Μπλόκο Κοκκινιάς: Η απάνθρωπη εντολή των Ταγματασφαλιτών, που συνεργάστηκαν με τους Ναζί
Βρείτε μας στο
Ιστορίες

Μπλόκο Κοκκινιάς: Η απάνθρωπη εντολή των Ταγματασφαλιτών, που συνεργάστηκαν με τους Ναζί

74 χρόνια μετά την αιματοχυσία της Κοκκινιάς, ο «αγώνας της μνήμης ενάντια στη λήθη» παραμένει πιο αναγκαίος από ποτέ.

Η Ιστορία είναι ένα σύνολο συγκρούσεων εξ’ ορισμού: κάθε φορά που δυο (ή και περισσότερες) κοινωνικές ομάδες βρίσκονται σε αντιπαράθεση, αυτόματα ένα ιστορικό γεγονός δημιουργείται και έτσι, το ένα δίπλα στο άλλο, συγκροτούν την Ιστορία. Να γιατί το «διάβασμά» της δεν είναι ποτέ μια αντικειμενική δραστηριότητα, ποτέ δεν υπάρχει «ουδέτερη» ανάγνωσή της- όταν έχεις να κάνεις με συγκρούσεις ακόμα και η μη θέση είναι θέση.

Αν υπάρχει μια περίοδος της ελληνικής ιστορίας που ο παραπάνω κανόνας βρίσκει την απόλυτη εφαρμογή του είναι η δεκαετία του ’40.

Η εποχή της Κατοχής, η εποχή του εμφυλίου, η εποχή της συγκρότησης του ελληνικού μετεμφυλιακού κράτους διακατέχεται από διαφόρων ειδών αναγνώσεις της Ιστορίας που τείνουν, ανάλογα με την οπτική τους γωνία, να υποτιμούν ή να αναδεικνύουν διαφορετικές πτυχές των γεγονότων.

Ένα από τα πιο άβολα ερωτήματα αναφορικά με εκείνη την περίοδο είναι το εξής: τι έγιναν οι Ταγματασφαλίτες, οι Έλληνες συνεργάτες των Ναζί, μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας; Τα εγκλήματά τους, οι σφαγές που έκαναν χέρι-χέρι με τους ναζιστές κατακτητές σε αναρίθμητους Έλληνες αγωνιστές, τιμωρήθηκαν ποτέ; Και στην κορυφή αυτού του άβολου ερωτήματος στέκει ένα περιστατικό που καθόρισε όσο ελάχιστα την περίοδο της ναζιστικής κατοχής και της αντίστασης: είναι το Μπλόκο της Κόκκινιας.

Μπλόκο Κοκκινιάς: Η απάνθρωπη εντολή των Ταγματασφαλιτών, που συνεργάστηκαν με τους Ναζί

«Πάρτε το χαμπάρι, εδώ είναι Γερμανία. Δεν είναι Κοκκινιά εδώ, θα πεθάνετε όλοι», φώναζαν οι Ταγματασφαλίτες που συνόδευαν τους Ναζί στην περιοχή της Κοκκινιάς στις 17 Αυγούστου του 1944. Οι Γερμανοί κατακτητές, ένας από τους πιο βάρβαρους και απάνθρωπους στρατούς που υπήρξε ποτέ στην ανθρώπινη ιστορία, ήθελαν να πάρουν εκδίκηση για τη θρυλική Μάχη της Κοκκινιάς που είχε διεξαχθεί τον Μάρτη της ίδιας χρονιάς.

«Όλοι οι άντρες άνω των 14 ετών να έρθουν στην κεντρική πλατεία. Όποιοι μείνουν σπίτια τους θα τουφεκίζονται επί τόπου», φώναζαν οι συνεργάτες των Ναζί. Περίπου 25.000 άντρες βρέθηκαν στην πλατεία μπροστά στον στρατό των κατακτητών. Πάρα πολλοί τουφεκίστηκαν όντως μέσα στα σπίτια τους επειδή αρνήθηκαν να βγουν από αυτά. Μπόλικοι αγωνιστές είχαν προλάβει να φυγαδευτούν έχοντας πληροφορίες για τη ναζιστική επιχείρηση θανάτου που θα λάμβανε χώρα εκείνη την ημέρα.

Οι δωσίλογοι με τις κουκούλες έδειχναν με το δάχτυλο τους αντιστασιακούς ανάμεσα στο πλήθος και οι Ναζί τους μετέφεραν σε ένα παλιό, εγκαταλελειμμένο ταπητουργείο. Άλλοι πυροβολήθηκαν επί τόπου, άλλοι βασανίστηκαν πριν πυροβοληθούν και άλλοι κάηκαν ζωντανοί. Ανάλογα με τα κέφια των Ναζιστών. Οι νεκροί έφτασαν τους 300 εκείνη την ματωμένη Κυριακή ενώ εκατοντάδες άνθρωποι, κατά βούληση των Γερμανών, μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδα.

