Δε λέω κάτι καινούριο, δεν λέω κάτι που ακούγεται για πρώτη φορά. Αλλά τολμώ να το γράψω δημόσια για να ακουστεί δυνατά στα πέρατα του κόσμου. Φτιάξτε όσα αναγνωστήρια θέλετε, φτιάξτε σχολεία, γραφεία, βιβλιοθήκες, αναπαυτικά σαλόνια. Δε θα αλλάξει τίποτα στην συμπαντική αυτή αλήθεια. Η τουαλέτα είναι το καλύτερο σημείο για να διαβάσεις.
Μην το ψάχνετε. Βασικά όχι, ψάξτε το. Εμπειρικά πρώτα, με δημοσκοπήσεις στο κοινωνικό σας περιβάλλον. Βάλτε τους όμως πρώτα να ορκιστούν ότι θα πουν την αλήθεια. Γιατί πολύς κόσμος το κρύβει. Δεν ξέρω γιατί. Ίσως γιατί το δωμάτιο αυτό, το «μέρος» όπως το έλεγαν κάτι παππούδια λες και είναι ξέφωτο σε στοιχειωμένο δάσος μεσαιωνικού παραμυθιού που γινόντουσαν ανθρωποθυσίες για να πάει καλά η σοδειά, έχει συνδυαστεί στο μυαλό μας με άλλες βιολογικές ανάγκες του σώματος που στην κατάληξή τους συνδέονται με απόκοσμες μυρωδιές από άλλες διαστάσεις. Μυρωδιές που μπορούν να λυγίσουν σίδερα, να κάνουν τους πιο ισχυρούς ανθρώπους του πλανήτη να κλαίνε σε εμβρυική στάση με το δάχτυλο στο στόμα.
Μεγάλη παρεξήγηση αυτή για την τουαλέτα που παρασέρνει άδικα και το διάβασμα σε αυτήν στις ένοχες απολαύσεις που δεν παραδεχόμαστε δημόσια. Σε αυτή τη γωνίτσα όμως του ίντερνετ δε χρειάζεται να ντρεπόσαστε. Η αλήθεια είναι πάνω από όλα και δε θα κρυφτεί κάτω από χαλάκια του μπάνιου, ούτε πίσω από τον ήχο που κάνει το καζανάκι.
Ξεκινώ πρώτος με δική μου εξομολόγηση. Στα γυμνασιακά μου χρόνια έπαιρνα μια ξύλινα τάβλα και μαζί με ένα τετράδιο και ένα σχολικό βιβλίο έμπαινα στην τουαλέτα και έλυνα ασκήσεις ή έγραφα κάποια έκθεση ή απλά διάβαζα τα μαθήματα της επόμενης ημέρας. Θα μου πει κάποιος έξυπνος «γι’ αυτό τώρα τα κείμενά σου είναι σκατά» ή «γι’ αυτό ό,τι γράφεις είναι του κώλου». Αντιπαρέρχομαι αυτές τις κακοήθειες και συνεχίζω.
Η τουαλέτα για ένα άτομο που μεγαλώνει σε ένα σπίτι με πολλά αδέρφια και πολλή φασαρία μπορεί να είναι το μοναδικό μέρος που μπορείς να βρεις ησυχία και συγκέντρωση. Δεν τολμά κανείς να σε ενοχλήσει, το πολύ να σου χτυπήσει μερικές φορές την πόρτα αν αργείς και δεν έχεις δώσει σημάδια ζωής για αρκετή ώρα. Δεν είναι τυχαία η φράση που λέει ότι ακόμα και οι βασιλιάδες μόνοι τους πάνε στην τουαλέτα. Βέβαια αυτό μερικές φορές μπορεί να είναι κακό και επικίνδυνο.
Nαι, είναι αλήθεια ότι στην τουαλέτα συγκεντρώνεσαι ακόμα περισσότερο και από τα αναγνωστήρια της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Στην τουαλέτα μπορείς να διαβάσεις τη μεγαλύτερη ποικιλία αναγνωσμάτων που δε θα βρεις ούτε στις πιο ιστορικές αλυσίδες βιβλιοπωλείων. Από Αστερίξ και σταυρόλεξα μέχρι ακαδημαϊκά βιβλία και κλασική ποίηση. Από την βιογραφία της Τζόις Ευείδη μέχρι το Ullyses του Τζέιμς Τζόις. Από αντρικά περιοδικά μέχρι εγκυκλοπαίδειες και λεξικά. Μπορείς να διαβάσεις ό,τι θέλεις χωρίς κανένας να σε ρωτήσει αδιάκριτα ή με περιφρόνηση στο βλέμμα τι είναι αυτό που διαβάζεις. Η τουαλέτα δεν καταδικάζει κανέναν αναγνώστη και κανένα ανάγνωσμα.
Είναι εξάλλου το δωμάτιο εκείνο που ως δια μαγείας μάς τραβάει να πιάσουμε κάτι να διαβάσουμε. Ακόμα και αν δεν έχουμε κάτι σε μορφή εκτυπωμένου πολυσέλιδου αναγνώσματος μόλις μπούμε στην τουαλέτα και κάτσουμε στον «θρόνο» η ανθρώπινη φύση θα ψάξει κάτι γύρω, με κοφτές γερακίσιες ματιές, για να πιάσει στα χέρια του και να διαβάσει. Τη ετικέτα από ένα απορρυπαντικό που μπορούσαμε να πιάσουμε πάνω από το πλυντήριο, μια οδοντόκρεμα, ένα μπουκάλι οινόπνευμα που βρήκαμε στο ντουλάπι του μπάνιου. Οτιδήποτε θα μας κάνει να διαβάσουμε έστω και λίγες γραμμές. Δε μιλάμε για οργανωμένα ραφάκια με εύπεπτα αναγνώσματα για το μπάνιο. Μιλάμε για την απόλυτη διαστροφή για κάποιους, φυσικό ένστικτο για πληροφόρηση κάθε τύπου, να διαβάζεις οδηγίες χρήσης tuboflo πάνω στη λεκάνη της τουαλέτας. Να σηκώνεις τη παντόφλα και να διαβάζεις την ετικέτα κατασκευής της. Να διαβάζεις τι γράφουν τα κουμπιά του πλυντηρίου κα.
