Από το τέλος του 2022, το Babylon είχε ανακηρυχθεί ως η πιο αμφιλεγόμενη ταινία της χρονιάς στο Χόλιγουντ. Τότε, είχε γίνει ένα ειδικό screening σε δημοσιογράφους και είχε υπάρξει ένας διχασμός.
Οι μισοί έκαναν λόγο για ένα σινεματικό αριστούργημα. Οι άλλοι μισοί για μια απογοήτευση και για έναν κινηματογραφικό αχταρμά που υποβαθμίζει όσους συμμετείχαν σε αυτό.
Το Babylon ήταν από τις ταινίες που περίμενα περισσότερο από κάθε άλλη να δω. Οι λόγοι ήταν 3: Μάργκοτ Ρόμπι, Μπραντ Πιτ, Ντέιμιαν Σαζέλ. Όχι απαραίτητα με αυτή τη σειρά, αλλά απαραίτητα με τη Μάργκοτ πρώτη και τον Πιτ δεύτερο. Άρα, απαραίτητα με αυτή τη σειρά.
Η Μάργκοτ Ρόμπι γιατί ακόμα και στον αχταρμά του Ντέιβιντ Ο΄Ράσελ, το Amsterdam, με έκανε να μην μισήσω τον σκηνοθέτη, όπως έπαθε ο Ρέιφ Φάινς στον ρόλο του στο The Menu που λέει ότι θα σκοτώσει τον πρωταγωνιστή μιας ταινίας που είδε στο μοναδικό του ρεπό και ήταν σπατάλη 2 ωρών από τη ζωή του.
Ο Μπραντ Πιτ γιατί μπορεί τα τελευταία πολλά χρόνια να παίζει πάνω κάτω την ίδια φυσιογνωμία και με την ίδια καλτίλα στην έκφραση, αλλά είναι πανέμορφος ο κερατάς και γοητευτικός όσο δεν πάει.
Ο Σαζέλ έρχεται τρίτος, αλλά και πάλι έχει την απεριόριστη αγάπη μου γιατί το La La Land είναι από τις 5-10 ταινίες της περασμένης δεκαετίας που θα μνημονεύω μέχρι να ψοφήσω.
Γι΄αυτούς τους 3 λόγους δε θα μπορούσα ποτέ να είμαι στο δεύτερο άκρο των ανθρώπων που είδαν το Babylon. Ή σε μια κατάσταση αδιαφορίας θα ήμουν ή που θα το λάτρευα. Και συνέβη το δεύτερο.
Πώς να μη συμβεί όταν υπάρχει αυτή η φανταστική εναρκτήρια σκηνή με την ταχύτατη κινηματογράφιση και εναλλαγή πλάνων, με την γρήγορη μουσική, με τα όργια, με τον σουρεαλισμό, με το χιούμορ, με όλα όσα μπορεί να υπάρχουν;
Είναι μια σκηνή όπου γίνεται ένα πριβέ πάρτι στο Χόλιγουντ, με καλεσμένους ανθρώπους που εργάζονται στην παιδική ακόμα βιομηχανία του σινεμά, του βωβού σινεμά, όπου κατανοεί κάποιος τι πραγματικά είναι η ελευθερία, η ελευθεριότητα, η ανυπαρξία των ταμπού και των κοινωνικών καταπιέσεων.
Μπορεί να λέμε παντού ότι το παρελθόν ήταν χειρότερο λόγω του συντηρητισμού, αλλά με τον καμβά που αποτυπώνει ο Σαζέλ, όπως ακριβώς το οραματίζεται, το ονειρεύεται, το νιώθει, το Χόλιγουντ πριν έρθουν οι ομιλούσες ταινίες, είναι ένας παράδεισος, ένας προαγωγός ανόθευτων ονείρων.
Εκεί όπου μια τυχάρπαστη κοπέλα όπως η Νέλι ΛαΡόι (Ρόμπι), μπορεί να εμφανιστεί απρόσκλητη στο πάρτι και με την τρέλα στο βλέμμα και τη συμπεριφορά της, να μπει και να πάρει πάνω της όλα τα βλέμματα.
Σταρ ή γεννιέσαι ή δε γεννιέσαι, δε γίνεσαι. Αυτό λέει η ΛαΡόι στον Μανουέλ Τόρες, έναν βοηθό στην οργάνωση του πάρτι που γίνεται το εισιτήριο της για να μπει και να γνωρίσει παραγωγούς, ηθοποιούς και πολλούς ακόμα.
Αυτή η εναρκτήρια σκηνή είναι ο ορισμός του υπερθεάματος και η μαγεία της κινηματογράφισης. Ο Σαζέλ χρησιμοποιεί όσα μέσα διαθέτει για να συνθέσει τα στοιχεία της εποχής.
Σε μια εποχή που η υπόλοιπη Αμερική βάδιζε προς το κραχ, το Λος Άντζελες, το Χόλιγουντ, οι άνθρωποι που ζούσαν εκεί, μάθαιναν το σεξ για απόλαυση και διάφορες άλλες καταχρήσεις και του έδιναν να καταλάβει.