Οι μαρτυρίες της εποχής κάνουν λόγο για ένα άνευ προηγουμένου πλιάτσικο πάνω στα πτώματα από τους Έλληνες συνεργάτες των Ναζί μετά τις εκτελέσεις: έπειτα από το έναυσμα των Γερμανών, οι Έλληνες δωσίλογοι όρμησαν στα νεκρά σώματα και άρπαξαν ότι μπορούσαν, από δαχτυλίδια μέχρι οτιδήποτε άλλο έμοιαζε πολύτιμο. Ανάμεσα στους σχεδιαστές εκείνης της αιματοχυσίας ήταν ο ο συνταγματάρχης των Ταγμάτων Ασφαλείας Πλυτζανόπουλος.

Μπλόκο Κοκκινιάς: Η απάνθρωπη εντολή των Ταγματασφαλιτών, που συνεργάστηκαν με τους Ναζί

Πρόστιμο 3.000 ευρώ κι αφαίρεση άδειας : Αν φεύγεις για 3ήμερο Καθαράς Δευτέρας, κόψε αυτήν την συνήθεια στο αμάξι
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ Πρόστιμο 3.000 ευρώ κι αφαίρεση άδειας : Αν φεύγεις για 3ήμερο Καθαράς Δευτέρας, κόψε αυτήν την συνήθεια στο αμάξι

Στο μνημόσυνο της 24ης Σεπτέμβρη, ο λαός της Αθήνας έδωσε βροντερό «παρών» αμφισβητώντας τις διαταγές των κατακτητών να μείνουν σπίτια τους και να μην ενισχύσουν αυτό το μνημόσυνο. Η τελετή μνήμης για τους νεκρούς της Κοκκινιάς μετασχηματίστηκε εκείνη την ημέρα σε μια μεγάλη αντιφασιστική διαδήλωση στο κέντρο του Πειραιά: άλλοι εννιά άνθρωποι έπεσαν νεκροί από τα πυρά των Γερμανών το συγκεκριμένο απόγευμα.

Το 1947, μετά τη φυγή των Γερμανών και εν μέσω εμφυλίου, σε μια περίοδο που η ελληνική κοινωνία μάζευε τα κομμάτια της, ο Ιωάννης Πλυτζανόπουλος που είχε ηγηθεί του Μπλόκου της Κοκκινιάς αθωώθηκε για τη συνολική του δράση εν μέσω Κατοχής. Το δικαστήριο εξέτασε αν είχε πυροβολήσει κάποιον εκείνη την ημέρα στην Κοκκινιά. «Ξέχασε» να τον κρίνει για την οργάνωση της αιματοχυσίας εκείνη τη μέρα στη Νίκαια, αλλά και για τα εν γένει πεπραγμένα του κατά την Κατοχή.

Μπλόκο Κοκκινιάς: Η απάνθρωπη εντολή των Ταγματασφαλιτών, που συνεργάστηκαν με τους Ναζί

Εκτός από τον Πλυτζανόπουλο, άπειροι ακόμα Ταγματασφαλίτες, δωσίλογοι και συνεργάτες των Ναζιστών όχι απλά αθωώθηκαν αλλά εντάχθηκαν στον κρατικό μηχανισμό της μεταπολεμικής Ελλάδας: ο ανιψιός του Πλυτζανόπουλου μάλιστα υπήρξε δήμαρχος της Νίκαιας κατά τη Χούντα.

Σε περίπτωση που ορισμένοι αναρωτιούνται πώς προέκυψε το πραξικόπημα του 1966 και η εδραίωση του χουντικού καθεστώτος, η απάντηση είναι πολύ απλή: ο φασισμός συνέχισε να υπάρχει στην Ελλάδα και μάλιστα να κινείται ως κρατική συνιστώσα και μετά τη φυγή των Γερμανών, που άλλωστε δεν ήταν καν οι μόνοι φασίστες που καθόρισαν την πολιτική ζωή του τόπου (και αυτό, προφανέστατα, ισχύει μέχρι και σήμερα).

Όπως είχε πει και ο Μίλαν Κούντερα, «ο αγώνας του ανθρώπου ενάντια στην εξουσία είναι ο αγώνας της μνήμης ενάντια στη λήθη» και αν υπάρχει κάπου η τέλεια εφαρμογή αυτής της ρήσης, θα βρεθεί στον αγώνα ενάντια στην εξουσία του φασισμού: δεν πρέπει να ξεχαστεί ποτέ η σφαγή της Κοκκινιάς. Μα κυρίως δεν πρέπει να ξεχαστεί ποτέ το βασικό της περιεχόμενο: δεν ήταν μια εκδίκηση των Γερμανών απέναντι στους Έλληνες, έτσι γενικά και αόριστα.

Ήταν μια εκδίκηση των Ναζιστών απέναντι στους αντιφασίστες αγωνιστές της Ελλάδας. Και αυτό είναι κάτι που δεν πρέπει να σχετικοποιηθεί ποτέ.