Τα κλαμπ για κυρίους ξεκίνησαν στο Λονδίνο, τον 17ο αιώνα και αποτελούσαν χώρους όπου σύχναζε η υψηλή κοινωνία της Αγγλίας.
Γιατί, όμως, χρειάζονταν ειδικούς χώρους οι άντρες εκείνης της εποχής; Αν ρίξουμε μια ματιά στις συνθήκες που επικρατούσαν τότε και ας δούμε πως προέκυψαν οι λέσχες αυτές .
Πως ξεκίνησαν οι Λέσχες για Κυρίους
Οι λέσχες για κυρίους γεννήθηκαν στην Αγγλία. Η πρώτη λέσχη που λειτούργησε και άνοιξε τον δρόμο για την εξάπλωσή τους ήταν το White’s, στο δυτικό Λονδίνο. Στην αρχή λειτουργούσε ως εμπορικό κατάστημα, το οποίο πωλούσε ζεστή σοκολάτα και τσάι.
Ο άνθρωπος που ίδρυσε το White’s ήταν ο Francesco Bianco, ένας Ιταλός μετανάστης. Σε μερικά μόλις χρόνια το White’s είχε γίνει ιδιωτική λέσχη, η οποία αποτελούνταν από αποκλειστικά μέλη.
Το White’s ξεκίνησε ως ένα παραδοσιακό Αγγλικό coffeehouse, στα οποία οι θαμώνες συναντιούνταν και συζητούσαν για δουλειές αλλά και για την επικαιρότητα. Η ειδοποιός διαφορά από τις κλασικές παμπ ήταν ότι στα coffeehouse δεν σέρβιραν αλκοόλ. Αυτό συνέβαλε στην ανάπτυξή τους ειδικά για συναντήσεις, στις οποίες οι πελάτες θα παρέμεναν νηφάλιοι.
Καθώς περνούσαν τα χρόνια η φήμη του White’s εξαπλωνόταν και γινόταν ολοένα και πιο δύσκολο να γίνει κανείς μέλος του. Απέκτησε τη φήμη ότι εκεί ήταν το κατάλληλο μέρος για να παίξει κανείς τα τυχερά παιχνίδια της εποχής. Είχε γίνει τόσο διάσημο που οι θαμώνες του αποκαλούνταν «οι τζογαδόροι του White’s».
Παράλληλα με την εξάπλωση του τζόγου, εξαπλώνονταν οι λέσχες για κυρίους και η χρησιμότητά τους. Στον 19ο αιώνα, οι λέσχες ήταν συνδεδεμένες με τα κόμματα της εποχής. Στο White’s σύχναζαν μέλη και φίλοι του κόμματος των Τόρις (το σημερινό κόμμα των Συντηρητικών), ενώ το Brook’s απευθυνόταν περισσότερο στους φίλους του κόμματος των Ουίγων (η μετεξέλιξη του οποίου είναι το κόμμα των Φιλελεύθερων Δημοκρατών).
Το Brook’s ήταν η δεύτερη λέσχη που άνοιξε, αρκετά μετά το White’s, το 1762. Ξεκίνησε από 3 πρώην μέλη του White’s, τα οποία αποκλείστηκαν ισόβια από την είσοδο στη λέσχη, και αποφάσισαν να ανοίξουν δική τους λέσχη.
Στο 18ο και κυρίως στον 19ο αιώνα, οι περισσότερες λέσχες ήταν χωρισμένες, ανάλογα με τις πολιτικές προτιμήσεις των μελών. Ελάχιστοι ήταν αυτοί που ήταν μέλη σε 2 λέσχες που υποστήριζαν διαφορετικά κόμματα. Ωστόσο, όσο περισσότερες λέσχες άνοιγαν, τόσο πιο εξειδικευμένος γινόταν ο στόχος τους. Για παράδειγμα υπήρχαν οι λέσχες για τζόγο, ή οι λέσχες για ταξίδια.
