Πριν μερικές μέρες, μια ανατριχιαστική αλλά τόσο ζωντανή, τόσο ελπιδοφόρα φωτογραφία από τα σύνορα ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία είδε το φως της δημοσιότητας. Στη γκρίζα ζώνη ανάμεσα στα σύνορα των δυο χωρών, εκεί όπου στοιβαγμένοι πρόσφυγες τις τελευταίες μέρες βρίσκονται ανάμεσα σε δυο διαφορετικής εθνικότητας στρατούς (ο τούρκικος τους σπρώχνει να φύγουν, ο ελληνικός τους αρνείται την είσοδο), ένα ιδιότυπο ποδοσφαιρικό παιχνίδι στήθηκε.
Κάποιοι πρόσφυγες χωρίστηκαν μεταξύ τους σε ομάδες όπως κάναμε στο σχολείο, έστησαν αυτοσχέδια τέρματα και έχοντας μια μπάλα στην κατοχή τους, ξεκίνησαν να παίζουν. Ανάμεσα σε φράχτες και όπλα δυο διαφορετικών κρατών, υπό την επιτήρηση της ελληνικής αστυνομίας, η παρουσία της οποίας πολύ ειρωνικά έκανε μια μεγάλη αντίφαση με το φαινομενικά φιλικό «Ελλάδα – Καλωσήρθατε» της πινακίδας των συνόρων, εν μέσω ενός σκηνικού που θύμιζε θάνατο, μια στιγμή απόλυτης ζωής συντελέσθηκε.
Είναι τρομακτικά τα μυαλά εκείνα που στην προοπτική του περάσματος των προσφύγων από τα σύνορα και της εγκατάστασής τους στην Ελλάδα, βλέπουν σκοτεινές καταστάσεις αντί της λάμψης της ζωής. Πρόκειται για αληθινά δυστυχισμένους ανθρώπους: φωνάζουν με λύσσα πως οι πρόσφυγες δεν πρέπει να περάσουν, πως πρέπει να πνιγούν στα θαλάσσια σύνορα ή να ανατιναχτούν στις νάρκες του Έβρου, ότι όλα αυτά είναι προτιμότερα από το να έρθουν στην Ελλάδα και δεν καταλαβαίνουν πως γίνονται αυτόκλητοι εκπρόσωποι του θανάτου.
Όλα αυτά φυσικά, είναι ένα μεγάλο πολύ κακό για το τίποτα. Η κατάσταση που επικρατεί τις τελευταίες μέρες στα σύνορα έχει προδιαγεγραμμένη κατάληξη: οι πρόσφυγες θα περάσουν είτε το θέλουν κάποιοι είτε όχι. Η εναλλακτική θα είναι η ελληνική πλευρά να τους σκοτώσει μαζικά: άντρες, γυναίκες, παιδιά να σκοτωθούν από ελληνικά πυρά γιατί η γεωπολιτική ανάλυση λέει πως «δεν χωράμε». Ευτυχώς, όσο και αν κάποιοι φαντασιώνονται ή θα ήθελαν να ισχύει το αντίθετο, ο ελληνικός στρατός δεν αποτελείται από εκπαιδευμένους και κυνικούς δολοφόνους: την κρίσιμη στιγμή, οι άνθρωποι θα παραμείνουν άνθρωποι, οι πρόσφυγες θα περάσουν τα σύνορα, θα βρουν καταφύγιο στην Ελλάδα.
Η κατάσταση αυτή άλλωστε δεν είναι πρωτότυπη: από το 2015 μέχρι σήμερα, είναι αμέτρητες οι φορές που τα σύνορα μπουχτίζουν από κόσμο που θέλει να περάσει τα ελληνοτουρκικά σύνορα. Και τυχαίνει πάντα η αποφασιστικότητα ανθρώπων που έχουν κοιτάξει τον θάνατο κατάματα στις χώρες τους και έχουν γλυτώσει στο τσακ από αυτόν να είναι πολύ μεγαλύτερη από εκείνων που θεωρητικά τον θαυμάζουν, από εκείνων που μιλάνε για εισβολείς και άλλα τέτοια: ευτυχώς, η διάθεση για ζωή έχει αποδειχθεί πιο δυνατή από την δίψα για θάνατο.
Ίσως θα ήταν καλύτερα, αν αντί να γίνονται συζητήσεις που αντιστοιχούν σε πολεμικές περιόδους, να συζητούσαμε κάτι πιο σημαντικό, κάτι πιο δημιουργικό αναφορικά με το προσφυγικό ζήτημα: για παράδειγμα, το πως θα ενσωματωθούν οι πρόσφυγες στην ελληνική πραγματικότητας, το πως θα ζήσουν με αξιοπρέπεια και όχι σε στρατόπεδα, το πως θα δημιουργηθούν οι συνθήκες για να ζήσουν ισότιμα μαζί με τους Έλληνες, για το πως θα γίνουμε συνάδελφοι, γείτονες, φίλοι, ζευγάρια. Για το πως οι κουλτούρες μας θα συνυπάρξουν αρμονικά, για το πως θα υπάρξει σύνθεση ανάμεσά τους, για το πως θα ζήσουμε μαζί.
Ας μιλήσουμε για συνύπαρξη, ας σταματήσουμε να μιλάμε για θάνατο.