Πώς είναι να γίνεται κάποιος ο λόγος που συνέρχεται το ανφάν γκατέ της ελληνικής ραπ σκηνής και μοιράζεται την οθόνη μαζί με άλλους; Πώς είναι να φτιάχνει κανείς ένα ντοκιμαντέρ όπως το Arte Povera και να αλλάζει αντιλήψεις γύρω από τη μουσική; Ο Beats Pliz δίνει τις απαντήσεις.
Ο γνωστός παραγωγός της ραπ σκηνής, έφτιαξε ένα άλμπουμ και ένα ντοκιμαντέρ για αυτό, το Arte Povera, με το οποίο ενώνει την ραπ με την κλασική μουσική και παραδίδει ένα σεμινάριο κατανόησης γύρω από τη μουσική και την τέχνη εν γένει.
Το Arte Povera είναι ένα προϊόν μιας ψυχικής ανάγκης, μιας καλλιτεχνικής ανησυχίας και μιας σύμπραξης καλλιτεχνών που απάντησαν στο κάλεσμα του Beats Pliz, όπως απάντησε αυτός στο δικό μου κάλεσμα για συνέντευξη. Ιδού!
– Πώς ξεκινάει η πορεία του Arte Povera; Από την ιδέα που είχες μέχρι να το οργανώσεις και να αρχίσει η παραγωγή;
Ξεκινάει αρκετά χρόνια πριν δοκιμάζοντας να μετατρέπω μελωδίες με μια πιο συμφωνική προσέγγιση. Θυμάμαι τον εαυτό μου πιτσιρικά να ακούω samples κλασικής μουσικής σε διάφορα μουσικά είδη και να ψάχνω σαν τρελός να βρω και άλλα τέτοια κομμάτια. Δεν έβρισκα πουθενά και αυτή η ανάγκη μεγάλωνε όσο μεγάλωνα και εγώ.
Όταν πλέον έγινε σκληροπυρηνικός ραπ ακροατής έψαχνα επίσης σαν τρελός να ακούσω ραπ beats με ήχο κλασικής μουσικής οπότε αποφάσισα σκεπτόμενος σαν fan ότι αν δεν υπάρχει θα δοκιμάσω να το κάνω εγώ, ώστε να μπορώ να το ακούω τουλάχιστον.
Πήρα 12 beats που είχα στην άκρη, μετέτρεψα τις μελωδίες από ένα midi piano roll σε συμφωνικές παρτιτούρες για ορχήστρα και ξεκίνησα να μελετάω το κάθε βήμα, κάτι που μου πήρε πολλά χρόνια. Οι πιθανότητες αποτυχίας ήταν μεγάλες οπότε μελετούσα την κάθε μου κίνηση με πολλά backup plans ώστε να είμαι σίγουρος ότι αυτή η σκέψη θα γίνει mp3s πάση θυσία.
– Ο τίτλος Arte Povera μπορεί να μεταφραστεί ως Φτωχή Τέχνη, ως Τέχνη από φτωχά υλικά ή ως Τέχνη των Φτωχών, που είναι ένα διαφορετικό νόημα. Το πρώτο σημαίνει ότι η μουσική (σε όποιο στάδιο της) είναι μια τέχνη που δεν προσφέρει υλικό πλούτο, το δεύτερο ότι φτιάχνεται από “φτωχά” υλικά και το τρίτο ότι απευθύνεται σε χαμηλά λαϊκά στρώματα. Στο δικό σου το μυαλό τι εξυπηρετούσε η επιλογή αυτού του τίτλου;
Η σκέψη μου ήταν ότι σε αυτή την “σχολή” τέχνης χρησιμοποιούσαν υλικά που βρίσκανε μέχρι και στον δρόμο. Αυτό μου θύμισε πολύ το sampling που κάνανε σε rap beats απο τις ρίζες του rap. Με τον ίδιο τρόπο δηλαδή, βρίσκανε μουσική “πεταμένη” σε βινύλια και φτιάχνανε νέα μουσική ανακυκλώνοντας τον ήχο. Αυτή η διαδικασία μου θύμισε πολύ αυτό που ήθελα να κάνω. Η τέχνη της φτώχειας είναι το arte della poverta που έκανα τατου και αυτό είναι το motto αν θες, που στο μυαλό μου σημαίνει “η τέχνη αυτού που δεν έχει κάτι για να φοβάται να το χάσει”.
