Σχεδόν 2.500 χρόνια μετά το θάνατό του, ο Μέγας Αλέξανδρος συνεχίζει να προκαλεί συζητήσεις γύρω από το όνομά του. Όχι, όμως, μόνο για τα θαυμαστά επιτεύγματά του αλλά και διαξιφισμούς. Αφορμή για τον τελευταίο εξ αυτών στάθηκε μια πρόσφατη μελέτη σχετικά με ευρήματα στον βασιλικό τάφο της Βεργίνας.
Σύμφωνα με την μεγάλη πλειοψηφία των αρχαιολόγων η συζήτηση για το περιεχόμενο του περίφημου Τύμβου ΙΙ έχει κλείσει οριστικά. Ωστόσο πάντοτε υπήρχαν και διαφορετικές φωνές που επέμεναν να τον συσχετίζουν με τον μεγάλο στρατηλάτη. Σε αυτές ανήκει κι εκείνη του Αντώνη Μπαρτζιώκα. Ο ομότιμος καθηγητής του Δημοκρίτειο Πανεπιστημίου Θράκης υποστηρίζει ότι κομμάτι υφάσματος που έχει βρεθεί εκεί είναι ο ίδιος ο «ιερός χιτώνας» του βασιλιά της Μακεδονίας. Δημοσίευσε μάλιστα τα πορίσματα της ομάδας του στο Journal of Field Archaeology, για να ακολουθήσει ένα ζωηρό –τουλάχιστον- debate.
Η θέση του Μπαρτζιώκα
Σύμφωνα με όσα λέει, λοιπόν, η χρυσή λάρνακα η οποίο βγήκε στο φως το 1977, εκτός από τα οστά και το χρυσό στεφάνι του νεκρού περιέχει κι ένα κομμάτι ύφασμα. Με τη μόνη διαφορά σε σχέση με αυτά που παραδέχονται όλοι να είναι μία. Ο Αντώνης Μπαρτζιώκας υποστηρίζει ότι αποτελεί κομμάτι του σάραπη. Δηλαδή ενός είδους χιτώνα που φορούσε ο Μέγας Αλέξανδρος, υιοθετώντας τη συνήθεια των Περσών βασιλιάδων.
Αρχαίες πηγές επιβεβαιώνουν το συγκεκριμένο ένδυμα, περιγράφοντας τον Μακεδόνα βασιλιά να τον φέρει, μετά τους Περσικούς πολέμους. Ωστόσο το ερώτημα είναι πώς αυτή η έρευνα καταλήγει στο συγκεκριμένο συμπέρασμα.
Με βάση αυτά που διαβάζουμε, υπήρξε μελέτη με φυσικές, χημικές και μικροσκοπικές αναλύσεις. Από αυτές, σύμφωνα με τον καθηγητή Μπαρτζιώκα, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για βαμβακερό ύφασμα, βαμμένο πορφυρό. Επιπλέον, υποστηρίζει ότι φέρει και λευκή ρίγα που προέρχεται από χουντίτη. Ένα υλικό το οποίο ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένο στην Περσία και χρησιμοποιούνταν ως χρωστική ουσία.
Για να ενισχύσει την άποψή του, συνδέει τα πορίσματά του με την τοιχογραφία στη ζωοφόρο που έχει βρεθεί στον Τύμβο. Με τη διαφορά ότι εκείνος θεωρεί πως ο Μέγας Αλέξανδρος είναι ο 6ος κυνηγός που απεικονίζεται σε αυτήν. Λέγοντας ότι σε αυτήν ο στρατηλάτης φορά το συγκεκριμένο ένδυμα, ενώ στέκεται και σε ακόμη ένα σημείο.
Σε ένα ζώο, το οποίο αναλύει ότι πρόκειται περί γαζέλας. Ενός είδους δηλαδή που δεν υπήρχε ούτε κατά την αρχαιότητα στον ελλαδικό χώρο. Συνδυάζοντας όλα τα παραπάνω, καταλήγει στο συμπέρασμα. Το ύφασμα είναι κομμάτι από τον «ιερό χιτώνα» στον οποίο αναφέρονται οι ιστορικοί! Κι έτσι, συνδέει τους βασιλικούς τάφους με τον Αλέξανδρο.