Η ακμή των Λεσχών για Κυρίους
Η δημοτικότητα των λεσχών για κυρίους εξαπλωνόταν ολοένα και περισσότερο στην Αγγλία. Σύμφωνα με τα ιστορικά αρχεία της εποχής, ο αριθμός τους ξεπερνούσε τις 400 λέσχες, με τις πιο γνωστές να είναι το Almack’s, το Carlton, και το East India Club.
Στα μέσα του 19ου αιώνα, το βρετανικό κοινοβούλιο ψήφισε μια σειρά από νομοθετικές ρυθμίσεις (γνωστές και ως Reform Acts) που έδιναν δικαίωμα ψήφου σε ολοένα και περισσότερους άνδρες. Ο αριθμός των κυρίων αυξανόταν συνεχώς. Το στάτους τους απαιτούσε να γίνουν μέλη σε μία λέσχη, και έτσι δημιουργήθηκε η ανάγκη για περισσότερες λέσχες.
Επίσης, η βικτωριανή εποχή είναι γνωστή για τον καθωσπρεπισμό της. Οι κανόνες καλής συμπεριφοράς έλεγχαν τη ζωή τόσο των γυναικών, όσο και των ανδρών. Οι λέσχες ήταν ένα μέρος όπου οι άνδρες μπορούσαν να είναι πιο χαλαροί και μακριά από την «πολιτικά ορθή» συμπεριφορά της εποχής.
Οι Άγγλοι άνδρες της εποχής συχνά υποχρεώνονταν να παντρευτούν γυναίκες που ανήκαν στην ίδια, ανώτερη κοινωνική και οικονομική τάξη. Πολλές φορές οι γυναίκες αυτές ήταν από άλλη χώρα. Είχαν υπάρξει περιπτώσεις όπου οι σύζυγοι γνωρίζονταν την ημέρα του γάμου τους. Όπως ήταν φυσικό, το ζευγάρι πολλές φορές ασφυκτιούσε και οι παράνομες σχέσεις και τα σκάνδαλα έδιναν και έπαιρναν εκείνη την εποχή. Ωστόσο, ένα σκάνδαλο θα μπορούσε να οδηγήσει σε οικονομική καταστροφή, κοινωνική απαξίωση, και μέχρι και σε αποπομπή από τη λέσχη, όποτε όλοι φρόντιζαν να κρατούν τις σχέσεις αυτές όσο το δυνατόν πιο κρυφές.
Στον ελεύθερο χρόνο τους, οι Άγγλοι της εποχής έπαιζαν μπιλιάρδο, τυχερά παιχνίδια, διάβαζαν, συζητούσαν για το θέατρο και για τη μουσική, αλλά και για την επικαιρότητα. Στις λέσχες έβρισκαν ότι ήθελαν για να είναι άνετοι. Κάποιες λέσχες διέθεταν ακόμα και κρεβάτια, αλλά μόνο για να κοιμούνται τα μέλη τους, καθώς οι γυναίκες απαγορεύονταν αυστηρά.
Στην Αγγλία του 19ου αιώνα τα τυχερά παιχνίδια επιτρέπονταν μόνο σε συγκεκριμένους χώρους και οι λέσχες εξυπηρετούσαν ακριβώς αυτόν τον σκοπό: να επιτρέψουν στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα να παίξουν τυχερά παιχνίδια.
Οι ιστορικοί της εποχής αναφέρουν ότι τα τυχερά παιχνίδια ήταν η βασική απασχόληση στις λέσχες κυρίων. Το πιο δημοφιλές παιχνίδι ήταν το whist, ο προπομπός του σημερινού μπριτζ.
Οι κανόνες του whist δεν ήταν δύσκολοι, αλλά το ίδιο το παιχνίδι απαιτούσε μεγάλη ανάλυση και ιδιαίτερη στρατηγική. Οι παίκτες έπρεπε να είναι συγκεντρωμένοι και να προσπαθούν όχι μόνο να «διαβάσουν» τους αντιπάλους τους, αλλά και να παίρνουν τις σωστές αποφάσεις, βλέποντας αρκετά βήματα μπροστά στην παρτίδα.
