Είσαι κάτοικος ενός μικρού, αλλά γραφικού χωριού, χτισμένου μέσα σε μια κοιλάδα, με τις δύο πλευρές του συνοικισμού να ενώνονται με ένα γεφύρι που περνά πάνω από έναν χείμαρρο. Είναι δυνατόν όλη αυτή η… ομορφιά να κρύβεται από το όνομα «Βλάκα»; Κι όμως, αυτή ήταν η ονομασία της περιοχής πριν τελικά «βαφτιστεί» αλλιώς, όπως και τόσα άλλα μέρη της Ελλάδας.
Οι αιτίες για τις μετονομασίες, ειδικά κατά την διάρκεια του 20ου αιώνα, ποικίλουν. Σε περιπτώσεις σαν αυτή που περιγράψαμε πιο πάνω προφανώς οι λόγοι ήταν καθαρά αισθητικοί, αλλά έχουν να κάνουν και με κατάλοιπα της εποχής της Τουρκοκρατίας, όταν πολλά τοπωνύμια είχαν τις ρίζες τους στα τουρκικά ή στα αρβανίτικα.
Το Χρυσοχώρι, όπως λέγεται πλέον, ανήκει σε αυτήν την κατηγορία, αφού είναι ένα από τα αρβανιτοχώρια της Μεσσηνίας τα οποία χτίστηκαν μετά την κάθοδο αλβανόφωνων χριστιανικών πληθυσμών περίπου τον 14ο αιώνα. Η ονομασία του, Βλάκα, θεωρείται ότι προέρχεται κιόλας από αυτήν την γλώσσα και έχει τις ρίζες του κατά πάσα πιθανότητα στην λέξη «Βλάκιε» η οποία στα αρβανίτικα σημαίνει «υγρό μέρος».
Όμως το 1907 έλαβε χώρα η μετονομασία του και κάπως έτσι «γεννήθηκε» το Χρυσοχώρι, το οποίο στέκεται ακόμη 600 χρόνια μετά στο ίδιο σημείο, με τους κατοίκους πια να μην νιώθουν άσχημα για το όχι ιδιαίτερα εύηχο προηγούμενο όνομα.
Βέβαια, όπως είπαμε και παραπάνω, αυτή δεν είναι η μοναδική περίπτωση.
Ένα παράδειγμα απολύτως χαρακτηριστικό βρίσκεται στην καρδιά της Αθήνας και μάλιστα στην περιοχή που θεωρείται πιο… «in» από όλες! Το Κολωνάκι! Αν και σήμερα είναι συνώνυμο της παλαιάς αριστοκρατίας της πρωτεύουσας, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κάποτε (ούτε καν τόσο παλιά) αντί για trendy μαγαζιά και ακριβά διαμερίσματα, στο βορινό κομμάτι της ομώνυμης πλατείας υπήρχαν μαντριά με κατσίκια, γι’ αυτό και η περιοχή ονομαζόταν… Κατσικάδικα!
Άλλες διάσημες περιπτώσεις εντός του Λεκανοπεδίου Αττικής είναι οι Κουκουβάουνες, που όλοι πλέον αποκαλούν Μεταμόρφωση, αλλά και το Κακοσάλεσι, το οποίο ναι μεν γνωρίζουμε από το τραγούδι «Δεν ξαναβόσκω άλλες βουβάλες» του Γιάννη Μηλιώκα, αλλά στην πραγματικότητα ο λόγος γίνεται για τον (και όχι την) Αυλώνα.
Παραμένοντας σε… καλλιτεχνικό mood αλλά βγαίνοντας από την περιφέρεια της πρωτεύουσας, φτάνουμε στα περίφημα Σάλωνα (στα οποία κατά το δημοτικό άσμα, σφάζουν αρνιά), γνωρίζοντας ότι μιλάμε για την Άμφισσα, της οποίας το όνομα άλλαξαν οι Γάλλοι κατακτητές σε Le Sole. Ανάλογη είναι και η ιστορία της κοντινής Λαμίας, το όνομα της οποίας αποδίδεται στον γιο του μυθικού Ηρακλή και της Ομφάλης, Λάμο, ενώ σύμφωνα με άλλη εκδοχή, πήρε το όνομα από την ομώνυμη κόρη του Ποσειδώνα.
Ήδη πάντως από τον μεσαίωνα αποκαλούνταν Ζητούνι, χωρίς κανείς να μπορεί να πει με βεβαιότητα πότε πήρε πίσω την παλιά ονομασία της.
Τέλος, μια πόλη που αξίζει να μπει σε αυτήν την κουβέντα είναι η ακριτική Αλεξανδρούπολη. Πιθανότατα πολλοί να την συνδέουν με τον Μέγα Αλέξανδρο και την αρχαιότητα, αλλά τα πράγματα δεν είναι έτσι. Άλλωστε η πόλη ιδρύθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα από ντόπιους ψαράδες και κατοίκους μικρότερων χωριών.
Τότε, με την περιοχή να μην έχει ενωθεί ακόμη με την ελεύθερη Ελλάδα, λεγόταν Δεδέαγατς (ή Δεδεαγάτς) που προέρχεται από το τουρκικό Δεδέ-Αγάτς που σημαίνει το «δέντρο του παππού». Λένε ότι ένας σοφός γέροντας συνήθιζε να κάθεται κάτω από τις πολλές βελανιδιές κι έδωσε τελικά το όνομά του, το οποίο άλλαξε οριστικά και αμετάκλητα μετά την απελευθέρωση της πόλης το 1920.
Η αρχική ιδέα ήταν να ονομαστεί Νεάπολη, αλλά μετά την επίσκεψη του τότε βασιλιά Αλέξανδρου του Α’, προέκυψε το Αλεξανδρούπολη προς τιμήν του μονάρχη.