– Απ’ όσα κατάλαβα βλέποντας το ντοκιμαντέρ, με σχεδόν όλα τα παιδιά έχετε μοιραστεί μια κοινή πορεία, έχετε βρεθεί παρόντες ο ένας στην άνοδο του άλλου αλλά και στις στιγμές καθόδου που έρχονται κατά καιρούς. Αυτή η αδελφοσύνη που βλέπουμε στη ραπ σκηνή, δεν συναντάται αλλού. Τουλάχιστον στο φαίνεσθαι. Γιατί πιστεύεις ότι συμβαίνει αυτό;
Πιστεύω ότι γίνεται γιατί στο ραπ βλέπεις 100% την προσωπικότητα του καλλιτέχνη χωρίς φίλτρα. Ο ίδιος είναι ο στιχουργός, ο μουσικός, ο παραγωγός και πάει λέγοντας. Δεν είναι είδος που φτιάχνεται ο καλλιτέχνης ως “προϊόν”, οπότε αν ακούς την μουσική του τότε είναι σαν να ξέρεις και ένα τεράστιο κομμάτι της προσωπικότητας του.
Έτσι, όλοι μας νιώθουμε μία σύνδεση κάνοντας αυτή την μουσική γιατί δείχνουμε τον απαιτούμενο σεβασμό στον άλλον ξέροντας τι έχει περάσει για να καταφέρει την πορεία του. Επίσης, όλοι δουλεύουμε με τον ίδιο στόχο λίγο πολύ, να ακουστεί η μουσική μας παντού χωρίς φίλτρα.
– Η κάθε μουσική έχει μια καταγωγή και ένα πρωταρχικό στόχο. Οι εποχές μεταβάλλουν κάποια πράγματα. Κάποιες φορές μπορεί να κατηγορηθείτε από το κοινό ότι ξεπουληθήκατε για το mainstream ή κάτι τέτοιο. Τι θα απαντούσες σε έναν τέτοιο ισχυρισμό;
Θα απαντούσα ότι αν και εφόσον έχει γίνει πλέον ξεκάθαρο ότι ο κάθε καλλιτέχνης σε αυτό το είδος είναι αυτοδημιούργητος και ακούς αφιλτράριστα αυτό που θέλει να εκφράσει, τότε το επόμενο βήμα θα ήταν να καταλάβει ότι ο ισχυρισμός θα έπρεπε να μείνει για τον καλλιτέχνη και όχι για το είδος.
Κάθε σκηνή έχει διαφορετικά lanes και ηχοχρώματα, πόσο μάλλον στο ραπ, οπότε το να τσουβαλιάζεις ένα ολόκληρο είδος επειδή ένας καλλιτέχνης θέλει να κάνει κάποιες κινήσεις που δεν αρέσουν, κατά την προσωπική μου άποψη πάντα, είναι λάθος. Έχεις την επιλογή να διαλέξεις ποιον καλλιτέχνη θαυμάζεις και ποιον όχι, οπότε μείνε σε αυτό και μην βαφτίζεις μια σκήνη που έχει εκατοντάδες ακόμα καλλιτέχνες να ακούσεις.
– Η τέχνη που έχεις επιλέξει να υπηρετείς, έχει φορμαλιστικούς περιορισμούς, πιο αυστηρά στεγανά ή είναι απόλυτα ελεύθερη;
Εξαρτάται το τι θέλεις να φτιάξεις. Το ραπ ξεκίνησε με manipulation ηχητικών samples από ήδη ηχογραφημένα τραγούδια, κάτι το οποίο δεν κόστιζε τίποτα παρα μόνο ένα recodplayer και έναν καταγραφέα. Αυτό θα μπορούσε να μείνει αρκετό μέχρι τον επόμενο πειραματισμό. Σε αυτό που διάλεξα να κάνω εγώ χρειάστηκε ένα μπάτζετ που μου κόστισε χρόνια δουλειάς. Αυτό δεν ήταν όμως απαραίτητο, ήταν απλά πειραματισμός.
Θα μπορούσα να το είχα κάνει με φθηνά vst plugins που μιμούνται όργανα και να μου έβγαινε πάμφθηνο. Εγώ επέλεξα να δοκιμάσω τον πραγματικό ήχο κάθε οργάνου συμφωνικής ορχήστρας όπως την είχα φανταστεί και αυτό ήταν κάτι που γνώριζα ότι θα μου κοστίσει πολύ με το ενδεχόμενο να μην μου γυρίσουν και πότε πίσω αυτά τα λεφτά. Το είδος όμως σαν είδος, είναι απόλυτα ελεύθερο και μπορεί ο καθένας να ξεκινήσει με μηδενικό μπάτζετ.
