Στο Endgame, εκεί που οι Εκδικητές ετοιμάζονται για το πρώτο τεστ Ληστείας του Χρόνου μέσα από το κβαντικό βασίλειο, υπάρχει μια στιχομυθία που αναιρεί την αντίληψη που έχουμε για τον χρόνο. Αυτή η στιχομυθία βασίστηκε μάλλον στο πείραμα καθυστερημένης επιλογής.
Ο Machine Gun με τον Ant-Man προτείνουν το ταξίδι τους να γίνει σε ένα σημείο στο παρελθόν όπου θα σκοτώσουν τον Thanos ή θα πάρουν τις Πέτρες της Αιωνιότητας και δε θα μπορεί να τις βρει, άρα αλλάζοντας το παρελθόν, θα έχουν αλλάξει το μέλλον.
Ο Hulk όμως τους εξηγεί ότι αυτή η αντίληψη περί γραμμικού χρόνου που ακολουθεί μια ροή συνέχειας, άρα αν αλλάξει κάτι μικρό στο παρελθόν, αλλάζει το παρόν και το μέλλον, είναι λανθασμένη. Αντιθέτως, το ταξίδι τους στο παρελθόν, είναι ένα ταξίδι στο παρελθόν με βάση τον χρόνο στον οποίο βρίσκονται και παρατηρούν.
Όταν θα φτάσουν στο παρελθόν του παρόντος τους, τότε αυτό το παρελθόν θα έχει γίνει παρόν και το παρόν τους θα έχει γίνει παρελθόν. Άρα, ό,τι και να αλλάξουν σε αυτό που νοούν ως παρελθόν, δεν θα επηρεάσει τίποτα στο τωρινό παρόν τους, παρά μόνο αν επιστρέψουν σε αυτό το παρόν και το ξανακάνουν παρόν τους.
Πολύπλοκο και σχεδόν Θωμάς Μάτσιος. Όμως, τόσο με βάση τη θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν, όσο κυρίως με βάση την κβαντική θεωρία, ο χρόνος φαίνεται πως δεν είναι μια ροή ωρολογιακή, αλλά μοιάζει με μια ροή αντίληψης που μοιάζει περισσότερο με έναν τόπο, ο οποίος δεν υπάρχει, μέχρι να τον βιώσουμε ή να τον εντοπίσουμε από θέση παρατήρησης.
Κάπου εδώ μπαίνει το πείραμα καθυστερημένης επιλογής ή το πείραμα της κβαντικής γόμας της καθυστερημένης επιλογής, όπως είναι η πιο εξελιγμένη του μορφή.
Η ιδέα πίσω από την καθυστερημένη επιλογή ξεκινά από τη δεκαετία του ’20 από τον Νιλς Μπορ, στη συνέχεια την παίρνει ο Αϊνστάιν, για να φτάσει να την τοποθετήσει πιο στέρεα στη δεκαετία του ’70 ο φυσικός Τζον Άρτσιμπαλντ Γουίλερ και τελικά να ολοκληρωθεί με ένα πείραμα που έγινε το 2015 σε πανεπιστήμιο της Αυστραλίας.
Τι είναι αυτό το πείραμα καθυστερημένης επιλογής; Επειδή οι όροι είναι περίπλοκοι για όσους εξ ημών και υμών δεν έχουν πρακτική αντίληψη της φυσικής και δη της κβαντικής θεωρίας, θα το γράψουμε όσο πιο γενικά και κατανοητά γίνεται.
Οι επιστήμονες εξέτασαν την πορεία ενός ατόμου μετά τη διάθλασή του από μία σχισμή και με βάση δύο ανιχνευτές, θέλησαν να δουν αν μέσα από συγκεκριμένες διαδρομές θα συμπεριφερθεί ως σωματίδιο ή ως κύμα. Μέσα από δύο διαδρομές που κατέληγαν στους ανιχνευτές 2 και 3, είχε συμπεριφορά σωματιδίου. Μέσα από μια καθυστερημένη διαδρομή, είχε συμπεριφορά κύματος.
Αυτό που είδαν όμως είναι ότι στο κβαντικό βασίλειο, το άτομο είχε μάλλον γνώση για το πώς πρέπει να συμπεριφερθεί και είχε ήδη πάρει χαρακτήρα σωματιδίου ή κύματος πριν καν το παρατηρήσουν οι ερευνητές, σαν να γνώριζε σε κάθε στιγμή τι ακριβώς ήθελαν να είναι: σωματίδιο ή κύμα.
