Μακάρι κάποτε να μη χρειάζεται να γράψουμε για φωτιά. Ή, αν γράφουμε, να είναι μόνο για αποτρεπτικούς λόγους και όχι για λόγους αντιμετώπισης μιας φωτιάς. Ιδίως όταν δε μιλάμε για μια οικιακή φωτιά, αλλά για μια φυσική καταστροφή.
Έναν χρόνο μετά τις 3 εβδομάδες της απόλυτης καταστροφής που στέρησε σχεδόν 1 εκατομμύριο στρέμματα και ζώα, η Ελλάδα βλέπει το τέρας της πυρκαγιάς να είναι και πάλι όρθιο, με πολλές περιοχές της χώρας να φλέγονται.
Σάμος, Ρέθυμνο και τώρα Ανθούσα-Παλλήνη-Γέρακας-Ντράφι είναι τα βασικά σημεία, με εύλογη να είναι η απορία για το πώς γίνεται πριν ένα χρόνο να κάηκε η Βαρυμπόμπη και η Ιπποκράτειος Πολιτεία, δηλαδή η μία πλευρά της Πεντέλης, και φέτος να καίγεται η άλλη πλευρά.
Ας αφήσουμε προς στιγμήν για λίγο στην άκρη όμως τις υπόνοιες και το επίσης καίριο ερώτημα του τι αλλάξαμε ο καθένας στη ζωή του, πώς προετοιμάστηκαν οι περιοχές υψηλού κινδύνου ώστε να αντιμετωπίσουν καλύτερα τις πυρκαγιές φέτος;
Να ξεκινήσουμε από μερικές παραδοχές. Προφανώς και δεν είναι όλες οι πυρκαγιές φυσικά φαινόμενα. Πυρκαγιές όμως θα συμβαίνουν κάθε καλοκαίρι ή και άλλες εποχές, γιατί εκτός από ζήτημα κλιματικής κρίσης, είναι και αποτέλεσμα του κύκλου της φύσης.
Το ζήτημα λοιπόν είναι και τι μηχανισμούς αντίδρασης έχουμε σε επίπεδο κρατικό, συλλογικό και ατομικό για να ελέγξουμε μια πυρκαγιά και να της επιτρέψουμε τι θα καταστρέψει.
Το πιο γνωστό είναι σαφώς ο καθαρισμός των περιβάλλοντων χώρων σε κάθε σπίτι από εύφλεκτα υλικά ή υλικά που επιτρέπουν την εξάπλωση και ενίσχυση της πυρκαγιάς. Ήδη στο Ντράφι υπάρχουν αναφορές πως ο δήμαρχος δεν προέβη σχεδόν σε κανέναν καθαρισμό των δημόσιων χώρων από τέτοια υλικά.
Όταν αποφασίζεις να μείνεις όμως σε τέτοιες περιοχές, αραιοκατοικημένες, με μεγάλες δασικές εκτάσεις, θα πρέπει να είσαι προετοιμασμένος για όλα και να έχεις κάνει επένδυση σε πυρασφάλεια και να έχεις φροντίσει το ίδιο σου το σπιτικό. Αυτό σημαίνει παραπάνω κόστος, αλλά θα πρέπει αυτό να κριθεί διά νόμου ως υποχρεωτικό για οποιαδήποτε κατασκευή σε τέτοιες περιοχές και με αναδρομική ισχύ.
Κι αντί να ασχολούμαστε τόσο με τα power pass και οτιδήποτε άλλο, να υπάρξει επιδότηση από το κράτος για όσους θέλουν να θωρακίσουν το σπίτι τους απέναντι σε μια πυρκαγιά. Όχι μόνο στο να καθυστερήσουν την εξάπλωσή της και να προλάβουν να φύγουν από το σπίτι τους, αλλά και στο να εμποδίσουν την εξέλιξη της.
Πώς μπορεί να γίνει αυτό; Είχα προσφάτως μια κουβέντα με μια φίλη που μου έλεγε ότι πίσω στο 2018 το εξοχικό της πάνω στο βουνό είχε μείνει σχεδόν άθικτο μετά από μια πυρκαγιά που έκαψε τα πάντα γύρω. Τα γύρω σπίτια είχαν καταστραφεί, το δικό της είχε «αμυχές». Ο λόγος; Πέραν του τακτικού καθαρισμού στον περιβάλλοντα χώρο, είχε επενδύσει και σε βιοκλιματική βαφή.
Αλλιώς, λέγεται βαφή καθυστέρησης της φωτιάς ενώ υπάρχει και το next level, η διογκωμένη επίστρωση κτηρίων και φυσικά, αν το πάμε σε πρωταρχικό στάδιο, η κατασκευή με υλικά που απομονώνουν τη χημεία της πυρκαγιάς.
