Ήταν συνώνυμο της αξιοπιστίας και της αντοχής για περίπου δύο δεκαετίες μετά την εμφάνιση των κινητών τηλεφώνων.
Η κατασκευαστική ποιότητα μάλιστα και η «αθάνατη» φύση τους έχει μείνει παροιμιώδης έως και σήμερα και είναι συντριπτική μειονότητα των ανθρώπων που δεν απέκτησαν έστω ένα τηλέφωνο τέτοιας μάρκας, στα τέλη της δεκαετίας του ’90 και σε αυτή του 2000. Αναφερόμαστε φυσικά στη Nokia και τα θρυλικά μοντέλα της, όπως το 3210, το 3310 και το 3410, τα οποία ήταν υπεράνω πτώσεων (ακόμα και αναρίθμητων…) και φθοράς.
Όσο γρήγορα όμως έγινε η φινλανδική εταιρία ηγέτιδα δύναμη στον κόσμο της κινητής τηλεφωνίας, άλλο τόσο απότομα υπέστειλε τη σημαία της σε μία από τις πιο κερδοφόρες αγορές της παγκόσμιας οικονομίας. Η άνοδος της στην κορυφή ήταν φαινομενική, ομοίως και η πτώση της. Στην κορύφωση του, το 2000, ο τεχνολογικός κολοσσός αντιπροσώπευε το 4% του φινλανδικού ΑΕΠ, το 21% των συνολικών εξαγωγών της χώρας και το 70% του κεφαλαίου της χρηματιστηριακής αγοράς του Ελσίνκι.
Για 14 σερί χρόνια η εταιρία που ταυτίστηκε με το σύγχρονο success story της Φινλανδίας ήταν ο νούμερο 1 κατασκευαστής κινητών τηλεφώνων παγκοσμίως.
Έως τις αρχές του ’90 παρήγαγε μια τεράστια γκάμα προϊόντων: από επαγγελματικές γαλότσες από καουτσούκ, ειδικές για εργάτες και άλλους επαγγελματίες, μέχρι χαρτί για εκτυπώσεις και εξοπλισμό για ηλεκτροδότηση. Από το 1987, έτος που έκανε θραύση με την παραγωγή του πρώτου κινητού τηλεφώνου, αποφάσισε να ξεφορτωθεί οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα και να επενδύσει στην πιο κερδοφόρα: την κινητή τηλεφωνία. Τα αποτελέσματα ήταν σχεδόν εξωπραγματικά. Χάρη στη Nokia, στις δεκαετίες του 1990 και του 2000, η σκανδιναβική χώρα ανέβηκε από τη 30η θέση παγκοσμίως στην 3η στους δείκτες ανάπτυξης χάρη σε αυτήν.
Το 1996, η Nokia βγάζει στην αγορά το πρώτο smartphone, μια αδιανόητη για τα τότε δεδομένα (τα οποία στον τεχνολογικό κόσμο αλλάζουν βέβαια με ιλιγγιώδεις ρυθμούς) συσκευή με οθόνη αφής και δυνατότητα σύνδεσης στο ίντερνετ, την οποία τελειοποιεί μέχρι τα τέλη των 90ς.
Το 2008 η Nokia είναι ένα από τα δέκα πιο ακριβά και αναγνωρίσιμα brands του κόσμου. Η πτώση όμως έχει αρχίσει από τις αρχές του 2000. Απλώς δεν είναι ακόμα ορατή.
Το μεγάλο λάθος της, που επέφερε τη ραγδαία καθίζηση, ήταν η αδυναμία να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις που η ίδια δημιούργησε. Η στασιμότητα στην εξέλιξη των smartphones την έσβησε εν ριπή οφθαλμού από το χάρτη, αποτελώντας βούτυρο στο ψωμί των αναδεικνυόμενων στο χώρο Samsung και IPhone. Η έλλειψη διορατικότητας των επικεφαλής και επιτελικών στελεχών επέτρεψε στην κορεατική και αμερικανική εταιρία να την κατατροπώσουν. Η Nokia απέτυχε να δει αυτό που προμήνυε το μέλλον: ότι το software (δηλαδή το λειτουργικό) θα είχε σύντομα πολύ μεγαλύτερη σημασία από το hardware (το υλικό, τις συσκευές).