Στα περισσότερα παιχνίδια οι παίκτες, αλλά και όσοι τους παρακολουθούσαν έβαζαν στοιχήματα. Το ποσά των στοιχημάτων πολλές φορές ήταν μυθικά. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Arthur Wellesley, του πρώτου Δούκα του Ουέλινγκτον, ο οποίος φέρεται να πόνταρε 100.00 λίρες κάθε βράδυ στο whist. Το White’s είχε γίνει δεύτερο σπίτι για τον πάμπλουτο δούκα, ο οποίος για χρόνια κοιμόταν στη λέσχη.
Η κατάσταση ξέφευγε από το όρια σε πολλές περιπτώσεις. Το πάθος για τον τζόγο γινόταν έμμονη ιδέα. Έχουν καταγραφεί διάφορα στοιχήματα, όπως ποια σταγόνα βροχής που κύλαγε στο τζάμι θα φτάσει πρώτη στο κάτω μέρος του παράθυρου, ή αν το επόμενο μέλος που θα ερχόταν στη λέσχη θα έμπαινε με το δεξί ή το αριστερό του πόδι…
Οι Λέσχες για Κυρίους στη σημερινή εποχή
Με το πέρασμα των χρόνων οι λέσχες άρχισαν να παρακμάζουν. Οι κοινωνικοοικονομικές αλλαγές που επήλθαν στον 20ο αιώνα οδήγησαν πολλές λέσχες στο να κλείσουν.
Ενώ η αριστοκρατία στην Αγγλία, με τους τίτλους ευγενείας και τις τεράστιες περιουσίες παραμένει, τα ανώτερα οικονομικά στρώματα έχουν πλέον αλλάξει μορφή. Η σημερινή εποχή δεν αφήνει περιθώρια για τέτοιου είδους ανισότητες, τουλάχιστον στον αποκαλούμενο «δυτικό κόσμο».
Η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει παίξει και αυτή τον ρόλο της, καθώς το ίντερνετ και η εικονική πραγματικότητα έχουν μπει για τα καλά στη ζωή μας. Μέρη όπως οι λέσχες, οι μικροί κινηματογράφοι και τα βίντεο κλαμπ τείνουν να εκλείψουν.
Για παράδειγμα, τα τυχερά παιχνίδια αποτελούσαν έναν από τους βασικούς τρόπους διασκέδασης των μελών των λεσχών. Με τη νομιμοποίηση των τυχερών παιχνιδιών τις τελευταίες δεκαετίες, δεν υπήρχε πλέον λόγος να υπάρχουν οι λέσχες για κυρίους.
Ειδικά τα τελευταία χρόνια με την κατακόρυφη άνοδο των διαδικτυακών τυχερών παιχνιδιών, οι λέσχες αλλά και τα επίγεια καζίνο έχουν σημειώσει πτώση. Πλέον μπορεί κανείς, σε μερικά μόλις δευτερόλεπτα, να παίξει το αγαπημένο του παιχνίδι σε ένα online καζίνο, από την άνεση του σπιτιού του, ή όπου και αν είναι. Φυσικά όσοι προτιμούν την ατμόσφαιρα και την αίσθηση των επίγειων καζίνο, δεν πτοούνται, αλλά είναι πολλοί αυτοί που σκέφτονται τη μετάβαση τους μέχρι ένα κοντινό καζίνο, και προτιμούν την άνεση του καναπέ, του κρεβατιού ή της αγαπημένης τους πολυθρόνας.
Ωστόσο, οι λέσχες για κυρίους δεν έχουν εξαφανιστεί πλήρως. Αν και στις περισσότερες περιπτώσεις δεν υπάρχουν πλέον οι περιορισμοί του φύλου ή της κοινωνικοοικονομικής τάξης. Το White’s υπάρχει ακόμα, αν και έχει πλέον μεταφερθεί στην οδό St. James, και εξακολουθεί να αποτελεί πόλο έλξης για τη βρετανική αριστοκρατία.
Ο πρίγκιπας Κάρολος, αλλά και ο γιός του, πρίγκιπας Γουίλιαμ, καθώς και άλλα μέλη της βρετανικής βασιλικής οικογένειας είναι μέλη της λέσχης, η οποία διατηρεί ακόμα το παλιό της στυλ.