Λιγότερη γνωστή από άλλες, η λίμνη Κρεμαστών (η μεγαλύτερη τεχνητή στην Ελλάδα) δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από τον «ανταγωνισμό». Εκτός ίσως από το… μάρκετινγκ, αφού δεν είναι τόσο προβεβλημένη, με αποτέλεσμα όμως να παραμένει ένας αγνός και άσπιλος υδάτινος παράδεισος που για να δημιουργηθεί χρειάστηκε να θυσιαστούν 20 χωριά και οι περιουσίες των κατοίκων.
Την συναντάμε στην γεμάτη πολλές άγνωστες ομορφιές δυτική Ελλάδα, να συνδέει Αιτωλοακαρνανία και Ευρυτανία. Δύο περιοχές απαράμιλλου φυσικού κάλλους, που όμως φαίνεται να υστερούν σε θέματα προβολής σε σχέση με άλλες. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι δεν συναντά κανείς εκεί τις υποδομές και τις ανέσεις που θα έβρισκε –ας πούμε- στην υπέροχη λίμνη Πλαστήρα, αλλά από την άλλη αυτή η ελάχιστη εκμετάλλευση εγγυάται την άσπιλη και αμόλυντη ύπαρξή της.
Ωστόσο όταν ανθρώπινα χέρια -και όχι η φύση- έφτιαχναν αυτόν τον επίγειο παράδεισο όπου το πράσινο της ξηράς συναντά το γαλάζιο του νερού, δημιουργώντας ένα ονειρικό τοπίο που παραπέμπει σε φιορδ, δεν στόχευαν σε αυτό το αισθητικό αποτέλεσμα. Οι λόγοι ήταν πολύ πιο πρακτικοί καθώς πίσω στην δεκαετία του ’60 θεωρήθηκε απόλυτα αναγκαίο να τιθασευτούν τα νερά του Αχελώου κυρίως αλλά και των ποταμών Αγραφιώτη, Τρικεριώτη και Ταυρωπού. Ουσιαστικά οι όγκοι του νερού εγκλωβίστηκαν σε αυτήν την περιοχή ανάμεσα τους νομούς Αιτωλοακαρνανίας και Ευρυτανίας δημιουργώντας της λίμνη των Κρεμαστών ενώ την ίδια ώρα στο ομώνυμο φράγμα λειτούργησε το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο που άλλαξε τη μοίρα του τόπου.
Χάρη σε αυτό το τεράστιο για την εποχή έργο το οποίο κόστισε 4 δισεκατομμύρια δραχμές στην πραγματικότητα εξυπηρετήθηκε ο μεγάλος εθνικός στόχος της ηλεκτροδότησης της υπαίθρου. Τα σχέδια είχαν αρχίσει ήδη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και άρχισαν να υλοποιούνται από την δεκαετία του ’50. Αρχικά για αυτό που χαρακτηρίστηκε από τον Τύπο ως «μεγαλύτερο υδροηλεκτρικό έργο της Ελλάδας» χρειάστηκε η εκτροπή του Αχελώου, για τις ανάγκες της οποίας κατασκευάστηκε μια τεχνητή σήραγγα μήκους 800 μέτρων και τον Απρίλιο του 1964 πήραν μπροστά τα… μπουμπουνητά καθώς με διαδοχικές πυροδοτήσεις 25 τόνων εκρηκτικών υλών διαμορφώθηκε σε μεγάλο βαθμό η σημερινή εικόνα, πριν αναλάβει δουλειά η φύση και τελειοποιήσει (από αισθητική άποψη) το αποτέλεσμα.
Περίπου δύο χρόνια αργότερα ήταν έτοιμο να λειτουργήσει και το φράγμα το οποίο είναι το μεγαλύτερο γεωφυσικό της Ευρώπης, με ύψος 160 μέτρα, μήκος 457 και πλάτος στη βάση του 670!. Παράλληλα τέθηκε σε λειτουργία και ο υδροηλεκτρικός σταθμός Κρεμαστών, κοντά στο οποίο φτιάχτηκε και η εντυπωσιακή γέφυρα με το ίδιο όνομα. Τέσσερις στρόβιλοι οδηγούν τα νερά στο υδροηλεκτρικό εργοστάσιο που παράγει ενέργεια και σήμερα λειτουργεί υποστηρικτικά, ενώ ο έλεγχός του γίνεται από το Εθνικό Κέντρο Ενέργειας στην Αθήνα.
Για την κατασκευή του εργάστηκαν περίπου 3.500 άνθρωποι, με τις εργασίες να γίνονται καθ΄όλη την διάρκεια του 24ωρου σε τρεις 8ωρες βάρδιες. Δυστυχώς υπήρξε και μεγάλο κόστος αίματος καθώς 30 άτομα έχασαν την ζωή τους κατά την διάρκεια της υλοποίησης του έργου.
Οι ανθρώπινες ζωές ήταν αναμφισβήτητα η τραγικότερη απώλεια, αλλά όχι η μόνη… Στο βυθό της λίμνης πια βρίσκονται 20 ολόκληρα χωριά της κάποτε ακμάζουσας σε γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή ευρύτερης περιοχής. Ολόκληρες οι περιουσίες των κατοίκων απαλλοτριώθηκαν ενώ οι ίδιοι άφησαν για πάντα πίσω τους τον τόπο τους με προορισμό το πιο κοντινό Αγρίνιο, το Καρπενήσι και πολλοί εξ αυτών την Αθήνα, ενισχύοντας το κύμα αστυφιλίας εκείνης της περιόδου. Άλλοι, πάλι, εγκατέλειψαν τότε την Ελλάδα για το εξωτερικό, ιδίως τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.
Κάτω από το νερό μαζί με τα χωριά, τα χωράφια και τα σπίτια, χάθηκαν και μερικά σημαντικά μνημεία με την δική τους ιστορία. Όπως για παράδειγμα, «το γεφύρι του Μανώλη» το οποίο που είχε κατασκευάσει ο ξακουστός Ηπειρώτης μάστορας Μανώλης Χρυσιώτης. Ή η πηγή της Μαρδάχας, η μοναδική πηγή του Αχελώου κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Αναμφίβολα, όμως, ανάμεσά τους ξεχωρίζει η εκκλησία της Παναγίας της Επισκοπής, η οποία εκτιμάται ότι χτίστηκε τον 8ο ή τον 9ο αιώνα.
Πάντως αυτές οι απώλειες δεν αφαιρούν τίποτα από την αδιανόητη ομορφιά αυτού του ευλογημένου τόπου. Η φύση, αγνή και ανέγγιχτη, είναι εκεί και περιμένει τους επισκέπτες να την ανακαλύψουν. Η ακτογραμμή των 90 χιλιομέτρων μπορεί να συγκριθεί σε ομορφιά μόνο με σκανδιναβικά φιορδ, ενώ τα 3.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα της έκτασης της λίμνης προσφέρονται για κάθε λογής αντίστοιχες δραστηριότητες. Φυσικά για τις διαδρομές είτε με αυτοκίνητο είτε με μηχανή στους δρόμους μέσα στο πράσινο είναι δύσκολη ακόμη και η περιγραφή. Οι ταξιδιώτες μπορούν να τις απολαύσουν σε μοναδικά road trips, που θα τα ζήλευε και ο πιο φανατικός με αυτού του τύπου εξορμήσεις!