– Πιστεύεις ότι τη σήμερον ημέρα έχει νόημα να διατηρούμε τέτοιες ταμπέλες; Το λέω με την έννοια ότι η ραπ για παράδειγμα έχει αγκαλιάσει πολλά είδη, η επιτυχία της μέσω της «τραπ» την έχει κάνει και κυρίαρχη και όλοι σας πειραματίζεστε ταυτόχρονα με διαφορετικά είδη, μελωδίες, συνθέσεις.
Η ταμπέλα για μένα είναι ραπ. Ο ήχος μπορεί να είναι τραπ ή drill ή κάτι άλλο. Μην τα συγκρίνουμε σαν να είναι διαφορετικά πράγματα. Το τραπ ως μία υποκατηγορία του ραπ έφερε ένα νέο κύμα που αναγνωρίζει επιτυχία αλλά παραμένει ραπ. Για μένα οι ταμπέλες αφορούν μόνο την εξήγηση στον ήχο που θα διαλέξει ένας ράπερ να πατήσει.
Ο λόγος που τα μέσα επιμένουν να βάζουν διαφορετικές ταμπέλες είναι ανούσιος. Κάθε υποκατηγορία έχει τον ήχο της και κάθε χρόνο αυτά φρεσκάρονται με μεγάλη εξέλιξη στην Ελλάδα και το θαυμάζω πολύ. Οι Έλληνες παραγωγοί στο ραπ είδος έχουν φτάσει σε πολύ υψηλά επίπεδα και αυτό ανεβάζει την εικόνα του είδος πολύ.
– Χρειάζεται πόνος, οδύνη και κοινωνική ενσυναίσθηση για να παράξεις τέχνη της μορφής που παράγεις εσύ;
Θεωρώ ότι χρειάζεται πολύ δημιουργικότητα και πολύ επιρροή από το περιβάλλον. Μια δουλειά που θα μπορέσει να μείνει ως classic είναι μια δουλειά που θα κάνει το κοινό relate εκείνη την περίοδο. Ένα album δηλαδή που θα μπορέσει να αποτυπώσει την πραγματικότητα που ζει εκείνη την περίοδο μέσα από τα μάτια του εκάστοτε καλλιτέχνη.
Αν αυτή η χρονική περίοδος χρειάζεται πόνο αυτό δεν θα οφείλεται στην παραγωγή του έργου, θα οφείλεται στο περιβάλλον του καλλιτέχνη. Την στιγμή που ο καλλιτέχνης μπορέσει να μεταφέρει όλη του την επιρροή σε δημιουργική έκφραση, τότε πιστεύω θα έχει το πιο αληθινό και χαρακτηριστικό αποτέλεσμα. Άρα, αν ο καλλιτέχνης είναι διαθέσιμος ως προς την επιρροή και την δημιουργικότητα, θα υπάρξει ένα classic αποτέλεσμα με διάρκεια στον χρόνο σαν μία ιστορική καταγραφή εκφραστικότητας.
– Αν είχες τη δύναμη, ποια 3 πράγματα θα άλλαζες στην κοινωνία, από πολύ μικρά μέχρι πολύ μεγάλα;
Θα αφαιρούσα τον ρατσισμό από την ρίζα του, θα επένδυα την διπλάσια δύναμη στην δημόσια εκπαίδευση και θα έδινα περισσότερο λόγο στην τέχνη. Νομίζω δεν χρειάζεται να επεκταθώ, οι λόγοι είναι ξεκάθαροι.
– Ποια είναι η πηγή της έμπνευσης σου;
Τα πάντα γύρω μου. Από μουσική, ταινίες μέχρι και τα γκράφιτι και τις ταγκιές που έχουν οι τοίχοι στο στενό μου. Είμαι απλά ένα σφουγγάρι που βλέπει και φιλτράρει τα πάντα γύρω του και όταν έρθει η ώρα για έκφραση τα αφήνω όλα να βγουν.
