Τρεις ολόκληρους μήνες. Τρεις. Ο κόσμος, με την γνωστή προσαρμοστικότητα στα όρια της απάθειας, μοιάζει να έχει προχωρήσει παρακάτω μετά το αρχικό σοκ και να δίνει την αίσθηση πως δεν… τρέχει και κάτι.
Όμως, ξέρετε κάτι; Τρέχει και παρατρέχει: ο πόλεμος στην Ουκρανία μαίνεται και οδεύει στον τρίτο μήνα της ειδεχθούς ζωής του, στερώντας στο διάβα του πολλές ζωές αθώων ανθρώπων. Το χειρότερο όλων είναι πως δεν «προβλέπεται» στο εγγύς μέλλον παύση των εχθροπραξιών, κάτι που σημαίνει πως πολίτες θα συνεχίσουν να πεθαίνουν για έναν κούφιο σκοπό.
Η αλήθεια φυσικά για το τι ακριβώς συμβαίνει μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει προ πολλού αφήσει τον επιθανάτιο ρόγχο της, και ουδείς- πλην ελαχίστων- μπορεί να πει μετά βεβαιότητος ποιος «κερδίζει» (αν και, φυσικά, είναι παγκοίνως γνωστό πως σ’ έναν πόλεμο δεν υπάρχουν νικητές και ηττημένοι).
Μεταξύ σοβαρού και αστείου (όσο, τέλος πάντων, μπορεί κάτι να χαρακτηριστεί ως «αστείο», όταν μιλάμε για πόλεμο), λεγόταν πως πρόθεση του Βλαντίμιρ Πούτιν ήταν το να μετατρέψει την Ρωσία σε ΕΣΣΔ, επεκτείνοντας τα σύνορά της και αναλαμβάνοντας εκ νέου τα ηνία της Ένωσης.
Και μπορεί κανείς να μη γνωρίζει απτά πράγματα για την εξέλιξη του πολέμου, όμως υπάρχουν μερικές αλήθειες που, με βάση τα στείρα νούμερα, δεν αμφισβητούνται: πράγματι, η Μόσχα δείχνει πως γίνεται ξανά ΕΣΣΔ- όμως όχι όπως ενδεχομένως το είχε στο μυαλό του ο ηγέτης της.
Παρά τους συνεχείς ισχυρισμούς περί του πόσο ισχυρό είναι το ρούβλι και ότι οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν από την πλευρά της Δύσης δεν έχουν επηρεάσει στο ελάχιστο την οικονομία της Ρωσίας, η πραγματικότητα απέχει πόρρω.
Κι αυτό γιατί τα ευρώ και τα δολάρια είναι ολοένα και πιο δυσεύρετα στην Ρωσία, με αποτέλεσμα οι μαυραγορίτες και οι τράπεζες να τ’ ανταλλάσσουν πολύ πιο πάνω από την επίσημη ισοτιμία. «Οι τράπεζες δεν έχουν καθόλου ξένο συνάλλαγμα ή απλά χρεώνουν υπέρογκα ποσά για τις συναλλαγές. Η μαύρη αγορά αποτελεί ύστατη λύση και δε θα το πρότεινα σε κανέναν», λέει σχετικά ο Μπόρις, γιατρός από την Μόσχα που έψαχνε προσφάτως συνάλλαγμα.
Παρά το γεγονός πως ο πόλεμος στην Ουκρανία απειλεί να βυθίσει αύτανδρη την οικονομία της χώρας, υπάρχει το «παράδοξο» της αύξησης της ισοτιμίας ρουβλίου-δολαρίου κατά 25%.