Οι μηχανικοί ήξεραν καλύτερα από τον καθένα να φτιάχνουν ανθεκτικές συσκευές. Αλλά όχι τα λειτουργικά προγράμματα που θα έκαναν αυτές τις συσκευές να δουλεύουν στους ρυθμούς του μέλλοντος. Τα λειτουργικά συστήματα, τα applications, η συνδεσιμότητα και ό,τι διαφημίζεται σήμερα ως «δυνατό χαρτί» των κινητών, υποτιμήθηκαν, δεν εξελίχθηκαν και δεν ανταποκρίθηκαν στις όλο και μεγαλύτερες απαιτήσεις των καταναλωτών.
Μετά τα μέσα της δεκαετίας του 2000, η Nokia έχει ήδη αποτύχει σε μια σειρά κινητών και smartphones, που απογοήτευσαν τους καταναλωτές. Τα λειτουργικά τους συστήματα ήταν βαριά, διόλου ευέλικτα και ελκυστικά. Η εμμονή στην πλατφόρμα Symbian ήταν ο βασικός λόγος της πανωλεθρίας, καθώς τα iOS και android άρχισαν να σαρώνουν στην αγορά.
Μ’ αυτά και μ’ αυτά, το 2013 η Nokia καταλήγει να έχει μόλις το 3% της παγκόσμιας αγοράς smartphone. Οι πωλήσεις της, ακόμη και στις αγορές της Ασίας που παραδοσιακά ήταν δικές της, δεν ξεπερνούν το 20% σε σχέση με αυτά που πουλούσε το 2007. Από το 4% του ΑΕΠ της Φινλανδίας έφτασε να προσφέρει το 0,2%, ενώ η χρηματιστηριακή αξία της συρρικνώθηκε κατά 80%.
Η συμφωνία του 2011 με τη Microsoft για την υιοθέτηση του λειτουργικού Windows δεν απέφερε τα προσδοκόμενα οφέλη. Αντίθετα αποτέλεσε τη χαριστική βολή. Τα κινητά της Nokia στερούνται πολύ βασικές παροχές όπως η τεχνολογία bluetooth αλλά και η δυνατότητα της εύκολης αύξησης του αποθηκευτικού χώρου των κινητών. Το 2013 η εταιρία εξαγοράστηκε από τη Microsoft και τα κινητά μετονομάστηκαν σε Windows Phones. Η αποτυχία (και) του λειτουργικού Windows Mobile απλώς σηματοδότησε το τέλος της Nokia και το ηλιοβασίλεμα της ενασχόλησης της Microsoft με το συγκεκριμένο τεχνολογικό τομέα.
Μπορεί η Microsoft να διέλυσε το τμήμα smartphone της Nokia και οι Samsung, Apple να έβαλαν το καρφί στο «φέρετρό» της, αλλά εκεί έξω υπήρχε κάποιος που πίστευε ακόμη στο άστρο της φινλανδικής εταιρείας. Ήταν ο εκ των πρώην εκτελεστικών διευθυντών της Nokia, Ζαν-Φρανσουά Μπαρίλ, που στο μεταξύ είχε ιδρύσει την επίσης φινλανδική HMD Global. Το 2016 η HMD Global «επαναπάτρισε» το brand, εξαγοράζοντας το από τη Microsoft. Το ράλι ανόδου στην αγορά της κινητής τηλεφωνίας είναι έκτοτε (ξανά) ταχύτατο. Η Nokia έχει αναγεννηθεί από τις στάχτες της, διαψεύδοντας όλους όσοι την είχαν ξεγράψει. Από το 2016 η εταιρία έχει πουλήσει πάνω από 70 εκατομμύρια smartphones με νέο λειτουργικό το Android, ενώ θεωρείται η κορυφαία παγκοσμίως στην ταχύτητα των update στις συσκευές της.
To Νokia 9 pureview, μάλλον το κορυφαίο μοντέλο στη νέα εποχή της εταιρίας
Τον περασμένο Ιούνιο υπέγραψε συμβόλαιο αξίας περίπου 450 εκατομμυρίων δολαρίων με την Taiwan Mobile για τη δημιουργία του δικτύου 5G ως ο μοναδικός προμηθευτής του τηλεπικοινωνιακού φορέα.
Ο ανταγωνισμός είναι πολύ σκληρός και η Nokia έχει ακόμα δρόμο για να επανέλθει – ακμαία – στη συνείδηση των καταναλωτών, όλα δείχνουν όμως ότι έχει διδαχθεί από τα λάθη του παρελθόντος και είναι έτοιμη να βαδίσει αταλάντευτα στα χνάρια της εξέλιξης.