Σε αυτές τις 3 ώρες του, το Babylon είναι σαν να έχεις βάλει σε fast forward ένα βιβλίο του Φιτζέραλντ.
Είναι όντως πολλές οι 3 ώρες. Ίσως ένα 20λεπτο θα μπορούσε να λείπει. Αλλά δεν είναι τέτοιο αυτό το 20λεπτο που να χαλάει την εικόνα. Με τίποτα.
Δίνει και χρόνο στον θεατή να επανέλθει σε μια ηρεμία από το ανυψωτικό ψυχικά πρώτο 90λεπτο, όπου όλοι κατακτούν τα όνειρα τους, μπαίνουν στον κόσμο του θεάματος, ταξιδεύουν στους τόπους των στούντιο, όπου όλα είναι πιθανά και η ζωή φαντάζει πανέμορφη.
Κάπου εκεί είναι που οι σταρ του βωβού σινεμά καλούνται να μάθουν τους νέους κώδικες, τον ήχο που φέρνει το κείμενο αντί των cut που εμφανίζονται ατάκες σε μια μαύρη οθόνη, άρα να αλλάξουν ως ηθοποιοί. Κάποιοι έρχονται αντιμέτωποι με την αντίληψη πως σε ομιλόν σινεμά, δεν είναι το ίδιο καλοί.
Πώς να μάθεις σε ένα παλιόσκυλο καινούργια κόλπα; Πώς μετά από 60-70 ταινίες που είχε κάνει ο Κόνραντ (Πιτ), να αφήσει την εξωλεκτική ερμηνεία και να έχει κυρίως λεκτική;
Το Babylon ακολουθεί όλη τη διαδρομή ως το τέλος των προσδοκιών, ως το σημείο όπου η παλιά φρουρά καταλαβαίνει πως η εποχή της έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί, πως όλα αλλάζουν και δεν έχουν πια χώρο να επικοινωνήσουν, να ζήσουν.
Στο πρόσωπο του Κόνραντ αποτυπώνεται η ωριμότητα της αποδοχής του τέλους. Στο πρόσωπο της Νέλι η διαρκής άρνηση. Και στο πρόσωπο του Μανουέλ (Ντιέγκο Κάλβα) το αγνό συναίσθημα, ο έρωτας για το σινεμά, ο έρωτας για τη Νέλι, το δόσιμο.
Θέλει να είσαι έτοιμος να κατακλυστείς συναισθηματικά το Babylon. Έχει σκηνές επίθεσης στη δηθενιά της υψηλής κοινωνίας και στον ψιλομυτισμό μιας κουλτούρας που είναι υποκουλτούρα. Έχει πόνο. Έχει λίγη χαρά και μπόλικη θλίψη.
Έχει το γνώρισμα της χαράς που είναι ότι τρέχει και δεν προλαβαίνεις να καταλάβεις ότι είσαι χαρούμενος. Έχει το γνώρισμα της θλίψης ότι είναι στατική κατά βάση και σου δίνει όλον τον χρόνο να την νιώσεις.
Το Babylon θέλει να αφεθείς, να αντέχεις να παραδοθείς σε όλα τα συναισθήματα κι όχι να σπρώχνεις μακριά τη λύπη ή να τρέχεις μπας και την αποφύγεις.
Η πορεία της ταινίας έχει πολλά κοινά στοιχεία και με το Whiplash, αλλά σε ένα 80-90% και με το La La Land. Έχω μέχρι και την αίσθηση ότι κάποιες μελωδίες που ακούγονται, είναι παραλλαγές μελωδιών του La La Land, αφού κι εδώ ο Τζάστιν Χούργουιτζ έχει βάλει το χεράκι του και τη μπαγκέτα του.
Υφολογικά σίγουρα βρίσκονται στον ίδιο άξονα και αποτελούν η μία συνέχεια της άλλης, αφού όλες είναι ένα ερωτικό γράμμα του Σαζέλ προς την τζαζ, το σινεμά, τα παιδικά του χρόνια.
Για όλα τα παραπάνω, το Babylon δε μπορώ να το φανταστώ ως διχαστικό. Α, και γιατί η Μάργκοτ Ρόμπι φέρνει στο προσκήνιο ένα στοιχείο που έχουν οι ηθοποιοί και δεν του δίνεται αξία στο συνολικό πακέτο.
Είναι η σαγήνη. Να μην χρειάζεται να ξεβράσεις το μέσα σου για να πετύχεις τη σπουδαία ερμηνεία. Να μπορείς απλά να είσαι αυτό που είσαι, να υπάρχεις, να κινείσαι στην κάμερα με ανάλαφρο πάτημα.
Το τέλος του Babylon είναι το ακριβώς αντίθετο από την αρχή του και αυτό είναι επίσης πολύ αναγκαίο στην αφήγηση γιατί το ενδιάμεσο έχει φροντίσει να ενώσει αυτά τα δύο ετερώνυμα. Χειροκρότημα. Ο κόσμος πια ανήκει ήδη στον επόμενο…
Το Babylon στριμάρει απ’ το Σάββατο στο Netflix και είναι πλέον θέμα ωρών να σκαρφαλώσει στο Νο1…