Αυτό, ωστόσο, είναι δώρο-άδωρον: οι απλοί Ρώσοι πολίτες απλά δεν έχουν τη δυνατότητα να εκμεταλλευτούν την αύξηση της συγκεκριμένης ισοτιμίας. Οι εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου, όπως και τα capital controls, έχουν παραμορφώσει την επίσημη ισοτιμία, με το ρούβλι, στην πραγματικότητα, να έχει καταγράψει πτώση της τάξης του 20% τόσο στα επίσημα ανταλλακτήρια συναλλάγματος όσο και στη μαύρη αγορά, θυμίζοντας σε πολλούς εικόνες της Σοβιετικής εποχής.
Αυτή η κατάσταση διαμορφώνει την ισοτιμία στη μαύρη αγορά στα 73 έως και 75 ρούβλια το δολάριο, την στιγμή που η επίσημη βρίσκεται στα 63,4! Μιλάμε, δηλαδή, για μία χαώδη διαφορά που «πληγώνει» τους πολίτες.
Αν μέσα σε όλ’ αυτά υπολογίζουμε και το ότι με βάση τους νέους κανονισμούς της ΚΤ της χώρας, οι τράπεζες μπορούν να ανταλλάξουν δολάρια και ευρώ τα οποία έχουν παραλάβει από τις 9 Απριλίου κι έπειτα, αλλά οι ιδιώτες έχουν ως ανώτατο όριο ανάληψης τα $10.000 (κι αυτό για λογαριασμούς που άνοιξαν πριν τις 9 Μαρτίου) και δικαιούνται να πάρουν και στα ταξίδια τους στο εξωτερικό πάλι μέχρι 10.000 δολάρια, καταλαβαίνει εύκολα κανείς πως πρόκειται για capital controls τα οποία απλά δεν ονομάζονται… capital controls.
Οι κυρώσεις της Δύσης, τα capital controls και η απομάκρυνση της Ρωσίας από το διεθνές σύστημα SWIFT, έχουν περιορίσει τις εξαγωγές από τη χώρα και την πιθανότητα εκροής κεφαλαίων. Παράλληλα, οι κυρώσεις επιτρέπουν την εισαγωγή πετρελαίου, φυσικού αερίου και λοιπών εμπορευμάτων από τη Δύση, τροφοδοτώντας το Κρεμλίνο με δισεκατομμύρια ξένου συναλλάγματος.
Τα μέλλον φαντάζει ακόμα πιο δυσοίωνο σε οικονομικό επίπεδο για τη Ρωσία, καθώς οι προβλέψεις κάνουν λόγο για πτώση της ισοτιμίας στο ρούβλι έως και 10% μέχρι τα τέλη του 2022 και ενός (εξωφρενικού, είναι η αλήθεια) 20% μέχρι και τον Δεκέμβρη του 2023, κι αυτό κυρίως λόγο των εμπάργκο που έχει επιβάλει η Ευρωπαϊκή Ένωση στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.
«Η Ρωσία δε θα έχει τη δυνατότητα αντιστάθμισης της οικονομικής ύφεσης που θα δημιουργηθεί λόγω του πολέμου στην Ουκρανία», λένε χαρακτηριστικά οι ειδήμονες επί των οικονομικών.
Είναι κάτι παραπάνω από σαφές, λοιπόν, πως (τουλάχιστον σε ό,τι έχει να κάνει με την οικονομία της) η Ρωσία πλήττεται σφόδρα, ανεξαρτήτως του τι διατυμπανίζει η Μόσχα. Ο πόλεμος φθείρει και την ίδια σε τεράστιο βαθμό και δεν είναι όλα… ρόδινα όπως τα παρουσιάζουν τα Μέσα της Ρωσίας.
Ο Πούτιν, είναι δεδομένο πια, δέχεται αρκετή πίεση. Το μεγάλο ερώτημα που αρχίζει να διαφαίνεται όσο περνάει ο καιρός είναι το ποια θα είναι η τελική του αντίδραση.
Δυστυχώς, ουδείς μπορεί να σου εγγυηθεί πως θα πρυτανεύσει η (όποια) λογική, όταν ένας γίγαντας βρίσκεται στριμωγμένος στη γωνία…