Η βαφή επιβράδυνσης της εξάπλωσης λειτουργεί μειώνοντας τον εύφλεκτο χαρακτήρα της επιφάνειας στην οποία έχει απλωθεί. Η ισχύς της μπορεί να καθυστερήσει την εξάπλωση της πυρκαγιάς από 30 ως 60 λεπτά, ενώ οι πιο ακριβές μπορεί να το καταφέρουν για ως και 120.
Αυτό σημαίνει ότι έχεις χρόνο να μαζέψεις όσα θεωρείς πολύτιμα ή και να αντιμετωπίσεις με όσα μέσα διαθέτεις τη φωτιά και να τη σβήσεις ή να την κάνεις ελεγχόμενη μέχρι να έρθει η πυροσβεστική.
Αυτή η βαφή είναι διαφορετικής μορφής για κάθε υλικό από το οποίο αποτελείται ένα κτήριο (ξύλο, πέτρα, ατσάλι) και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε περιόδους υψηλής επικινδυνότητας με βούρτσα ή με σπρέι.
Αφού εφαρμοστεί αυτή η βαφή σε μια επιφάνεια, προσφέρει έναν μανδύα προστασίας καθώς αντιδρά στην έντονη καύση απελευθερώνοντας ένα αέριο ύγρανσης της φλόγας. Άλλα είδη τέτοιας βαφής δημιουργούν ένα προστατευτικό επίπεδο απανθρακώματος* που προστατεύει την επιφάνεια που απειλείται από τη φωτιά.
Οι ακόμα πιο ακριβές και απελευθερώνουν το υγρό αέριο και ταυτόχρονα δημιουργούν το στρώμα απανθρακώματος. Φυσικά όλα πρέπει να εφαρμόζονται σύμφωνα με τους νόμους και τους κανόνες και πάντοτε σε συνεννόηση με ειδικους.
Εκτός από τη βαφή επιβράδυνσης, υπάρχει και η διογκωμένη επίστρωση. Αυτή επαυξάνει την αντίσταση ενός κτηρίου στη φωτιά. Όταν η επελαύνουσα φωτιά ανεβάσει τη θερμοκρασία, η επίστρωση επεκτείνεται και ταυτόχρονα χάνει την πυκνότητα της. Αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας είναι να λειτουργήσει ως απομονωτής.
Αυτή η επίστρωση έχει μέσα της τέτοια χημικά που η αντίδραση τους σε μια φωτιά οδηγεί στην παραγωγή αφρού που μετατρέπεται σιγά σιγά σε απανθράκωμα.
Ως τρίτη επιλογή, υπάρχει η τσιμεντοειδής πυρίμαχη βαφή ελαφριάς επίστρωσης, που μπορεί να αντέξει σε τρομερά υψηλές θερμοκρασίες και συνθήκες κάψας. Η συγκεκριμένη επίστρωση βέβαια έχει ένα βασικό πρόβλημα, επιτρέπει τη δημιουργία ενός κενού ανάμεσα στο υπόστρωμα της επιφάνειας και στην επίστρωση. Αυτό το κενό μπορεί να γεμίσει με υγρασία και να οδηγήσει σε διάβρωση, άρα να αποδυναμώσει το υπόστρωμα.
Αυτό έχει μετατρέψει την τσιμεντοειδή επίστρωση, ακόμα και την παχιάς πυκνότητας επίστρωση, σε δεύτερη επιλογή, με τη διογκομένη επίστρωση να είναι η πιο αποτελεσματική λύση για να παρεμποδιστεί μια πυρκαγιά από το να αναπτυχθεί και να κάψει το σπίτι σου.
Γι΄αυτό, ακόμα κι αν ως σήμερα δεν έχεις πάρει το μάθημα σου ή το κράτος παραμένει ανάλγητο και πρακτικά ανίκανο, απευθύσου σε ειδικούς, ρώτα τους ποιες επιλογές έχεις και σε τι κόστος και κάνε την επένδυση που μπορεί να σώσει όχι μόνο το σπίτι σου αλλά και τις ζωές άλλων, τη δική σου ζωή, του κατοικιδίου σου που μπορεί να είναι εγκλωβισμένο κι εσύ να απέχεις χιλιόμετρα.
* Ο όρος είναι αδόκιμος, αλλά δεν υπάρχει ακριβής μετάφραση του στα ελληνικά
** Με πληροφορίες από ippmagazine.com και fireretardantsinc.com
*** Φωτογραφία: Unsplash/Matt Howard