξέρω και ξέρετε ότι είστε απλά υποκριτές.
Είχε γίνει σάλος στη Γαλλία πέρσι, όταν η κυβέρνηση είχε επιχειρήσει μπαν στις χιτζάμπ. Κατηγορήθηκαν από πολλούς, κι εκεί κι εδώ, για αυταρχισμό και ρατσισμό οι αρχές.
Ας αφήσουμε λίγο τις μπαρούφες και τις ουτοπίες κι ας δούμε κατάματα την αλήθεια. Όταν μάχεσαι για τα δικαιώματα του άλλου, πρέπει να μάχεσαι χωρίς να κοιτάς εθνικότητα, χρώμα, φύλο, οτιδήποτε.
Μάχεσαι για να είναι ο άλλος ίσος. Να μπορεί να φοράει ό,τι μα ό,τι θέλει και να εκφράζει την άποψή του χωρίς να εμπεριέχει όμως μίσος ή να υποκινεί στην καταπίεση και τη βία.
Ε, τι να κάνουμε, ο πολιτισμός στον οποίο μεγαλώνουν στο Ιράν, στη Μέση Ανατολή, δεν ευαγγελίζεται την πλήρη ελευθερία κι αυτοδιάθεση των ανθρώπων. Αν δουν μια γυναίκα να πιάνει χέρι άντρα που δεν είναι παντρεμένοι, στην καλύτερη θα την χτυπήσουν, στη χειρότερη θα πεθάνει βασανιστικά.
Σόρι, αλλά δεν θέλω να σεβαστώ κανένα τέτοιο «δικαίωμα» του οποιουδήποτε. Αν θέλει κάποιος να έρθει να βρει έναν καλύτερο κόσμο στην Ευρώπη – και σε αυτό το θέμα μην ακούω μπούρδες, η Ευρώπη είναι ένας καλύτερος κόσμος – θα πρέπει να τον ασπαστεί στην ολότητα του.
Θα περπατάει στον δρόμο η γυναίκα του και δεν θα ντρέπεται να σηκώσει το βλέμμα της από το έδαφος.
Θα φοράει αυτό που θέλει εκείνη κι όχι αυτό που θέλει ο κάθε εκείνος. Δεν θα φοράει όμως ποτέ δημόσια, όσο κι αν το θέλει, ρούχα που συμβολίζουν την καταπίεση της και την διαδίδουν. Αν κάποτε η μαντήλα γίνει απλά ένα fashion statement δίχως να φέρει πάνω της τόσους αιώνες αίματος, τότε να το ξανασυζητήσουμε.
Μέχρι τότε όμως, χιτζάμπ και οτιδήποτε άλλο, εδώ ποτέ και πουθενά. Εδώ θα δείχνει ο καθένας το σώμα του όσο και όποτε θέλει.
Κι αλλού δηλαδή, παντού θα έπρεπε, αλλά ιμπεριαλιστές δεν είμαστε, αλλού δε μπορούμε να εισβάλλουμε. Ό,τι μπορούμε όμως να κάνουμε για να είναι καλύτερη η ζωή για όλες, όλα και όλους στον τόπο μας, να το κάνουμε.
Κι αν σας λέει κάποιος «μα αυτές αφού θέλουν να τα φοράνε, θα τις καταπιέσουμε;», τότε σας λέει κουταμάρες. Δεν θέλουν. Δεν είναι επιλογή. Έτσι τους-τις μεγάλωσαν, τις-τους γαλούχησαν. Άρα αυτό που τώρα φαίνεται ως επιλογή, χτίστηκε πάνω στην καταπίεση. Και στην καταπίεση, δυστυχώς, απαντάς μόνο με την «επιβολή της πλήρους ελευθερίας πάνω στο σώμα σου».
Θα πρέπει κάποτε να γίνουμε λιγότερο ανεκτικοί σε αυτά τα θέματα και να μην τρέμουμε μην τυχόν και μας πουν ρατσιστές.
