Για τους περισσότερους, ένα άλυτο μυστήριο της αρχαιολογίας. Ένα από τα μεγαλύτερα, αν όχι το μεγαλύτερο. Διότι όσο το Ιερό Δισκοπότηρο παραμένει μια τουλάχιστον αμφιλεγόμενη (για να μην πούμε τίποτα χειρότερο) υπόθεση, η ανακάλυψη που ονειρεύεται να κάνει κάθε επιστήμονας είναι μία. Ο εντοπισμός του τάφου του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Του Μακεδόνα στρατηλάτη που έβαλε σκοπό της ζωής του να κατακτήσει σχεδόν ολόκληρο τον τότε γνωστό κόσμο. Και κατάφερε με τα μοναδικά επιτεύγματά του να μνημονεύεται αιώνες μετά τον θάνατό του σε όλα τα πέρατα της Οικουμένης. Μια προσωπικότητα που θαυμάζεται και γίνεται αντικείμενο μελέτης από επιστήμονες, όχι μόνο για την στρατηγική πτυχή της, αλλά για το σύνολό της.
Κι ενώ οι περισσότεροι σε γενικές γραμμές συμφωνούν για τον Μέγα Αλέξανδρο και την επιδραστικότητά του, υπάρχουν και ορισμένες διαφωνίες. Οι οποίες όμως ξεκινούν με αφορμή όχι τη ζωή του, αλλά το θάνατό του. Και πιο συγκεκριμένα, το σημείο ταφής του. Οι θεωρίες που αναπτύχθηκαν κατά καιρούς είναι πολλές. Ανάμεσά τους και μία που τον θέλει στη Βεργίνα. Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ ανήκει σε αυτή την μικρή μειοψηφία των ανθρώπων που επιμένει. «Στη Βεργίνα ο τάφος ανήκει στον Αλέξανδρο»…
Με τη δική της θέση κατά καιρούς έχουν συντονιστεί και άλλοι. Παρουσιάζουν τις απόψεις τους και μια σειρά από «πειστήρια», όπως τουλάχιστον θα τα χαρακτήριζαν οι ίδιοι, και στοιχεία που αποδεικνύουν τη θεωρία τους. Το κακό με όλα αυτά είναι, όμως, ένα. Τα επιστημονικά ντοκουμέντα.
Τα επιχειρήματα της Ελένης Γλύκατζη-Αρβελέρ
Η κυρία Αρβελέρ μίλησε πρόσφατα στην εκπομπή «Prime Time» του ΣΚΑΪ, προσκεκλημένη του Άρη Πορτοσάλτε. Και αναφέρθηκε φυσικά στην πολυσυζητημένη θέση της για τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Επί της ουσίας η γνωστή Βυζαντινολόγος (και όχι αρχαιολόγος) στέκεται στην παράδοση που ήθελε τους Μακεδόνες βασιλείς να επιθυμούν να θάβονται στον τόπο που γεννήθηκαν. Πράγμα με το οποίο δεν διαφωνεί κανείς. Άλλωστε στη Βεργίνα θάφτηκε και ο πατέρας του, Φίλιππος ο Β’. Το ίδιο λένε οι ιστορικοί θα συνέβαινε με τον Μέγα Αλέξανδρο, όπως είχε ζητήσει ο ίδιος.
Οι ιστορικοί λένε όμως επίσης ότι τελικά ο Πτολεμαίος έκλεψε τη σορό που μεταφερόταν από την Βαβυλώνα και την πήγε στην Αλεξάνδρεια. Εκεί, λοιπόν ίσως θα ήταν και το καταλληλότερο μέρος για να ψάξει κανείς.
Για την κυρία Αρβελέρ, η Ολυμπιάδα (μητέρα του Αλέξανδρου) έστειλε τον Περδίκκα κι εκείνος έκλεψε από την Αίγυπτο τέφρα και οστά και τα μετέφερε πίσω στην πατρίδα. Όπως λέει, μάλιστα, στην Βεργίνα τα ευρήματα συνηγορούν στην εκτίμησή της. Αναφέρεται στο ελαφαντοστέινο ομοίωμα του Αλέξανδρου, στην παράσταση που αποτυπώνεται σε ζωφόρο, αλλά και σε κάτι ακόμη. Το γεγονός, ότι, όπως λέει, τα οστά βρίσκονται μέσα στην ολόχρυση λάρνακα της Βεργίνας που φέρει στο καπάκι της το ανάγλυφο μακεδονικό αστέρι με τις 12 ακτίνες, ανήκουν σε άτομο πιο ψηλό από τον Φίλιππο, άρα τον Αλέξανδρο.
Οι επιστήμονες κάνουν λάθη, η επιστήμη όχι
Και αυτό το τελευταίο, το θέμα των οστών δηλαδή, είναι ίσως το μοναδικό ακράδαντο στοιχείο για το οποίο η επιστήμη μπορεί να μιλήσει με σιγουριά. Οι επιστήμονες, ανεξάρτητα από ειδικότητες, είναι πιθανό να κάνουν και λάθη. Εκεί όμως που βγαίνει… μεζούρα και τα πάντα είναι μετρήσιμα, μιλάνε τα «σκληρά στοιχεία» της επιστήμης.
Και την θέση της επιστήμης (και μάλιστα της «ουδέτερης» ανθρωπολογίας) την έχει μεταφέρει σε όλους τους αμφισβητίες η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας, Αγγελική Κοτταρίδη. Μαθήτρια του Μανόλη Ανδρόνικου. Του ανθρώπου έφερε στο φως τους βασιλικούς τάφους της Βεργίνας και θα ήταν ο πρώτος που θα ήθελε εκεί να ήταν θαμμένος ο Αλέξανδρος για να συνδυάσει το όνομά του με την μεγαλύτερη ανακάλυψη όλων των εποχών.
Αποφάνθηκε, όμως, ότι ήταν του Φίλιππου του Β’. Και πέρα όλων των άλλων αποδείξεων (ανάλογων με αυτά που ισχυρίζεται η κυρία Αρβελέρ, που υποδηλώνουν την ταυτότητα του νεκρού) τα οστά «μίλησαν».
Η κ. Κοτταρίδη απαντά χαρακτηριστικά: «Τα οστά έχουν μελετηθεί από ανθρωπολόγους. Μπορείς από τη μελέτη τους να προσδιορίσεις την ηλικία του νεκρού και το φύλο. Ο συγκεκριμένος νεκρός διένυε την πέμπτη δεκαετία της ζωής του. Ήταν στα 45 έτη ή κάπου μεταξύ 43-47 ετών. Αποκλείεται, σύμφωνα με τους ανθρωπολόγους, να είναι μεταξύ 30-33 ετών. Δεν μπορεί να υπάρχει ένας τέτοιος άνθρωπος στον τάφο. Είναι στοιχείο μετρήσιμο. Δεν έχουμε στον τάφο άτομο που να είναι 33 ετών. Αποκλείεται, λοιπόν, να είναι ο Αλέξανδρος που πέθανε πριν κλείσει τα 33 χρόνια του».
Case closed…