Πόσες φορές δεν το έχουμε ακούσει ή δεν το έχουμε χρησιμοποιήσει οι ίδιοι;
Πόσες φορές δεν περιγράψαμε ένα πετυχημένο αστείο ή μια ξεκαρδιστική κατάσταση με τη φράση «πέθανα από τα γέλια»;
Αμέτρητες -και φυσικά χωρίς να κυριολεκτούμε.
Αυτό που λέγεται μεταφορικά όμως ανά τα χρόνια, ως μια τραβηγμένη υπερβολή, έχει συμβεί και στην πραγματικότητα.
Ή τουλάχιστον αυτό λέει η απίθανη ιστορία του φιλόσοφου Χρύσιππου!
Γεννημένος το 281 π.χ. στους Σόλους της Κύπρου και με καταγωγή από την Ταρσό της Κιλικίας στη Μικρά Ασία, ο Χρύσιππος ο Σολεύς εξελίχθηκε σε έναν από τους θεμελιωτές της Στωικής σχολής.
Αφού ασχολήθηκε ως νέος με τον αθλητισμό, βρέθηκε στην Αθήνα και μαθήτευσε δίπλα στον Κύπριο φιλόσοφο, Ζήνωνα.
Μετά τον θάνατο του δασκάλου του, τον διαδέχθηκε ο Κλεάνθης, τον οποίο ο Χρύσιππος εκτιμούσε ιδιαίτερα ως δάσκαλο.
Όταν λοιπόν ο Κλεάνθης σε ηλικία 99 ετών αποφάσισε να βάλει τέλος στη ζωή του (αρνούμενος να καταναλώσει οποιαδήποτε τροφή), ο 49χρονος τότε Χρύσιππος χρίστηκε διάδοχος της Στοάς.
Και άφησε σημαντική παρακαταθήκη πίσω του…
Παρά την κακή του άρθρωση, η ικανότητά του στη διαλεκτική και ο σπουδαίος γραπτός του λόγος τον καθιέρωσαν ως έναν από τους σπουδαιότερους φιλόσοφους της εποχής του.
Μελετώντας λοιπόν τους ποιητές Όμηρο, Πίνδαρο και Ησιόδο, έγραψε περισσότερα από 750 έργα.
Υποστήριζε τη θεωρία πώς η αρετή είναι το μόνο καλό και οι άνθρωποι οφείλουν να συμμορφώνονται με τους νόμους της Λογικής.
Και ενδεικτική της στάσης ζωής του ήταν η απάντηση στο γιατί δεν πολιτεύεται:
«Αν πολιτευθώ ψευδόμενος, δεν θα αρέσω στους θεούς και αν πολιτευθώ χρηστά, δεν θα αρέσω στους πολίτες».
Χαρακτηριστική, εξάλλου, είναι η άποψη που έχει εκφράσει ο ιστοριογράφος, Διογένης ο Λαέρτιος, λέγοντας:
«Aν δεν υπήρχε ο Χρύσιππος, δεν θα υπήρχε Στοά».
Περισσότερο όμως κι από το σπουδαίο έργο του ο Χρύσιππος έμεινε στην ιστορία για τον τρόπο που θεωρείται ότι πέθανε:
Ως αποτέλεσμα μιας φάρσας που σκάρωσε ο ίδιος!
Σύμφωνα λοιπόν με τη σχετική παράδοση, το 207 π.Χ. έδωσε κρασί σε ένα γαϊδουράκι και το παρακολουθούσε ενώ προσπαθούσε -μεθυσμένο- να φάει σύκα.
Το θέαμα του φάνηκε τόσο ξεκαρδιστικό, κατά την ίδια θεωρία, που έπεσε στο έδαφος γελώντας ακατάπαυστα.
Μέχρι που άρχισε να σπαρταράει, να βγάζει αφρούς από το στόμα και εντέλει ν’ αφήσει την τελευταία του πνοή!
Βέβαια κατά τον Διογένη τον Λαέρτιο, δεν έγιναν ακριβώς έτσι τα πράγματα.
Πιθανότερο θεωρεί ο θάνατός του να προκλήθηκε από υπερβολική κατανάλωση κρασιού, που του προκάλεσε οξεία δηλητηρίαση ή κάποια άλλη παρενέργεια.
Είτε ισχύει όμως αυτή η εκδοχή, είτε όντως ο Χρύσιππος πέθανε από τα γέλια, ένα είναι βέβαιο:
Ήταν τραγική ειρωνεία ένα τέτοιο τέλος για κάποιον που υποστήριζε ότι η ευτυχία πηγάζει από την απάθεια σε κάθε επιθυμία…