Τι θα γίνει δηλαδή αν αύριο μεθαύριο αναγκάσω την οποιαδήποτε γυναίκα μου να φοράει αυτά τα ρούχα; Εγώ ο λευκός άντρας, ο Έλληνας, θα κατηγορηθώ σωστά για ρατσισμό και σεξισμό. Στους πρόσφυγες ή στους μετανάστες γιατί τα επιτρέπουμε με τόση άνεση όλα αυτά;
Και για να το κάνω πιο ξεκάθαρο γιατί ξέρω ότι υπάρχουν άτομα εκεί έξω που θα κάνουν αυτό το κείμενο παντιέρα για κυνήγι μαγισσών και θα λένε ότι στοχοποιώ μια θρησκεία, τους πιστούς τους και δεν ξέρω εγώ τι άλλο.
Δεν τα βάζω κατ΄αρχάς μόνο με τον ισλαμισμό. Και στον χριστιανισμό δεν έχουμε λίγα κατάλοιπα. Ίσως όχι τόσο ακραία, αλλά άμα παπάς δει γυναίκα με μίνι ή τζιν στην εκκλησία, θα της πει να περάσει έξω. Τα βάζω με τις θρησκείες, όχι με την πίστη του καθενός. Ας μη μιλήσουμε για ακραίες μορφές όπως τους Μορμόνους ή του εβραϊσμού (δείτε ας πούμε τους Χασιδιστές, όπως τους αποτύπωσε το Unorthodox δίχως ίχνος μυθοπλασίας).
Τα βάζω με την πολιτιστική ευρύτητα που έχουν αποκτήσει και το πώς επιβάλλουν στον άλλον ένα αφήγημα που, για να το θέσω λαϊκά, σκοτίζει τη ζωή του.
Κι ο κάθε πιστός τα αποδέχεται γιατί απλώς έχει την ανάγκη να κάνει fit in, έχει την ανάγκη να γίνει μέρος μιας ομάδας που θα τον βοηθήσει να ερμηνεύσει τον σκοπό της ύπαρξης του και θα περπατήσουν μαζί τη γέφυρα της σύνδεσης με το ανώτερο, το θείο. Κι επειδή μόνος φοβάται, λέει ναι σε όλα, θέλοντας όμως μόνο τη συντροφικότητα.
Δεν απευθύνομαι σε αυτούς τους ταλαιπωρημένους που έρχονται ρημαγμένοι στην Ευρώπη για να γλυτώσουν από τον όλεθρο. Τα βάζω με όλους τους εδώ, όλους όσοι ποστάρουν τόσα και τόσα για τον αγώνα που ξεκίνησε στο Ιράν, αλλά στις εδώ καταπιεσμένες γυναίκες που κατάγονται από το κάθε Ιράν, δε βγάζουν άχνα που κυκλοφορούν δίπλα στους άντρες τους και δεν τους επιτρέπεται να δουλέψουν, να ζήσουν, να διασκεδάσουν.
Όποιος θέλει να σέβεται στην ολότητα τους τα πολιτισμικά χαρακτηριστικά όσων έρχονται στην Ελλάδα από τη Μέση Ανατολή ή εν γένει χώρες που ζουν σε θεοκρατία, να μην κλαίνε για την κάθε Μάχσα.
Ας λένε ανοιχτά ότι ο θάνατος της ήταν, γι΄αυτούς, ένα μεμονωμένο περιστατικό κι όχι αποτέλεσμα αυτών των πολιτισμικών χαρακτηριστικών.
Κι αντίστροφα. Όποιος κλαίει για την κάθε Μάχσα, ας καταλάβει ότι δεν είναι όλα πράσινα λιβάδια και σύννεφα δίχως βροχή και χαλάζι. Αφού παλεύει για τις συντοπίτισσες της-του ώστε να ζουν ισότιμα και δίκαια, με κάθε δικαίωμα στην αυτοδιάθεση του εαυτού τους, θα πρέπει να το κάνει για όποιον επιλέγει αυτή την ίδια κοινωνία για να ζήσει τη ζωή του.
Χωρίς ήξεις αφήξεις, ξεκάθαρα.