Ακούω άπειρες ώρες μουσική από πολλά διαφορετικά είδη, βλέπω πολλές ταινίες και σειρές από blockbusters μέχρι κάτι ερασιτεχνικό που θα τύχει να βρεθεί μπροστά μου, τυχαίνει να συνεργάζομαι με καλλιτέχνες που κάνουν συχνά περιοδείες και βλέπω καινούργια μέρη οπότε όλα αυτά μου μένουν πολύ χαρακτηριστικά στο μυαλό μου και τα αποτυπώνω εύκολα.
– Οι ράπερ βγάζουν μια εικόνα ότι είναι έτοιμοι να μπουν σε μάχη χωρίς δεύτερη σκέψη, σαν να είναι ατρόμητοι, άτρωτοι. Το ίδιο κι όσοι βρίσκονται γύρω τους, παραγωγοί κλπ. Εσύ το νιώθεις αυτό; Φοβάσαι ποτέ; Όχι μόνο για τη δική σου ζωή, αλλά και των γύρω σου;
Η ραπ σαν είδος ήταν από την ρίζα της επαναστατική και παραμένει έως τώρα. Πολλές φορές είναι και μια αντιδραστική μορφή έκφρασης οπότε είναι απολύτως λογικό να σου δίνει την εικόνα ότι είναι έτοιμοι να παλέψουν για τα πιστεύω τους. Επίσης σαν είδος για πολλά χρόνια ήταν περιθωριοποιημένο οπότε υπάρχει ένα μεγάλο συναίσθημα αδικίας. Για την δική μου ζωή δεν έχω να φοβηθώ κάτι αλλά αυτό που νιώθω από τον κύκλο μου είναι ότι δεν φοβάσαι να χάσεις κάτι που έφτιαξες μόνος σου εφόσον δεν σου δόθηκε ποτέ και το κατέκτησες με την αξία σου.
– Τι σε κάνει χαρούμενο;
Το να δοκιμάζω νέα πράγματα και να κερδίζω feedback από τον ακροατή. Δεν υπάρχει μεγαλύτερος φόβος και θλίψη όταν κυκλοφορείς μια δουλειά σου και περνάει απαρατήρητη. Είναι σαν να μην έκανες τίποτα ενώ μπορεί να έχεις φτύσει αίμα για να το καταφέρεις.
Όταν όμως δοκιμάζεις κάτι διαφορετικό και κερδίζεις feedback από τον κόσμο, κι ας μην είναι πάντα απόλυτα θετικό, νιώθεις ότι με κάποιον τρόπο άλλαξες για λίγο τον κόσμο. Έτσι νιώθω εγώ τουλάχιστον. Κάθε μήνυμα εντυπώσεις που έχω δεχτεί για το Arte Povera με έχει κάνει ιδιαίτερα χαρούμενο.
– Όταν φτιάχνεις ένα τέτοιο καλλιτεχνικό πόνημα, νιώθεις ένα άδειασμα μετά; Σε βαθμό που να θέλεις ένα μεγάλο διάστημα να αφήσεις την παραγωγή μουσικής στην άκρη και να αναζητήσεις νέες ιδέες;
Στην δική μου περίπτωση νιώθω απόλυτη εξουθένωση λόγο του ότι εκτός από το δημιουργικό κομμάτι είχα να αναλάβω και όλο το τεχνικό κομμάτι. Από μίξεις μέχρι μοντάζ και γραφιστικά. Οπότε νιώθω ότι θέλω να μην ξανά κάτσω σε υπολογιστή για μήνες.
Αυτό βέβαια κρατάει πολύ λίγο γιατί όταν παίρνεις το feedback που σου εξήγησα πριν αρχίζεις να σκέφτεσαι ότι υπάρχουν και μεγαλύτερα πράγματα που θα μπορούσες να κάνεις οπότε η δημιουργικότητα γίνεται εθιστική.
Το συναίσθημα που είναι πολύ έντονο όμως θα έλεγα είναι η απελευθέρωση γιατί από την ιδέα μέχρι την κυκλοφορία, η αίσθηση της αφοσίωσης σε κυριεύει σε βαθμό που τίποτα άλλο δεν έχει αξία. Όταν φτάσει η στιγμή της κυκλοφορίας νιώθω ότι απελευθερώνεσαι πλέον και μπορείς να ασχοληθείς και με οτιδήποτε άλλο.
* Το Arte Povera – The Album κυκλοφορεί σε όλα τα ψηφιακά καταστήματα και τις streaming υπηρεσίες από τη Minos EMI, a Universal Music Company. Βρείτε το εδώ.
** Φωτογραφίες: Δήμος Καμσής/Intime