Ποια είναι τα όρια της ανθρώπινης λογικής; Υπάρχει μέσα σε όλους μας άραγε ένα σημείο που αν το ξεπεράσουμε, αυτόματα θα μεταβούμε στον κόσμο του παραλογισμού; Και στην τελική, τι σημαίνει λογική και τι σημαίνει παραλογισμός; Έτσι κι αλλιώς, όλα αυτά δεν είναι δικές μας επινοήσεις για να μπορούμε να συνυπάρχουμε; Άλλωστε, αυτό που στις αντιλήψεις ενός συγκεκριμένου πολιτισμού μπορεί να μοιάζει πέρα για πέρα λογικό, στις αντιλήψεις ενός άλλου πολιτισμού να είναι ο ορισμός του παραλόγου.
Η έννοια του πολέμου μοιάζει να είναι η μεγαλύτερη αντίφαση στις ανθρώπινες κοινωνίες. Δεν υπάρχει κανείς που να τον αντιλαμβάνεται ως ένα λογικό γεγονός αλλά πρόκειται για μια εδραιωμένη πραγματικότητα που όσο και αν έχει προχωρήσει η ανθρωπότητα μοιάζει ανίκανη να αποβάλει: σε έναν κόσμο με απόλυτα καθορισμένα τα όρια της λογικής, ο σύγχρονος πολιτισμός έχει εδραιώσει ως συστηματική του μέθοδο για την επίλυση των διακρατικών ανταγωνισμών μια διαδικασία -τον πόλεμο- που ο ίδιος ορίζει ως παράλογη.
Το 1979, σε μια περίοδο που οι αναμνήσεις από τον πόλεμο του Βιετνάμ ήταν ακόμα νωπές, ο Φράνσις Φορντ Κόπολα επιχείρησε να αναμετρηθεί με αυτή την αντίφαση: το «Αποκάλυψη Τώρα» που έφερε την σκηνοθετική υπογραφή του πιο χαρακτηριστικού εκπροσώπου της χρυσής γενιάς σκηνοθετών του New Hollywood, είναι μια σπουδή πάνω στην επίδραση του πολέμου στο άτομο και στο πως νομοτελειακά το αλλάζει άπαξ και μπει στην καθημερινότητά του.
«Ήταν παιδιά που νοσταλγούσαν την πατρίδα και περίμεναν να τελειώσει ο πόλεμος για να γυρίσουν σε αυτή. Εγώ ήξερα πως δεν υπάρχει πια καμία πατρίδα για εμάς», θα πει σε μια στιγμή της ταινίας ο βασικός της πρωταγωνιστής, ο λογαχός Γουίλαρντ που «ζωντανεύει» στο «Αποκάλυψη Τώρα» από τον Μάρτιν Σιν στην αντικειμενικά σημαντικότερη ερμηνεία της καριέρας του. Ο Γουίλαρντ είναι ένας άνθρωπος που μισεί τον πόλεμο αλλά ταυτόχρονα είναι εθισμένος σε αυτόν. Γνωρίζει πως τον έχει αλλοιώσει καθοριστικά αλλά δεν δίνει δεκάρα για αυτό: έχει συμβιβαστεί με την κατάντια του και δεν έχει καμία όρεξη να κάνει κάτι για να την διορθώσει.
Ο συνταγματάρχης Κουρτζ από την άλλη –το οποίο με τη σειρά του ζωντανεύει ένας επιβλητικός Μάρλον Μπράντο σε μια ερμηνεία που είναι καταδικασμένη πάντα να συγκρίνεται ευθέως με την έτερη μεγάλη ερμηνεία του, αυτή του «Νονού»- μπορεί να υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους στρατιωτικούς στην ιστορία των ΗΠΑ αλλά πλέον έχει αυτομολήσει, έχει αποσυρθεί στα βάθη της ζούγκλας και διοικεί ως αληθινός Θεός την κοινότητα ιθαγενών και στρατιωτικών που έχει φτιάξει, οι οποίοι αντιλαμβάνονται τους εαυτούς τους περίπου ως μαθητές ενός σύγχρονου Ιησού.
Ο Γουίλαρντ αναλαμβάνει μια επικίνδυνη και απόρρητη αποστολή: να μεταβεί στο άτυπο βασίλειο του συνταγματάρχη Κουρτζ και «να τερματίσει» τη βασιλεία του, να τον σκοτώσει δηλαδή. Το ταξίδι θα είναι μεγάλο και επικίνδυνο και οι δυο άντρες θα συναντήσουν ο ένας τον άλλο μόνο στο τέλος του. Αλλά η συνάφεια μεταξύ τους είναι εξώφθαλμη πριν καν αντικρίσουν ο ένας τον άλλο: είναι θύματα μιας κοινής κατάστασης, απλά ο Κουρτζ έχει βρει τρόπο αυτή η κατάσταση να τον εξυψώσει. Ο Γουίλαρντ ξέρει ότι αυτή η γοητεία που ασκεί επάνω του η σχεδόν μυθική ύπαρξη του Κουρτζ δεν είναι μια ορθή εξέλιξη. Αλλά πως να αντισταθεί σε εκείνη ένας άνθρωπος σαν αυτόν.
Το «Αποκάλυψη Τώρα», πέρα από έναν υπαρξιστικό, αντιπολεμικό ογκόλιθο είναι η ταινία που αφού κοίταξε στα μάτια την συλλογική ενοχή και τα συλλογικά τραύματα της αμερικάνικης κοινωνίας έπειτα από τον πόλεμο του Βιετνάμ, δεν τους χάρισε ούτε κάστανο, αλλά αντίθετα, σαδιστικά αλλά με ξεκάθαρο κίνητρο δικαιοσύνης, κατήγγειλε τους φορείς τους ως αληθινούς δολοφόνους. Η αφήγηση που ανά στιγμές φλερτάρει με τον σουρεαλισμό και η υπόρρητη σατιρική διάθεση του «Αποκάλυψη Τώρα» συνδυάζεται αρμονικά με την ανάδειξη του σκοταδιού που κατακλύζει την ψυχή μέσα σε μια πολεμική διαδικασία και ο Κόπολα, προβοκάτορας και ριζοσπάστης όσο δεν πάει, παραδίδει ένα αληθινό έπος, που αυτονόητα στέκει στην κορυφή της λίστας με τις καλύτερες αντιπολεμικές ταινίες όλων των εποχών.
Αυτές τις μέρες το Ertflix φιλοξενεί την redux έκδοση του «Αποκάλυψη Τώρα», μεγαλύτερη κατά μισή ώρα από την εκδοχή που παίκτηκε στα σινεμά το μακρινό 1979. Κάνε τη χάρη στον εαυτό σου και μην τολμήσεις να χάσεις την ευκαιρία να την δεις πριν κατέβει. Δύσκολα βιώνεται ξανά τέτοια κινηματογραφική εμπειρία.