Στη σύγχρονη εποχή αυτά είναι λίγο σπανιότερα σα φαινόμενα αφού μεγάλο μέρος του πληθυσμού μπαίνει πια στην τουαλέτα με το smartphone του ή ακόμα και με κάποιο τάμπλετ. Αφαιρούμε όλους αυτούς που το παίρνουν μαζί τους για να παίξουν κάποιο παιχνίδι, αν και τα παιχνίδια ακόμα έχουν σημεία που χρειάζεται ανάγνωση. Πολύ κόσμος επιλέγει την ώρα που θα ξοδέψει στην τουαλέτα μέχρι και για την καθημερινή του ενημέρωση. Άλλωστε πολλές εκπομπές της τηλεόρασης και του ραδιοφώνου θυμίζουν έτσι και αλλιώς τουαλέτα, επομένως παραμένουν στο κλίμα με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο.
Η ανάγκη αυτή του ατόμου να διαβάσει όταν κλείσει η πόρτα της τουαλέτας. Δεν αποκλείεται να φταίει η αίσθηση μοναξιάς, η αίσθηση ασφάλειας ή και το αίσθημα απομόνωσης από τους ρυθμούς της ζωής που είναι εντελώς διαφορετικοί έξω από την τουαλέτα. Η τουαλέτα ομοιάζει με ένα άλλο μέρος που συνδέεται με το απομονωμένο διάβασμα. Το κελί της φυλακής. Στην πραγματικότητα το κελί είναι μια τουαλέτα με κρεβάτι και κάγκελα αλλά η κλασική τουαλέτα υπερτερεί γιατί ελέγχεις εσύ το πότε θα μπεις και πότε θα βγεις και πάνω σε αυτόν τον έλεγχο το διάβασμα γίνεται και διασκέδαση εκτός από ανάγκη.
Ίσως απλά να συνδυάζει την αντίθεση της απομόνωσης με την απόλυτη ελευθερία που δίνει στο σώμα η αίσθηση που έχεις όταν κατεβάζεις το παντελόνι και αφήνεσαι σε μια ημίγυμνη κατάσταση που θα έχει ένα ανακουφιστικό φινάλε. Ελευθερία από τα πρέπει και τις συμβάσεις ένδυσης της κοινωνίας. Πού αλλού μπορείς να διαβάζεις σχεδόν γυμνός; Στην παραλία; Στον καυτό καρκινογόνο ήλιο; Δε νομίζω.
Μην ξεχνάμε ότι πέρα από το κατασκευαστικό πλεονέκτημα της τουαλέτα έχουμε το διακοσμητικό και το χρωματικό. Το μπάνιο είναι ίσως το πιο ανοιχτόχρωμο δωμάτιο του σπιτιού. Σπάνια γίνονται πειραματισμοί στα χρώματά του και στην συντριπτική τους πλειοψηφία τα είδη υγιεινής ακολουθούν την πεπατημένη του κλασικού λευκού ή των παλ αποχρώσεών του. Ό,τι πρέπει δηλαδή για μια ξεκούραστη ανάγνωση μέσα σε μυρωδιές φρεσκάδας γυαλισμένων πλακακίων.
Αυτό που δεν μπορούν να καταλάβουν πολλοί είναι ότι το μπάνιο συνδυάζεται υποσυνείδητα με την καθαριότητα. Είναι απείρως πιο καθαρό από ένα μέσο δωμάτιο φοιτητή. Από την κουζίνα ακόμα ακόμα που μαγειρεύουμε. Τα απορρυπαντικά, τα αρωματικά και την φροντίδα που δίνουμε στην καθαριότητα του μπάνιου δεν τα βρίσκεις σε πολλά από τα υπόλοιπα σημεία του σπιτιού. Και φυσικά δε μιλάμε για δημόσιες τουαλέτες, ούτε τουαλέτες δημόσιων κτηρίων, υπηρεσιών, κλαμπ, ταχυφαγείων, του στρατού κτλ. Αυτές φτιάχνουν το κακό όνομα στις τουαλέτες και βγάζουν αυτή τη μιζέρια που κάνει πολλούς να ντρέπονται να πουν ότι διαβάζουν στο μπάνιο.
Αυτό όμως τελείωσε απόψε. Με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο πρέπει να το παραδεχτείτε και να αφήσετε τον εαυτό σας να απολαύσει μια πτυχή ενός δωματίου που είναι για κάποιους ταμπού. Βγείτε στο δρόμο και παραδεχτείτε το. Ανεβείτε σε μια κορυφή βουνού και βροντοφωνάξτε το. «ΔΙΑΒΑΖΩ ΣΤΗΝ ΤΟΥΑΛΕΤΑ ΚΑΙ ΜΟΥ ΑΡΕΣΕΙ». Είμαστε πολλοί, δεν είστε μόνοι.