Σε μια μακροσκοπική εφαρμογή, το πείραμα καθυστερημένης επιλογής μοιάζει να είναι μια πιο περίπλοκη μορφή της ανθρωπικής θεωρίας, αφού στην ουσία αυτό που υποστηρίζεται, είναι ότι ο χρόνος είναι ακριβώς όπως τον περιέγραψε ο Hulk.
Κι αφού είναι έτσι, αυτό σημαίνει πως δεν υπάρχει πριν και μετά, αλλά άπειρα τώρα, άπειρα παρόντα. Και κάτι που συμβαίνει στο μέλλον, επηρεάζει το παρόν και το παρελθόν, όπως τα αντιλαμβανόμαστε για να μην υπάρξει σύγχυση και έκρηξη στον εγκέφαλο μας.
Με βάση αυτό το πείραμα, η εντροπία είναι ενδεχομένως μια ανθρώπινη κατασκευή για την καλύτερη και πιο εύπεπτη κατανόηση του τελεολογικού σκοπού, αλλά μάλλον δεν ισχύει με τους όρους που την αντιλαμβανόμαστε.
Ο θάνατος για παράδειγμα, δεν είναι ένα τέλος παρά μόνο για τη φθαρτή ύλη. Η ενέργεια όμως, τα σωματίδια, τα κύματα, τα άτομα του ανθρώπου που πεθαίνει, υπάρχουν εδώ και διαχέονται.
Εκείνο που είναι ακόμα πιο ηφαιστειακό για την αντίληψή μας ως προς τον κόσμο μας και της αίσθησης του χωροχρόνου, είναι πως το πείραμα της καθυστερημένης επιλογής λέει το εξής: υπάρχει μια πραγματικότητα κάπου, αλλά δεν παίρνει μορφή μέχρι να αποφασίσουμε να την εξετάσουμε.
Αυτό που δηλαδή ορίζουμε ως παρελθόν, αρχίζει να αποκτά δεδομένα τη στιγμή που αποφασίζουμε εμείς οι παροντικοί να εξετάσουμε τις πληροφορίες του. Την ίδια στιγμή όμως μπορεί και η δική μας η ύπαρξη να εμφανίζεται γιατί κάποιος ή κάποιοι σε αυτό που αποκαλούμε μέλλον, αποφάσισαν να παρατηρήσουν το δικό μας παρόν.
Έχουμε καταλάβει τι μπορεί να συμβεί με το Metaverse ως το 2030;
Με απλά λόγια, όλα έχουν συμβεί πριν καν συμβούν, κάτι που σημαίνει ότι η ανθρωπότητα υπήρξε στη Γη πριν καν υπάρξει, το Big Bang έγινε πριν καν γίνει και όλη η ροή των φωτονίων και της οποιασδήποτε μορφής ύλης, κανονικής ή μαύρης, πήρε μια κατεύθυνση πριν καν την πάρει.
Το πείραμα καθυστερημένης επιλογής μοιάζει ακατανόητο διαβάζοντας το τώρα με τόση απλούστευση από εμάς, κάτι που είναι οξύμωρο, αλλά το ότι συμβαίνει, σύμφωνα με την κβαντική θεωρία, είναι γιατί κάποιος στο μέλλον ερεύνησε αυτή τη στιγμή που γράφεται το κείμενο με συγκεκριμένο τρόπο, ώστε να γραφτεί.
Σε ένα κβαντικό σύμπαν, η παρουσία του ανθρώπου στη Γη δεν είναι ένα τυχαίο γεγονός, ένα τυχαίο αποτέλεσμα, αλλά είναι και αιτία και αποτέλεσμα. Βρεθήκαμε εδώ, επειδή έπρεπε να βρεθούμε για να παρατηρήσουμε ότι βρεθήκαμε και ότι υπάρχει μια πραγματικότητα.
Κι όπως λέει στο παραπάνω βίντεο, δεν έχει βρεθεί ακόμα η μεγάλη απάντηση από το πείραμα καθυστερημένης επιλογής. Όποιος τη βρει, όχι μόνο θα έχει ένα Νόμπελ να τον υποδεχτεί, αλλά μπορεί και να έχει καταρρίψει όλη την πορεία της ύπαρξης, για να περάσουμε σε ένα στάδιο όπου τα ταξίδια στον χρόνο θα είναι εφικτά, γιατί δεν θα είναι στον χρόνο, αλλά σε έναν τόπο όπου μια πραγματικότητα περιμένει να την ανακαλύψουμε!
* Φωτογραφία: Unsplash/FLY:D