Η απάντηση στη μελέτη
Οι αντιδράσεις δεν άργησαν να βγουν στην επιφάνεια. Ανάμεσα στους πολλούς αρχαιολόγους που δεν πείστηκαν από τα γραφόμενα του Αντώνη Μπαρτζιώκα είναι και η Αγγελική Κοτταρίδη. Και η δική της άποψη έχει βαρύνουσα σημασία. Ήταν βοηθός του Μανόλη Ανδρόνικου που έφερε στο φως όλα αυτά τα ευρήματα και ασχολείται με το ζήτημα σχεδόν μισό αιώνα.
Με ανάρτησή της στα social media επιχείρησε να αποδομήσει ένα προς ένα τα επιχειρήματα του καθηγητή. Έκανε λόγο για «ψευδοεπιστημονικές εμμονές», με το κείμενό να φέρει τον τίτλο: «O “μεσόλευκος” χιτώνας του Μεγαλέξανδρου που ΔΕΝ βρέθηκε».
Το ύφασμα
Σχετικά με το ύφασμα γράφει χαρακτηριστικά: «Ισχυρίζεται ότι το πορφυρό ύφασμα είχε άσπρη ρίγα, νομίζοντας ότι ο χουντίτης είναι το λευκό κομμάτι και ότι αυτό το ύφασμα ήρθε αναγκαστικά από την Περσία! Όμως ο χουντίτης, είναι ορυκτό με λευκό χρώμα που χρησιμοποιούνταν και ως χρωστική για επιφάνειες αντίστοιχη με τον ασβέστη, αλλά προφανώς όχι για να βάψουν νήμα από βαμβάκι, μαλλί ή μετάξι που εκ φύσεως έχει λευκό χρώμα! Επίσης ο χουντίτης δεν χρειάζεται να έχει περσική προέλευση, εφόσον άφθονα κοιτάσματά του υπάρχουν στην ίδια την Μακεδονία…
Το ύφασμα αυτό, η διακόσμηση του οποίου είναι χαρακτηριστικά ελληνική και καμία σχέση δεν έχει με τα λεγόμενα “βαρβάρων υφάσματα” μελετήθηκε συστηματικά, συντηρήθηκε και εδώ και πολλά χρόνια εκτίθεται στο μουσείο των βασιλικών τάφων των Αιγών». Παράλληλα τονίζει ότι δεν υπάρχει ένδειξη ότι το κομμάτι είναι από χιτώνα. Αντίθετα, λέει, το ύφασμα από την λάρνακα του προθαλάμου που σωζόταν σε πολύ καλύτερη κατάσταση είναι ένα είδος μεγάλου μαντηλιού, σαν σάλι.
Η γαζέλα
Σε ό,τι αφορά τα περί γαζέλας, αναφέρει: «Ο ισχυρισμός (σ.σ για το ύφασμα) είναι τόσο λανθασμένος όσο και ο ισχυρισμός ότι το ζαρκάδι στην αριστερή άκρη της τοιχογραφίας είναι μια περσική γαζέλα! Κάποιος που κάνει περίπατο στα δάση των Αιγών, με λίγη τύχη, μπορεί και τώρα ακόμη να συναντήσει ζαρκάδια όπως και αγριογούρουνα σαν αυτά της τοιχογραφίας να περιφέρονται ολοζώντανα»!
Ο 6ος κυνηγός
Κλείνει, αναφερόμενη και στην υπόθεση του 6ου κυνηγού. «Ισχυρίζεται… λοιπόν ότι ς είναι ο Αλέξανδρος και ότι αυτός φορά τον μεσόλευκον (ριγέ) πορφυρό περσικό χιτώνα (!). Όμως ο έκτος κυνηγός, ένας πεζός, με πορφυρή καυσία, το τυπικό μακεδονικό καπέλο, δεν φορά κανέναν χιτώνα! Κάτω από την πορφυρή χλαμύδα του που είναι ένα είδος μπέρτας από βαρύ μάλλινο ύφασμα είναι όπως καθένας βλέπει ολόγυμνος!
Ο Αλέξανδρος, που ως γόνος της βασιλικής οικογένειας σύμφωνα με το γνωστό από τις πηγές μακεδονικό έθιμο κυνηγά έφιππος, είναι ο πέμπτος κυνηγός και φορά τον χαρακτηριστικό μακεδονικό χειριδωτό χιτώνα (κοντό φόρεμα με μανίκια) που είναι επίσης πορφυρός, αλλά χωρίς καμία λευκή ρίγα. Πορφυρή χλαμύδα φορα και ο ίδιος ο Φίλιππος, ο έφιππος γενειοφόρος κυνηγός που με το χρυσό κοντάρι καταφέρνει το θανάσιμο χτύπημα στο λιοντάρι»…